Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

HAMİD

Yeni Sayfa 1

﴿

اَلْحَمِيدُ ﴾
HAMÎD

Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: ?Hiç şüphesiz Allah, Ganî (hiç kimseye ve
hiçbir şeye muhtaç olmayan)'dır, Hamîd (hamd da yalnızca O'na ait)' tir.?[1]

el-Halîmî bu isim hakkında der ki: ?Hamîd, hamd edilmeyi hak eden, hamda layık
olandır. Çünkü O, vardı ve bütün varlıkları ve insanı yoktan var etti. Sonra iki
üstün nimeti akıl ve hayatı insanda topladı. Sonra ona sayısız ni­metler verdi
ve onu, bütün varlıklara üstün kıldı. Ona çalışma azmi verdi. O halde O'ndan
başka kim hamd edilmeyi hak eder? Kim O'nun kadar hamde layık olur? Hayır, bütün
övgüler ve hamdler sadece O'nadır, başkasına değil. Bütün bu minnet ve bağışlar
başkasından değil sadece O'ndandır.?

el-Hattâbî ise şöyle söyler: ?O, fiilleriyle hamd edilmeyi hak eden ve hamda
layık olandır. Hamîd, ?faîl? vezninde olup ?mefûl? yani ?Mahmûd / övü­len, hamd
edilen? anlamındadır. Sıkıntı ve bolluk zamanlarında, şiddet ve ra­hatlık
anlarında yalnız O'na hamd edilir. Çünkü O, Hakîm'dir. her şeyi yerli ye­rinde
yapar. Hiçbir fiilinde hata yapmaz ve yanlışlık bulunmaz. O, her du­rumda
övülmeyi hak edendir.?[2]

Hamîd, Allah'ın sabit sıfatlarından biridir. Bu, bazen sözleriyle bazen de
za­tıyla ilgilidir. Her iki durumda da özel tamlama olarak kullanılır. Hamîd,
söz­lerle ilgili olarak kullanıldığında Hâmid (Hamd eden, öven) anlamına ge­lir.
Bu durumda hamd, iki anlamda kullanılır.

1-
Allah'ın kendi zatını övmesi. Allah'ın kendini övmesi O'nun hakkıdır. O,
dilediği şekilde kendisini övmeye layıktır. O, her türlü noksanlıktan uzak
olduğu gibi, bütün fiilleri, sıfatları, isim­leri ve zatı da her türlü
noksanlıktan uzaktır. O, mutlak hamd ve övgünün sa­hibidir.

2-
Allah'ın, mahlukatı arasında hamd ehli olarak yarattığı kimsele­rin, hamd etme
görevini yerine getirmeleri nedeniyle hamd etmesi. Aslında bu tür hamd, bir
önceki hamd türüne girer. Çünkü mahluka­tın hamd etmesi de O'nun bir fiili
sonucu gerçekleşmekte ve hamd, yine ken­disine dönmekte­dir.

Hamîd, zatla ilgili olarak kullanıldığında ise Mahmûd (hamd edilen, övü­len)
anlamına gelir. Böylece Allah, kendi zatını sözlerle öven Hâmid ve kulları­nın
kendisini övdüğü, methettiği ve saygı duyduğu Mahmûd'dur. Kulla­rın Allah'ı
övmesi, O'na hamd etmesi ve diğer kısımlardaki hamd türleri özel tamlama
anlamındadır. Çünkü her insan Allah'a hamd etmeyeceği gibi Allah da her insanı
hamd ehli yapmaz. Allah'ın gazabını kazanmış insanlar O'na hamd etmekten
uzaktırlar. Allah, böyle insanları hamd ehli yapmaz. Ancak bu insanlar kıyamet
günü kabirlerinden kaldırıldıklarında istemeseler de Al­lah'a hamd edeceklerdir.[3]
Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: ?Sizi çağıracağı gün, O'na övgüyle icabet
edeceksiniz.?[4]

İbn Kayyim ise Hamîd ismi hakkında şunları söyler: ?Hamîd, övül­meyi
gerek­tirecek sıfatlara ve sebeplere sahip olan ve hamd edilmeyi hak edendir.
Hiç kimse O'na hamd etmese bile O, yine de hamda layık olandır. O, zatıyla
övünen ve kendisini övendir. Mahmûd, hamd edenlerin kendisine hamd et­tiği ve
övdüğüdür. Mecîd (Yüce) Mümecced (Yüceltilen), Kebîr (Büyük) Mükebber (Büyük
görülen), Azîm (Ulu) Muazzam (Ululanan) da böyledir. Hamd ve mecd, her ikisi de
tamamıyla Yüce Allah'a aittir.

Hamd, övmeyi ve hamd edileni sevmeyi gerektirir. O'nu seven ama O'nu övmeyen,
O'na hamd etmiş olmaz. Herhangi bir nedenden ötürü O'nu öven ama O'nu sevmeyen
de hamd etmiş olmaz. Dolaysıyla O'nu sevme­dikçe ve övmedikçe O'na hamd edilmiş
olmaz. Övgü ve sevgi, bunları gerekti­ren se­beplere bağlıdır. Hamd edilenin
eksiksiz ve üstün sıfatlara sahip olması, in­sanlara ihsanda bulunması O'na hamd
etmeyi gerektiren nedenler­dir. Sevgi ve övgüyü sağlayan bu tür nedenlerdir. Bu
sıfatlar ne kadar çok ve mükem­mel olursa, gösterilecek sevgi ve övgü de o kadar
çok ve büyük olur. Allah Teâlâ, hiçbir yönden hiçbir eksiği bulunmayan mutlak
kemâl sahibidir. Bütün iyilikler ve ihsanlar O'ndan gelir ve yine O'na döner. Bu
yüzden O, her yön­den hamd edilmeye, sevilmeye ve övülmeye layıktır. O, zatı,
sıfatları, isimleri ve fiilleri için sevilen tek varlıktır. O'ndan kaynaklanan
her şey güzel­dir ve her iyilik için O'na hamd edilmelidir.?[5]


[1]
Lokman,

26.



[2]
Beyhakî, a.g.e., s. 59-60.


[3]
Kurtubî, a.g.e.,

1/188-189.



[4]
İsrâ,

52.



[5]
İbn Kayyim, ?Celâü'l-efhâm?, s.

243.

Esmau'l-Husna
İçindekiler
Önsöz
Kitap Hakkında
ALLAH
"Allah" Adının Bütün İsim ve Sıfatları Kapsaması
"Allah" Kelimesinin Kökeni
?Allah? Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?
?Allahümme? Kelimesinin Anlamı
Basralı Dilbilimcilerin Cevabı
EKREM-KERİM
Ekrem'in Anlamı
Kerîm'in Anlamı
Ekrem Kerîm Arasındaki Fark
Yüce Allah'ın Kerem Sahibi Oluşunun Göstergeleri
EVVEL-AHİR-ZAHİR-BATIN
Evvel ve'l-Âhir'in Anlamı
Fahrüddin Râzî'nin Görüşü
İbn Kayyim'in görüşü
Bu İsimleri Bilmenin Sağladığı Yararlar
BARİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
BASİT-KABIZ
Bu İki İsmi Bilmenin Faydaları
BAİS
Bâ'is İsmini Bilmenin Faydası
BAKİ
Bâkî İsminin Anlamları
BEDİ'
BER
Ber İsminin Çeşitli Anlamları
Allah'ın İnsanlara Verdiği Özel Nimet Türleri
Ber İsmini Bilmenin Faydaları
BASİR
Basar (Gözle Görmek) İle Basîret (Kalple Görmek) Arasındaki Fark
Basîretin Dereceleri
1- İsim ve sıfatlarda basîret
2- Emir ve yasaklarda basîret
3- Sevap ve cezada basîret
Allah'ın Basîr Adını Bilmenin Faydaları
TEVVAB
Tevvâb İsmini Bilmenin Faydaları
Tevbeye Teşvik
CAMİ'
Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
Câmi' Adını Bilmenin Faydaları
CEBBAR
Kulun Ceberutlukla Nitelendirilmemesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
CEMİL
Yüce Allah'ı En Güzel Bilmek
Allah Güzeldir, Güzelliği Sever
HAFIZ
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HASİB
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HAFİZ
Hafîz İsminin Varlıklardaki Bazı Görünümleri
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAK
Allah'ın Kudretinin Görüntüleri Ve Hak İsmini Bilmenin Faydaları
HAKEM
Bu İsmin Birçok Yüce Anlama Gelmesi
Hükmün Türleri
1- Dinî hükümler
2- Varlık âlemiyle ilgili hükümler
3- Kaderî-kevnî hükümler
Hakem İsmini Bilmenin Faydaları
HAKİM
Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
İnsanların Başına Gelen Belalar ve Bunlardaki Hikmetler
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HALİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAMİD
Allah'ın Kendi Zatını Övmesi ve Kulların O'na Hamd Etmesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAYY-KAYYUM
Kulun, Allah'ın Kayyûm Oluşunu Bilmesinin Etkileri
HAYİ-SİTTİR
İbn Kayyim'in Allah'ın Hayâ Sıfatını Kabul Etmeyenlere Cevabı
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFID-RAFİ'
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HALİK-HALLAK
Allah'ın Tek Yaratıcı ve Tek İlah Olduğunun İspatı
HABİR-ALİM
Alîm, Habîr ve Hakîm İsimlerinin Varlıklardaki Görünümleri
Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
ZÜ'L-CELALİ VE'L-İKRAM-CELİL
Bu İsmi Bilmenin Faydası
ZU'T-TAVL
ZÜ'L-İNTİKAM-MUNTAKİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAZİK-REZZAK
Allah'ın Kullara Verdiği Rızık
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAŞİD-REŞİD-MÜRŞİD