Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

HAYY-KAYYUM

Yeni Sayfa 1

﴿

اَلْحَيُّ - اَلْقَيُّومُ ﴾
HAY
- KAYYÛM

Kur'an-ı Kerîm'de bu iki isim çoğu zaman birlikte zikredilir. Şu âyetlerde
olduğu gibi:

?Allah. O'ndan başka ilâh yoktur. Diridir (Hay), kaimdir (Kayyûm).?[1]

?Sen, asla ölmeyen ve daima diri olan (Allah)'a tevekkül et ve O'nu hamd ile
tesbih et.?[2]

İbn Abbas bir hadis-i şerifte Hz. Peygamber'in şöyle dua ettiğini rivayet eder:
?Ey Allah'ım! Sana teslim oldum, sana inandım, sana dayandım, sana yöneldim ve
senin için mücadele ettim. Beni saptırmandan senin izzet ve üstünlüğüne
sığınırım. Senden başka ilâh yoktur. Sen asla ölmeyen ve daima diri olansın.
İnsanlar ve cinler ise ölürler.?[3]

Hay, her yönleriyle tam bir hayata sahip olan demektir. İşitme, görme, güçlü ve
irade sahibi olmanın yanında diğer zati sıfatlara da sahip olan ve eksiksiz bir
hayatın bütün anlamlarını kendinde toplayan kimsedir.[4]

Hayat sahibi olmak, bütün kemâl sıfatlara sahip olmayı zorunlu kılar. Bu
sıfatlardan herhangi birine sahip olmamak, hayat sahibinin güçsüzlüğünü gerekli
kılar. Allah Teâlâ'nın hayatı en mükemmel ve en eksiksiz bir hayat olduğuna
göre; O, bu özelliğin zıddı olan bütün eksik ve kusurlu sıfatlardan uzaktır.
Allah, bütün kemâl sıfatlara ve kusursuz hayata sahip olan tek varlık­tır.
Kelamcılar bu aklî yolla, Allah'ın işitme, görme, bilme, irade, kudret, ke­lam
ve diğer sübûtî sıfatlarının bulunduğunu ispat etmişlerdir.[5]

Kayyûm, yarattıklarını koruyup idare eden, işlerini düzenleyendir. Bu,
Katade'nin görüşüdür.

Hasan Basrî ise bu ismi şöyle tanımlar: ?Kayyûm, iyi ya da kötü yap­tıklarının
karşılığını vermek için her canlının başında duran ve onu gözetle­yendir. O, her
şeyi bilir ve hiçbir şey O'na gizli kalmaz.?

İbn Abbas: ?Hay, gücünü kaybetmeyen ve yok olmayandır.?der.

el-Hattâbî: ?Kayyûm, sonu olmayan ve varlığı daim olandır. Kayyûm, ?fey'ûl?
vezninde mübalağa kipidir.?der.[6]

Kayyûm, Allah'ın kusursuz güç, kuvvet ve üstünlüğe sahip olduğunu gösterir. O,
yalnız başına kâimdir. Ayakta kalmak için hiçbir yönden kimseye ihtiyacı yoktur.
O, kendi kendine yetendir ve başkasına muhtaç değildir. O'nun dışında her şey
O'na muhtaçtır. Her şeyi ayakta tutan ve koruyan odur. O'nun desteği olmadan
hiçbir şey ayakta duramaz ve varlığını devam ettiremez. Bu, O'nun mükemmel
gücünü gösterir.

Bu her iki isim, O'nun bütün kemâl sıfatlarını, eksiksiz güç ve kudretini ve tam
müstağni oluşunu kapsar. Bu yüzden bu iki isimle Allah'tan yardım dile­yen,
sanki bütün isim ve sıfatlarıyla Allah'tan yardım dilemiştir. Bu nedenle
Allah'tan bu iki isimle yardım dilemek sıkıntılardan, dert ve kederlerden,
zor­luk ve darlıklardan kurtulmak ve isteklere kavuşmakta daha etkilidir. Yardım
dilenen ve umulan rahmet, mahlukatın değil Allah'ın bir sıfatı olarak
isten­mektedir. ?Senin izzet ve üstünlüğünle sığınırım? diyerek izzetle sığınma
talep eden kimse, Allah'ın mü'min kullarını üstün tutmak için yarattığı izzetle
değil, Allah'ın bir sıfatı olarak sığınma talep etmektedir.

Bütün bu sözler ehlisünnetin Hz. Peygamber'in ?Allah'ın tam kelimeleri ile
sığınırım? duasında geçen görüşünü doğrulamaktadır. Ehlisünnet burada geçen
?Allah'ın kelimeleri?nin mahluk (yaratılmış) olmadığı görüşündedir. Çünkü onlara
göre mahluk olandan sığınma talep edilmez. Meleklerin diliyle anlatılan ?Rabb'imiz,
rahmet ve ilim bakımından her şeyi kuşatıp sardın?[7]
âyetindeki rahmet, her şeyi kuşatıp saran bir sıfat olarak zikredilmektedir.
Yüce Allah'ın ?Rahmetim ise her şeyi kapsamıştır?[8]
âyetindeki sözü de bu anlamdadır. Nasıl ki ilmi her şeyi kuşatıp sarmışsa, aynı
şekilde merhameti de her şeyi kuşatıp sarmıştır.[9]



[1]
Bakara,

255.



[2]
Furkan,

58.



[3]
Buhârî.


[4]
Teysiru'l-kerîmi'r-rahmân,

1/151.



[5]
Bedâiu'l-fevâid,

2/332.



[6]
Beyhakî, a.g.e., s.

48.



[7]
Mü'min,

7.



[8]
A'raf,

156.



[9]
Bedâiu'l-fevâid,

2/332.

Esmau'l-Husna
İçindekiler
Önsöz
Kitap Hakkında
ALLAH
"Allah" Adının Bütün İsim ve Sıfatları Kapsaması
"Allah" Kelimesinin Kökeni
?Allah? Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?
?Allahümme? Kelimesinin Anlamı
Basralı Dilbilimcilerin Cevabı
EKREM-KERİM
Ekrem'in Anlamı
Kerîm'in Anlamı
Ekrem Kerîm Arasındaki Fark
Yüce Allah'ın Kerem Sahibi Oluşunun Göstergeleri
EVVEL-AHİR-ZAHİR-BATIN
Evvel ve'l-Âhir'in Anlamı
Fahrüddin Râzî'nin Görüşü
İbn Kayyim'in görüşü
Bu İsimleri Bilmenin Sağladığı Yararlar
BARİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
BASİT-KABIZ
Bu İki İsmi Bilmenin Faydaları
BAİS
Bâ'is İsmini Bilmenin Faydası
BAKİ
Bâkî İsminin Anlamları
BEDİ'
BER
Ber İsminin Çeşitli Anlamları
Allah'ın İnsanlara Verdiği Özel Nimet Türleri
Ber İsmini Bilmenin Faydaları
BASİR
Basar (Gözle Görmek) İle Basîret (Kalple Görmek) Arasındaki Fark
Basîretin Dereceleri
1- İsim ve sıfatlarda basîret
2- Emir ve yasaklarda basîret
3- Sevap ve cezada basîret
Allah'ın Basîr Adını Bilmenin Faydaları
TEVVAB
Tevvâb İsmini Bilmenin Faydaları
Tevbeye Teşvik
CAMİ'
Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
Câmi' Adını Bilmenin Faydaları
CEBBAR
Kulun Ceberutlukla Nitelendirilmemesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
CEMİL
Yüce Allah'ı En Güzel Bilmek
Allah Güzeldir, Güzelliği Sever
HAFIZ
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HASİB
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HAFİZ
Hafîz İsminin Varlıklardaki Bazı Görünümleri
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAK
Allah'ın Kudretinin Görüntüleri Ve Hak İsmini Bilmenin Faydaları
HAKEM
Bu İsmin Birçok Yüce Anlama Gelmesi
Hükmün Türleri
1- Dinî hükümler
2- Varlık âlemiyle ilgili hükümler
3- Kaderî-kevnî hükümler
Hakem İsmini Bilmenin Faydaları
HAKİM
Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
İnsanların Başına Gelen Belalar ve Bunlardaki Hikmetler
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HALİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAMİD
Allah'ın Kendi Zatını Övmesi ve Kulların O'na Hamd Etmesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAYY-KAYYUM
Kulun, Allah'ın Kayyûm Oluşunu Bilmesinin Etkileri
HAYİ-SİTTİR
İbn Kayyim'in Allah'ın Hayâ Sıfatını Kabul Etmeyenlere Cevabı
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFID-RAFİ'
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HALİK-HALLAK
Allah'ın Tek Yaratıcı ve Tek İlah Olduğunun İspatı
HABİR-ALİM
Alîm, Habîr ve Hakîm İsimlerinin Varlıklardaki Görünümleri
Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
ZÜ'L-CELALİ VE'L-İKRAM-CELİL
Bu İsmi Bilmenin Faydası
ZU'T-TAVL
ZÜ'L-İNTİKAM-MUNTAKİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAZİK-REZZAK
Allah'ın Kullara Verdiği Rızık
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAŞİD-REŞİD-MÜRŞİD