Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

İbn Kayyim'in görüşü

İbn Kayyim

İbn Kayyim'in görüşü

İbn Kayyim bu isimler hakkında şunları söyler: ?Bu dört isim (Evvel, Âhir, Zâhir
ve Bâtın) bilgi ve marifetin temel direğidir. Bu yüzden kul, bütün gücü ve
anlayışı ile bu isimleri tanımaya çalışmalıdır. Şunu bil ki, senin bir
başlan­gıcın, sonun, dış görünümün ve gizlin vardır. Tıpkı bunun gibi her şe­yin
bir başlangıcı, sonu, dış görünümü ve gizlisi vardır. Hatta akla gelen
düşünce­lerin, kısa anların ve nefsin (ruh) dahi bu özellikleri vardır. Kısaca
bü­yük küçük, görünen görünmeyen her şeyde bu özellikler bulunmaktadır.

Yüce Allah'ın Evvel oluşu kendisini dışındaki her şeyin Evveliyatın­dan önce
olmasıdır. O'nun Âhir oluşu, kendisinden başka her şeyin son bulmasın­dan sonra
da var olmaya devam etmesidir. Demek ki Allah'ın Evvel oluşu, O'nun her şeyden
önce varolduğunu, Âhir oluşu ise, her şeyden sonra O'nun varolacağını, varlığını
devam ettireceğini ifade etmektedir.

Allah'ın Zâhir oluşu, O'nun her şeyden üstün olmasını gerektirir. Çünkü Zâ­hir,
her şeyin üstünde olan, içindekileri çevreleyen ve dıştan görünen de­mek­tir.
Allah'ın Bâtın oluşu ise, her şeyi kuşatmasını ve kapsamasını gerekti­rir. Öyle
ki, insana şah damarından daha yakın olur. Tabî bu, sevenin sevgili­sine olan
yakınlığı gibi değildir. Her iki yakınlık birbirinden farklıdır. Bu dört isim
kuşatıcılık ile alâkalıdır. Bu kuşatma zaman ve mekan olmak üzere iki türlü­dür.
Allah'ın Evvel ve Âhir oluşu zamanla ilgili, Zâhir ve Bâtın oluşu ise mekanla
ilgili kuşatıcılığa işaret eder. Allah'ın Evvel ve Âhir kuşatıcılığı önce ve
sonra ile belirtilir. Her başlangıç, öncesinin son bulmasıyla başlar. Her son da
öncesinin son bulmasıyla başlar. Allah'ın Evvel ve Âhir oluşu bütün
başlan­gıçları ve sonları kuşatır.

Allah'ın Zâhir ve Bâtın oluşu, bütün Zâhir ve Bâtınları kuşatır. Allah mut­lak
anlamda bütün zâhirlerin (dış görünümlerin) üstündedir. Aynı şekilde O, bütün
bâtınlarda (gizliliklerde) mevcuttur. O'na hiçbir şey gizli değildir. O, her
başlangıçtan önce vardır ve her sondan sonra varlığı devam edecektir. Evvel,
O'nun öncesiz olması; Âhir, varlığının devam etmesi ve ebediyen baki
kalma­sıdır. Zâhir, her şeyin üstünde ve yüce olması; Bâtın, her şeyin içinde ve
ya­kı­nında bulunmasıdır. O Evvel olmakla her şeyin ilkidir, Âhir olmakla her
şeyin sonu ve arda kalanıdır. Zâhir olmasıyla her şeyin üstündedir, Bâtın
ol­masıyla her şeye aslından daha yakındır. O'nun Zâhir ve üstün oluşunu hiçbir
yer ve gök gizleyemez. Zâhir oluşu Bâtını görmesine mani olmaz. Çünkü Bâtın da
O'nun için Zâhir gibidir. O'nun için görülmeyen görünen, uzak olan ise yakın
gi­bidir. Sır ve gizlilik O'nun için geçerli değildir. Çünkü sır, O'na göre
aleniyet gi­bidir.

Bu dört isim de tevhidin şartlarını kapsamaktadır. O, Âhir olmakla birlikte
Ev­veldir, Evvel olmanın yanında Âhirdir. Zâhir olmakla birlikte Bâtındır,
Bâ­tın olmakla birlikte Zâhirdir. O hâlâ Evvel ve Âhir'dir, Zâhir ve Bâtın'dır.?[1]



[1]
İbn Kayyim, ?Tarîku'l-hicreteyn?, s.

47.
Râzî der ki: ?Eğer O ne zaman vardı? denilirse, şu âyetle cevap veririz: ?O,
Evvel'dir, Âhir'dir, Zâhir'dir, Bâtın'dır? Hadîd,

3.
Bkz. a.g.e., s.

315.

Esmau'l-Husna
İçindekiler
Önsöz
Kitap Hakkında
ALLAH
"Allah" Adının Bütün İsim ve Sıfatları Kapsaması
"Allah" Kelimesinin Kökeni
?Allah? Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?
?Allahümme? Kelimesinin Anlamı
Basralı Dilbilimcilerin Cevabı
EKREM-KERİM
Ekrem'in Anlamı
Kerîm'in Anlamı
Ekrem Kerîm Arasındaki Fark
Yüce Allah'ın Kerem Sahibi Oluşunun Göstergeleri
EVVEL-AHİR-ZAHİR-BATIN
Evvel ve'l-Âhir'in Anlamı
Fahrüddin Râzî'nin Görüşü
İbn Kayyim'in görüşü
Bu İsimleri Bilmenin Sağladığı Yararlar
BARİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
BASİT-KABIZ
Bu İki İsmi Bilmenin Faydaları
BAİS
Bâ'is İsmini Bilmenin Faydası
BAKİ
Bâkî İsminin Anlamları
BEDİ'
BER
Ber İsminin Çeşitli Anlamları
Allah'ın İnsanlara Verdiği Özel Nimet Türleri
Ber İsmini Bilmenin Faydaları
BASİR
Basar (Gözle Görmek) İle Basîret (Kalple Görmek) Arasındaki Fark
Basîretin Dereceleri
1- İsim ve sıfatlarda basîret
2- Emir ve yasaklarda basîret
3- Sevap ve cezada basîret
Allah'ın Basîr Adını Bilmenin Faydaları
TEVVAB
Tevvâb İsmini Bilmenin Faydaları
Tevbeye Teşvik
CAMİ'
Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
Câmi' Adını Bilmenin Faydaları
CEBBAR
Kulun Ceberutlukla Nitelendirilmemesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
CEMİL
Yüce Allah'ı En Güzel Bilmek
Allah Güzeldir, Güzelliği Sever
HAFIZ
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HASİB
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HAFİZ
Hafîz İsminin Varlıklardaki Bazı Görünümleri
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAK
Allah'ın Kudretinin Görüntüleri Ve Hak İsmini Bilmenin Faydaları
HAKEM
Bu İsmin Birçok Yüce Anlama Gelmesi
Hükmün Türleri
1- Dinî hükümler
2- Varlık âlemiyle ilgili hükümler
3- Kaderî-kevnî hükümler
Hakem İsmini Bilmenin Faydaları
HAKİM
Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
İnsanların Başına Gelen Belalar ve Bunlardaki Hikmetler
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HALİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAMİD
Allah'ın Kendi Zatını Övmesi ve Kulların O'na Hamd Etmesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAYY-KAYYUM
Kulun, Allah'ın Kayyûm Oluşunu Bilmesinin Etkileri
HAYİ-SİTTİR
İbn Kayyim'in Allah'ın Hayâ Sıfatını Kabul Etmeyenlere Cevabı
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFID-RAFİ'
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HALİK-HALLAK
Allah'ın Tek Yaratıcı ve Tek İlah Olduğunun İspatı
HABİR-ALİM
Alîm, Habîr ve Hakîm İsimlerinin Varlıklardaki Görünümleri
Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
ZÜ'L-CELALİ VE'L-İKRAM-CELİL
Bu İsmi Bilmenin Faydası
ZU'T-TAVL
ZÜ'L-İNTİKAM-MUNTAKİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAZİK-REZZAK
Allah'ın Kullara Verdiği Rızık
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAŞİD-REŞİD-MÜRŞİD