Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

HAK

Yeni Sayfa 1

﴿

اَلْحَقُّ ﴾
HAK

Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: ?Onlar Allah'ın hiç şüphesiz apaçık Hak
olduğunu bileceklerdir.?

[1]

İbn Abbas anlatıyor. Hz. Peygamber

gece
namazına kalktığı zaman şöyle söylerdi: ?Ey Allah'ım! Sana hamd olsun. Sen,
göklerin, yerin ve ikisi ara­sında bulunanların nurusun. Sana hamd olsun. Sen,
gökleri, yeri ve ikisi ara­sındakileri ayakta tutansın (Kayyûm'sun). Sana hamd
olsun. Sen, göklerin, yerin ve ikisi arasında bulunanların Rabb'isin. Sana hamd
olsun. Sen tek ger­çeksin (Hak'sın), vaadin haktır, sözün haktır, Seninle
buluşmak haktır, cen­net haktır, cehennem haktır, peygamberler haktır, Muhammed
haktır, kıya­met saati haktır. Ey Allah'ım! Sana teslim oldum, sana inandım,
sana da­yandım, sana yöneldim, senin için düşmanlık yaptım, Senin hükmüne razı
oldum. Açık ve gizli yaptığım tüm kötülükleri ve yapmadığım tüm iyilikleri
bağışla. Sen benim tek ilâhımsın. Senden başka hiçbir ilâh yoktur.?[2]

el-Halîmî der ki: ?Hak, inkarı mümkün olmayan, ispat edilmesine ge­rek
duyulmayan, varlığı kabul edilendir. Buna göre yüce Allah'ın varlığı, ka­bul
edilmesi gereken şeylerin ilkidir. O'nun varlığı, kabul etme emri henüz
insanlara gelmeden kabul edilmiştir. Bu yüzden varlığı inkar edilemez. Yüce
Allah'ın varlığına delalet eden deliller olmasa da O, vardır. Bununla birlikte
bütün varlık âlemi, O'nun varlığının apaçık delilidir.?[3]

Yüce Allah'ın her sözü ve fiili haktır. O'nunla buluşmak haktır. Gönder­diği
peygamberler ve indirdiği bütün kitaplar haktır. Dini hak dindir. Hiçbir şeyi
ortak koşmadan yalnızca O'na ibadet etmek haktır. O'na dayanan ve dayan­dırılan
her şey hak ve gerçektir.[4]

Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır: ?İşte böyle; Allah, Hakkın ta kendisidir.
O'nun dışında kendilerine tapmakta oldukları ise, şüphesiz bâtılın ta
kendisi­dir. Şüphesiz Allah, yücedir, büyüktür.?

[5]

?De ki: ?Hak Rabb'inizdendir; artık dileyen iman etsin, dileyen küfre
sap­sın.?

[6]

?İşte bu, sizin gerçek Rabb'iniz olan Allah'tır. Öyleyse haktan sonra
sapık­lıktan başka ne var??

[7]

?De ki: ?Hak geldi, bâtıl yok oldu; hiç şüphesiz bâtıl yok olucudur.?

[8]

?O gün, Allah onlara hak ettikleri cezayı eksiksiz verecektir ve onlar da
Allah'ın hiç şüphesiz Hak olduğunu bileceklerdir.?

[9]

Allah'ın bütün isimleri, sıfatları ve fiilleri haktır. O'na ibadet etmek haktır.
O'nun kullara vaadi, azabı ve hesabı haktır. Kullar hakkındaki hükmü adale­tin
ta kendisidir ve bu hükmünde hiçbir haksızlık yoktur.[10]

İbn Kayyim, Allah'ın Hak ismiyle ilgili olarak şunları söyler: ?Hak, göklerin,
yerin ve ikisi arasındakilerin kendisiyle yaratıldığı Yüce Allah'tır. O, görünen
ve görünmeyen bütün varlıkların sayfalarda yazılı olarak varolmasını, yazabilen
ve yazamayan herkesin bunları okumasını sağlayan varlıktır. Şair şöyle söyler:

Şu kainat sayfalarını düşün, çünkü onlar

Mele-i a'lâ'dan sana gelen mektuplardır.

Eğer iyi düşünürsen, orada yazılmıştır

Allah'ın dışındaki her şey bâtıldır.

Varlıkların temel amacı olan Hak, hem kullardan istenen hem de kul­larla istenen
bir amaçtır. Kullardan istenen, onların Allah'ı ve eksiksiz sıfatla­rını
tanımaları, O'na ibadet etmeleri, hiçbir şeyi O'na ortak koşmamaları, sadece
Allah'ı ilâh, mabud, itaat edilen ve sevilen olarak kabul etmeleridir. Yüce
Allah bu isteği şöyle ifade etmektedir: ?Allah, yedi göğü ve yerden de
onların benzerini yarattı. Emir, bunların arasında durmadan iner; sizin
ger­çekten Allah'ın her şeye güç yetirdiğini ve gerçekten Allah'ın ilmiyle her
şeyi sarıp-kuşattığını bilip-öğrenmeniz için.?

[11]
Allah bu âyette, âlemi, kullarının kendisini, gücünü ve her şeyi kuşattığını
tanıyıp bilmeleri için yarattığını ha­ber vermektedir. Bu, O'nu tanımayı, isim
ve sıfatlarını bilmeyi ve O'nu birle­meyi zorunlu kılmaktadır.

Bir başka âyette Yüce Allah, varlıkların yaratılış amacını şöyle haber
vermektedir: ?Ben, insanları ve cinleri yalnız bana ibadet etsinler diye
yarat­tım.?[12]
Demek ki, kullardan istenen temel amaç budur. Yani kendilerini var edeni
bilip-tanımak ve yalnız O'na ibadet etmek.

Kullarla hedeflenen amaç ise, amellerin karşılığını adaletle vermekle,
iyi­liklere sevap kötülüklere de azap ile karşılık vermekle alâkalıdır. Yüce
Allah bu amacı şu âyetlerle bize açıklar: ?Göklerde ve yerde olanlar
Allah'ındır; öyle ki, kötülükte bulunanları, yapmakta oldukları dolayısıyla
cezalandırır, güzel davranışta bulunanları da daha güzeliyle ödüllendirir.?

[13],
?Şüphesiz, kıyamet saati yaklaşarak gelmektedir. Herkesin harcadığı çabanın
karşılığını alması için, onun (haberini) neredeyse gizleyeceğim.?

[14]

?Hakkında ihtilafa düştükleri şeyi onlara açıklaması ve küfre sapanların
kendilerinin yalancı olduklarını bilmesi için (tekrar diriltecektir).?

[15]

?Şüphesiz sizin Rabb'iniz, altı günde gökleri ve yeri yaratan, sonra da arşa
istiva eden, işleri de evirip çeviren Allah'tır. Onun izni olmadıktan sonra hiç
kimse şefaatçi olamaz. İşte Rabb'iniz olan Allah budur, öyleyse O'na kul­luk
edin. Yine de öğüt alıp düşünmeyecek misiniz? Sizin tümünüzün dönüşü O'nadır.
Allah'ın vaadi bir gerçektir. İman edip salih amellerde bulunanlara, adaletle
karşılık vermek için yaratmayı başlatan, sonra onu iade edecek olan O'dur.
Küfredenler ise, küfre sapmaları dolayısıyla, onlar için kaynar sudan bir içki
ve acıklı bir azab vardır.?

[16]

Şimdi, Allah'ın baştan sona gökleri, yeri ve ikisi arasında bulunanları na­sıl
hak üzere, hakla, hak için ve hakka şahit olması için yarattığını iyi dü­şün.[17]


[1]
Nur,

25.



[2]
Buhârî,

3/2-4;
Müslim,

769.



[3]
Beyhakî, a.g.e., s.12-13.


[4]
es-Sa'dî, ?Teysiru'l-kerîmi'r-rahmân?,

5/631-632.



[5]
Hac,

62.



[6]
Kehf,

29.



[7]
Yunus,

32.



[8]
İsrâ,

81.



[9]
Nur,

25.



[10]
es-Sa'dî, a.g.e.,

5/405;
İbn Kesir,

3/277.



[11]
Talak,

12.



[12]
Zariyat,

56.



[13]
Necm,

31.



[14]
Tâ-Hâ,

15.



[15]
Nahl,

39.



[16]
Yunus,

3-4.



[17]
İbn Kayyim, ?Bedâiu'l-fevâid?,

4/335.

Esmau'l-Husna
İçindekiler
Önsöz
Kitap Hakkında
ALLAH
"Allah" Adının Bütün İsim ve Sıfatları Kapsaması
"Allah" Kelimesinin Kökeni
?Allah? Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?
?Allahümme? Kelimesinin Anlamı
Basralı Dilbilimcilerin Cevabı
EKREM-KERİM
Ekrem'in Anlamı
Kerîm'in Anlamı
Ekrem Kerîm Arasındaki Fark
Yüce Allah'ın Kerem Sahibi Oluşunun Göstergeleri
EVVEL-AHİR-ZAHİR-BATIN
Evvel ve'l-Âhir'in Anlamı
Fahrüddin Râzî'nin Görüşü
İbn Kayyim'in görüşü
Bu İsimleri Bilmenin Sağladığı Yararlar
BARİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
BASİT-KABIZ
Bu İki İsmi Bilmenin Faydaları
BAİS
Bâ'is İsmini Bilmenin Faydası
BAKİ
Bâkî İsminin Anlamları
BEDİ'
BER
Ber İsminin Çeşitli Anlamları
Allah'ın İnsanlara Verdiği Özel Nimet Türleri
Ber İsmini Bilmenin Faydaları
BASİR
Basar (Gözle Görmek) İle Basîret (Kalple Görmek) Arasındaki Fark
Basîretin Dereceleri
1- İsim ve sıfatlarda basîret
2- Emir ve yasaklarda basîret
3- Sevap ve cezada basîret
Allah'ın Basîr Adını Bilmenin Faydaları
TEVVAB
Tevvâb İsmini Bilmenin Faydaları
Tevbeye Teşvik
CAMİ'
Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
Câmi' Adını Bilmenin Faydaları
CEBBAR
Kulun Ceberutlukla Nitelendirilmemesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
CEMİL
Yüce Allah'ı En Güzel Bilmek
Allah Güzeldir, Güzelliği Sever
HAFIZ
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HASİB
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HAFİZ
Hafîz İsminin Varlıklardaki Bazı Görünümleri
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAK
Allah'ın Kudretinin Görüntüleri Ve Hak İsmini Bilmenin Faydaları
HAKEM
Bu İsmin Birçok Yüce Anlama Gelmesi
Hükmün Türleri
1- Dinî hükümler
2- Varlık âlemiyle ilgili hükümler
3- Kaderî-kevnî hükümler
Hakem İsmini Bilmenin Faydaları
HAKİM
Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
İnsanların Başına Gelen Belalar ve Bunlardaki Hikmetler
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HALİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAMİD
Allah'ın Kendi Zatını Övmesi ve Kulların O'na Hamd Etmesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAYY-KAYYUM
Kulun, Allah'ın Kayyûm Oluşunu Bilmesinin Etkileri
HAYİ-SİTTİR
İbn Kayyim'in Allah'ın Hayâ Sıfatını Kabul Etmeyenlere Cevabı
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFID-RAFİ'
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HALİK-HALLAK
Allah'ın Tek Yaratıcı ve Tek İlah Olduğunun İspatı
HABİR-ALİM
Alîm, Habîr ve Hakîm İsimlerinin Varlıklardaki Görünümleri
Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
ZÜ'L-CELALİ VE'L-İKRAM-CELİL
Bu İsmi Bilmenin Faydası
ZU'T-TAVL
ZÜ'L-İNTİKAM-MUNTAKİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAZİK-REZZAK
Allah'ın Kullara Verdiği Rızık
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAŞİD-REŞİD-MÜRŞİD