Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap

Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap

Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap

1-
Hikmet sözcüğü Kur'an-ı Kerîm'de açık bir şekilde geçmektedir. Yüce Al­lah şöyle
buyurmaktadır:

?(Ki her biri) büyük hikmettir.?[1]

?Allah, sana Kitabı ve hikmeti indirdi ve sana bilmediklerini öğretti.?[2]

?Kime dilerse hikmeti ona verir; şüphesiz kendisine hikmet verilene bü­yük
bir hayır da verilmiştir.?[3]

Hikmet, faydalı ilim ve salih ameldir. İlim ve amel, asıl hedefe bağlı ol­ması
ve ona ulaştırması nedeniyle hikmet olarak adlandırılmıştır. Söylenen söz­ler,
övülen sonuçlara ve yararlı isteklere ulaştırmadıkça hikmet olarak
ad­landırılmaz. Dolaysıyla hikmet, kişinin yararlı ilme ve salih amele
yönelmesini ve istediği sonucu elde etmesini sağlar.

Eğer hikmetle konuşan kişi, hitap ettiği kimselerin yararını, doğru yolu
bul­malarını ve mutluluğa kavuşmalarını istemiyorsa, onlara bunun yollarını ve
engellerini göstermiyorsa, konuşmasının amacı bu değilse, bu amaçla
ko­nuşmuyorsa, peygamberleri bunun için göndermemişse, kitapları bunun için
indirmemişse, sevap ve azabı bunun için koymamışsa, hikmet sahibi olmadığı gibi,
sözleri de hikmet değildir.

2-
Allah Teâlâ, fiillerinin ve emirlerinin amacını, niçin yaptığını ve niçin
em­rettiğini bize şöyle haber vermektedir:

?Bu, Allah'ın göklerde ve yerde ne varsa tümünü bildiğini ve Allah'ın
gerçek­ten her şeyi bilen olduğunu bilmeniz içindir.?[4]

?Allah, yedi göğü ve yerden de onların benzerini yarattı. Emir, bunların
ara­sında durmadan iner; sizin gerçekten Allah'ın her şeye güç yetirdiğini ve
ger­çekten Allah'ın ilmiyle her şeyi sarıp kuşattığını bilip öğrenmeniz için.?[5]

?Öyle ki, Kitab ehli (yahudi ve hıristiyanlar) Allah'ın fazlından hiçbir şeye
güç yetirip sahip olmadıklarını ve fazlın muhakkak Allah'ın elinde oldu­ğunu,
onu dilediğine verdiğini bilip öğrensin.?[6]

?O, bunun önüne ve arkasına izleyici (gözetleyici)ler dizer. Öyle ki
onla­rın, Rablerinden gelen risaleti (insanlara gönderilenleri) tebliğ
ettiklerini; (Al­lah'ın) onların nezdinde olanları sarıp kuşattığını ve her şeyi
sayı olarak da tes­pit ettiğini bilsin.?[7]

?Allah bunu (yardımı) size ancak bir müjde olsun ve kalpleriniz bununla
tat­min bulsun diye yaptı.?[8]

Eğer bu âyetlerde geçen ?Lâm?, ?Firavun'un ailesi, onu (ile­ride
bilmeksi­zin) kendileri için bir düşman ve üzüntü olsun diye aldılar.?[9]
âyetinde kullanıl­dığı gibi ?Akibet Lâm'ıdır. Çünkü burada Lâm'dan sonra gelen,
iste­nen bir sonuç değildir. Fakat eylemleri sonuçta buraya gelip
daya­nacağından ve yaptıkları, böyle kötü bir sonla biteceğinden fiilin başına
?Se­bep Lâm'ı gelmiş­tir. Oysa gerçekte bu ?Akibet Lâm?ıdır denilirse?

Bu iddiaya iki yönden cevap verebiliriz:

1-
?Akibet Lâm'ı?, cahil veya defetme gücü olmayan kimseler için kulla­nı­lır. Şu
âyette kullanılan Lâm bu anlamdadır. ?Firavun'un ailesi, onu (ileride
bil­meksizin) kendileri için bir düşman ve üzüntü olsun diye aldılar.?[10]
Ancak her şeyi bilen ve her şeye gücü yeten biri için bu Lâm'ın kullanılması
müm­kün değildir. Dolaysıyla böyle bilgili ve güçlü olan birinin fiillerinin ve
hü­kümleri­nin başına Lâm geldiğinde bu, ?Hikmet Lâm'ıdır ve böyle Lâm'dan sonra
gelen sonuç, istenen sonuçtur.

2-
Bu Lâm'ın geçtiği yerler ayrı ayrı ele alınarak cevap verilebilir. Ancak biz
burada sadece ?Firavun'un ailesi, onu (ileride bilmeksizin) kendileri için
bir düşman ve üzüntü olsun diye aldılar.?[11]
âyetini açıklamakla yetineceğiz. Hz. Musa'nın, Firavun ailesi tarafından
alınması, Allah'ın takdiri ile gerçekleşmiş­tir. Burada kullanılan Lâm, Allah'ın
bu takdirini açıklamak için kulla­nılmıştır. Ancak Allah'ın bu takdiri yerine
Firavun ehlinin fiili zikredilmiş­tir. Çünkü bu, onların üzüntü ve
pişmanlıklarının ne kadar büyük olacağına işa­ret etmekte­dir. Böylece Allah'ın
mükemmel planı, gücü, ilmi ve hikmeti Fira­vun ve yan­daşlarına gösterilmiştir.
İstediği bütün erkek çocukları boğazla­yan Firavun, kendi istek ve iradesi ile,
mülkünü yok edecek çocuğu kendi evinde ve kendi gözetiminde yetiştirip
büyütmektedir. İşte Allah'ın takdiri ve mükemmel planı budur.[12]



[1]
Kamer,

5.



[2]
Nisa,

113.



[3]
Bakara,

269.



[4]
Maide,

97.



[5]
Talak,

12.



[6]
Hadîd,

29.



[7]
Cin,

27-28.



[8]
Âl-i İmrân,

126.



[9]
Kasas,

8.



[10]
Kasas,

8.



[11]
Kasas,

8.



[12]
İbn Kayyim, ?Şifâu'l-alîl?, s.

336.

Esmau'l-Husna
İçindekiler
Önsöz
Kitap Hakkında
ALLAH
"Allah" Adının Bütün İsim ve Sıfatları Kapsaması
"Allah" Kelimesinin Kökeni
?Allah? Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?
?Allahümme? Kelimesinin Anlamı
Basralı Dilbilimcilerin Cevabı
EKREM-KERİM
Ekrem'in Anlamı
Kerîm'in Anlamı
Ekrem Kerîm Arasındaki Fark
Yüce Allah'ın Kerem Sahibi Oluşunun Göstergeleri
EVVEL-AHİR-ZAHİR-BATIN
Evvel ve'l-Âhir'in Anlamı
Fahrüddin Râzî'nin Görüşü
İbn Kayyim'in görüşü
Bu İsimleri Bilmenin Sağladığı Yararlar
BARİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
BASİT-KABIZ
Bu İki İsmi Bilmenin Faydaları
BAİS
Bâ'is İsmini Bilmenin Faydası
BAKİ
Bâkî İsminin Anlamları
BEDİ'
BER
Ber İsminin Çeşitli Anlamları
Allah'ın İnsanlara Verdiği Özel Nimet Türleri
Ber İsmini Bilmenin Faydaları
BASİR
Basar (Gözle Görmek) İle Basîret (Kalple Görmek) Arasındaki Fark
Basîretin Dereceleri
1- İsim ve sıfatlarda basîret
2- Emir ve yasaklarda basîret
3- Sevap ve cezada basîret
Allah'ın Basîr Adını Bilmenin Faydaları
TEVVAB
Tevvâb İsmini Bilmenin Faydaları
Tevbeye Teşvik
CAMİ'
Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
Câmi' Adını Bilmenin Faydaları
CEBBAR
Kulun Ceberutlukla Nitelendirilmemesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
CEMİL
Yüce Allah'ı En Güzel Bilmek
Allah Güzeldir, Güzelliği Sever
HAFIZ
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HASİB
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HAFİZ
Hafîz İsminin Varlıklardaki Bazı Görünümleri
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAK
Allah'ın Kudretinin Görüntüleri Ve Hak İsmini Bilmenin Faydaları
HAKEM
Bu İsmin Birçok Yüce Anlama Gelmesi
Hükmün Türleri
1- Dinî hükümler
2- Varlık âlemiyle ilgili hükümler
3- Kaderî-kevnî hükümler
Hakem İsmini Bilmenin Faydaları
HAKİM
Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
İnsanların Başına Gelen Belalar ve Bunlardaki Hikmetler
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HALİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAMİD
Allah'ın Kendi Zatını Övmesi ve Kulların O'na Hamd Etmesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAYY-KAYYUM
Kulun, Allah'ın Kayyûm Oluşunu Bilmesinin Etkileri
HAYİ-SİTTİR
İbn Kayyim'in Allah'ın Hayâ Sıfatını Kabul Etmeyenlere Cevabı
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFID-RAFİ'
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HALİK-HALLAK
Allah'ın Tek Yaratıcı ve Tek İlah Olduğunun İspatı
HABİR-ALİM
Alîm, Habîr ve Hakîm İsimlerinin Varlıklardaki Görünümleri
Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
ZÜ'L-CELALİ VE'L-İKRAM-CELİL
Bu İsmi Bilmenin Faydası
ZU'T-TAVL
ZÜ'L-İNTİKAM-MUNTAKİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAZİK-REZZAK
Allah'ın Kullara Verdiği Rızık
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAŞİD-REŞİD-MÜRŞİD