Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

ESMÂU'L-HÜSNÂ'NIN, YÜCE ALLAH'IN ZATINA VE BİRLİĞİNE DELALET ETMESİ

ESMÂU


ESMÂU'L-HÜSNÂ'NIN, YÜCE ALLAH'IN ZATINA


VE BİRLİĞİNE DELALET ETMESİ


Muhakkak ki yüce Allah kalpleri sıfatlarında ve ahlaklarında kamil olan muhsin
kimsenin sevgisi üzere yaratmıştır. Bu, kullarının kalplerini yaratmış olduğu
fıtrat üzere Fıtratullah (=Allah'ın yaratması) olduğu zaman yüce Allah'tan
ihsan bakımından daha büyük hiç kimsenin olmadığı, hiçbir şeyin Ondan daha
mükemmel ve daha güzel olmadığı bilinir. Mahlukattaki bütün mükemmellikler ve
güzellikler Yüce Allah'ın yaratmasının eserlerindendir. Yüce Allah, Kemali tarif
edilemeyen, Celâli ve Cemâli vasıflandırılamayan ve mahlukatında hiç kimsenin
sıfatlarının Cemâli ile İhsânının yüceliği ile fiillerinin eşsiz yaratıcılığı
ile O'nu övmeye güç yetiremediğidir. Aksine O kendi Zatını övdüğü gibidir.


Kemâl olma, Zatı için sevilen bir şey olduğu zaman yüce Allah'ın Zatının ve
sıfatlarının sevilmesi gerekir. Çünkü hiçbir şey O'ndan daha mükemmel değildir.


O'nun isimlerinden her bir isim, sıfatlarından her bir sıfat ve fiilleri O'na
delalet eder. O yaptığı ve emrettiği her şey ile sevilen ve övülendir. Çünkü
O'nun fiillerinde hiçbir abeslik, emirlerinde hiçbir iradesizlik ve ilimsizlik
yoktur. Aksine O'nun bütün fiilleri hikmetten, maslahattan, adaletten,
faziletten ve rahmetten çıkmaz. Ve bunlardan her biri O'na hamd etmeyi sena
etmeyi ve muhabbeti gerektirir. O'nun Kelamı doğruluk ve adalettir. O'nun
cezalandırması ve mükafatlandırması fazilet ve adalettir. Çünkü O eğer verirse
bu O'nun faziletinden, rahmetinden ve nimetindendir. Eğer men ederse yada
cezalandırırsa bu O'nun adaletinden ve hikmetindendir.


Bu husus, şu şiirde şöyle geçmiştir:


?Kulların O'nun üzerinde hiçbir hakkı yoktur.


Kesinlikle hiçbir çalışma O'nun yanında zayi olmaz.


Eğer azaba uğratılırlarsa O'nun adaletidir.


Eğer nimetlendirilirlerse O'nun faziletidir.


O Kerîmdir ve rahmeti bol olandır.?[1]


Yüce Allah isimlerini tevhîdi üzere ve şirkten uzaklaştırmak üzere delil
getirir.


Şayet o isimlerin birer manası olmasaydı buna delalet etmezlerdi. Nitekim
buzağıya tapanlara Hârûn (a.s.) söylediği şu söz buna misaldir: ?Ey
kavmim! demişti, siz bunun yüzünden sadece fitneye uğradınız. Sizin Rabb'iniz
şüphesiz Rahmân (=çok merhametli olan Allah)'tır.?
(Tâhâ,


20/90.)
ve Yüce Allah kıssada şöyle buyurmuştur:

?Sizin ilâhınız, yalnızca, kendisinden başka ilâh olmayan Allah'tır. O'nun ilmi
her şeyi kuşatmıştır?
(Tâhâ,


20/98)
Yüce Allah şöyle buyurmuştur:

?İlâhınız bir tek Allah'tır. O'ndan başka ilâh yoktur. O, rahmândır, rahîmdir?
(Bakara,


2/163.)
Haşr sûresinin sonunda yüce Allah şöyle buyurmuştur:

?O, öyle Allah'tır ki, O'ndan başka hiçbir ilâh yoktur. Görülmeyeni ve görüleni
bilendir. O, esirgeyendir, bağışlayandır.) O, öyle Allah'tır ki, kendisinden
başka hiçbir ilâh yoktur. O, mülkün sahibidir, eksiklikten münezzehtir, selâmet
verendir, emniyete kavuşturandır, gözetip koruyandır, üstündür, istediğini zorla
yaptıran, büyüklükte eşi olmayandır. Allah, müşriklerin ortak koştukları
şeylerden münezzehtir.?
(Haşr,


59/22-23.)


Yüce Allah bu iki âyette Tevhîdini gerektiren ve bir ortağının varlığının
imkansızlığını bildiren Esmâu'l-Hüsnâ'sı ile Zatını övmesinin hemen akabinde
müşriklerin koştuğu şirkten Zatını tenzih etmiştir.


Kim Kur'ân'daki bu mana üzerinde iyice düşünürse Kur'ân onu ilmî bir terbiyeye
taşır. Allah o ilmi, Allah'ın Kitabından ve O Kitaptan hidayet yollarını
öğrenmekten yüz çevirenlerin hepsinin yalanlarından korur.


Aynı şekilde Yüce Allah isimlerini zarflardan, câr ve mecrûrlardan ve
diğerlerinden oluşan mamullere taalluk ettirmiştir. Şayet bu isimler sırf alem
olsalardı bu taalluk onlarda uygun olmazdı.[2]
Nitekim Yüce Allah şöyle buyurmuştur:
{وَاللّهُ
بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}


?Allah her şeyi bilmektedir?

(Nisâ,


4/176.)


وَاللّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمينَ}


{


?Allah zalimleri iyi bilir?
(Bakara,


2/95.)
{فَإِنَّ
اللّهَ عَلِيمٌ بِالْمُفْسِدِينَ}


?Şüphesiz Allah, bozguncuları hakkıyla bilendir?
(Al-i İmrân,


3/63.)
{وَكَانَ
بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيمًا}


?Allah, müminlere karşı çok merhametlidir?
(Ahzâb,


33/43.)
{إِنَّهُ
بِهِمْ رَؤُوفٌ ر َّحِيمٌ}


?Çünkü O, onlara karşı çok şefkatli, pek merhametlidir?
(Tevbe,


9/117.)


}


وَاللّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ


{


?Allah her şeye kadirdir?
(Bakara,


2/284.)
{واللّهُ
مُحِيطٌ بِالْكافِرِينَ}?Halbuki
Allah, kâfirleri çepeçevre kuşatmıştır?
(Bakara,


2/19.)
{وَكَانَ
اللّهُ بِهِم عَلِيمًا}?Allah
onların durumunu hakkıyle bilmektedir?
(Nisâ,


4/39.)
{وَكَانَ
اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا}


?Allah her şeyi hakkıyla bilendir?
(Ahzâb,


33/40.)
{إِنَّهُ
بِمَا يَعْمَلُونَ خَبِيرٌ}


?Çünkü Rabb'in, onların yapmakta olduklarından haberdardır?
(Hûd,


11/111.)
{وَاللَّهُ
بَصِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ}


?Allah yaptıklarınızı görendir?
(Hucurât,


49/18.)
{إِنَّهُ
بِعِبَادِهِ خَبِيرٌ بَصِيرٌ}?Çünkü
O, kullarından haberdardır, onları görendir?
(Şûrâ,


42/27.)
Bu âyeti kerimelerin benzerleri, Kur'ân'ı Kerimde çoktur.


Aynı şekilde yüce Allah isimlerini, kemâl sıfatlarını yalanlayarak inkar
edenlere karşı delil kılmıştır. Yüce Allah şöyle buyurmuştur:

?Hiç yaratan bilmez mi? O, en ince işleri görüp bilmektedir ve her şeyden
haberdardır?
(Mülk,


67/14.)[3]










[1]
Tarîku'l-Hicreteyn, s.

391.





[2]
Arapça dilbigisinde; zarfların, câr ile mecrûrların taallukundan
bahsedilmiştir. Bunlar, Arapça dilbilgisi kurallarıyla alakalıdır. (ç.)






[3]
Cilâu'l-Efhâm. s.

95-96.

ESMAULLAHİ'L-HUSNA
ÇEVİRENİN ÖNSÖZÜ
KİTABI DERLEYENLERİN ÖNSÖZÜ
ALLAH'IN İSİMLERİNİN MANALARI HAKKINDA YAZILMIŞ ESERLER
İBN KAYYİM'İN ESMÂU'L-HÜSNÂ İLE İLGİLİ ÇALIŞMALARI
İBN KAYYİM'İN BU KİTAPTAKİ METODU
KİTABIN İÇERİĞİ
BU KİTABIN ASLI
BU KİTAPTA YAPTIĞIMIZ UYGULAMA
YÜCE ALLAH'IN İSİMLERİNİ VE SIFATLARINI TANIMAK
Sıfatların Delillerinin, Kur'ân'dan ve Sünnet'ten Olması  
Allah'ın İsimlerini ve Sıfatlarını Bilmenin, İlimlerin En Yücesi Olması  
Yüce Sıfatlara İmanın, İslâm'ın Esaslarından Olması  
YÜCE ALLAH'IN EN GÜZEL İSİMLERİNİN ASILLARI
Bütün Peygamberlerin, Akidenin Esasları Üzerinde İttifak Etmesi
İsimlere ve Sıfatlara Bakış Açısı  
ESMÂU'L-HÜSNÂ'NIN GEREKTİRDİKLERİ
Güzel Teklifde, Emirde ve Nehiydeki İki Yol
Yüce Allah'ın İsimlerinin, İfade Ettiği Manayı ve Bağlantı Kurduğu Şeyleri Gerektirmesi
Esmâu'l-Hüsnâ ile Yüce Allah'ı Övmenin Üslubu
ESMÂU'L-HÜSNÂ İLE TEVESSÜL
5. ESMÂU'L-HÜSNÂ'YI KORUMADA EDEB  
ESMÂU'L-HÜSNÂ'YI KÖTÜLÜKTEN TENZİH ETMEK  
Rasulullah (s.a.v.)'in ?Kötülük Sana ulaşamaz? Sözünün Manası
YÜCE ALLAH'IN, EN GÜZEL İSİMLERİYLE VE YÜCE SIFATLARIYLA TECELLÎ ETMESİ
ESMÂU'L-HÜSNÂ'NIN, YÜCE ALLAH'IN ZATINA VE BİRLİĞİNE DELALET ETMESİ
Esmâu'l-Hüsnâ'nın, Yüce Allah'ın Hikmetine ve Kudretine Delalet Etmesi         
AHKÂM ÂYETLERİ VE YÜCE ALLAH'IN SIFATLARIYLA İLGİLİ ÂYETLER
YÜCE ALLAH'IN SIFATLARI HAKKINDAKİ ÂYETLERDE TE'VİLİN OLMAMASI
YÜCE ALLAH'IN ZATI, SIFATLARI VE İSİMLERİ HAKKINDA BAHİS
ESMÂU'L-HÜSNÂ VE  ESMÂU'L-HÜSNÂ'DAN SELBİN NEFYEDİLMESİ
ALLAH
er-RAHMÂN - er-RAHÎM
el-MELİK - el-HAKK
el-KUDDÛS
es-SELÂM
el-CEBBÂR - el-MÜTEKEBBİR
el-BASÎR
el-AZÎZ
el-HÂKİM - el-ALÎM - el-ALLÂM
es-SEMÎ'  -  el-BASÎR 
el-ADL
el-LATÎF
el-HALÎM - el-AFUVV
eş-ŞÂKİR - eş-ŞEKÛR
el-ALİYY
el-KEBÎR - el-MÜTEKEBBİR
el-HAFÎZ
er-RAKÎB - eş-ŞEHÎD
el-HAMÎD - el-MECÎD
el-VEDÛD - eş-ŞEKÛR
el-HAYY  -  el-KAYYÛM
el-VÂHİD ?  el-AHAD
es-SAMED
el-GANİYY - el-KERÎM
es-SABÛR
el-CEMÎL
er-REFÎK
el-MUĞÎS
İSİM VE MÜSEMMÂ (=İSMİN İFADE ETTİĞİ MANA) İsimlerin, İfade Ettiği Manalar (=Müsemmâ) İçin Çeşitli Kalıplar İçermesi
İsmin, İfade Ettiği Manayı (=Müsemmayı) Gerektirmesi  
Yüce Allah'ın Sıfatlarının, İsminin (İhtiva Ettiği) Mananın İçinde Olması
Yüce Allah'ın Kelamının, İsminin (İhtiva Ettiği) Mananın İçinde Olması
Allah'ın Güzel İsimleri Hakkındaki Eşanlamlılık ve Farklılıklar
En Üstün Sıfatları Tanıma
SIFATLARI VE NA'TLARI TANIMA Sıfat ve Na't Arasında Üç Yönden Fark Olması
?Allah? İsminin Kökeni
?Allah? İsminin Etimolojisi
?Subhâneke Allahümme? Kelimesinin Anlamı
Duanın Kısımları
?Tebâreke? (=Yüceler Yücesi) Kelimesinin Anlamı
Allah'ın, Kemâl Sıfatları ile Celal Na'tlarının Çok Olması
Yüce Allah'ın, ?Şüphesiz ki, Rabb'im dosdoğru bir yol üzerindedir? (Hûd 11/56) Sözünün Anlamı
Bazı Âyetlerde Geçen (=yakın) Kelimesinin Anlamının Açıklanması
Yüce Allah'ın ?O, her an yaratma halindedir? Sözünün Anlamı
Yüce Allah'ın  ?De ki Göklerde ve yerde Allah'tan başka kimse gaybı bilmez. Onlar, ne zaman yeniden diriltileceklerini bilmezler? Sözünün Anlamı
İBN KAYYİM'İN, KİTABI HAZIRLAYANLARIN VE TERCÜME EDENLERİN BAŞVURDUĞU KAYNAKLAR