Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

es-SAMED

Yeni Sayfa 1


﴿ اَلصَّمَدُ ﴾
es-SAMED

Yüce Allah'tan, dosdoğru yola (=sırat-ı mustakime) ileten hidâyeti istemek,
isteklerin en yücesi ve Allah'tan istenilen şeyi elde etmek ise, hediyelerin
en şereflisidir. Çünkü Allah kullarına, hidâyetin nasıl isteneceğini öğretmiş,
öncelikle kendisine hamd, övgü ve şanını yüceltmelerini emretmiş, sonra da
onlara nasıl ibadet edeceklerini ve Allah'ı nasıl birlemeleri gerektiğini
belirtmiştir.

İşte tevhid ve ibadet, maksada ulaştıran birer vesiledir. Bunlardan biri;
Allah'a, isimleriyle ve sıfatlarıyla tevessül[1]
etmek, diğeri de O'na ibadet etmekle tevessülde bulunmaktır. Bu iki vesileyle
yapılan dua, geri çevrilmez.

İbn Hibbân

?Sahîh?inde,
İmam Ahmed

?Müsned?inde
ve Tirmizî'de

?Sünen?inde
rivayet ettikleri iki

?İsm-i A'zam?
ile ilgili hadis, bu iki vesile türünü doğrulamaktadır.

Birincisi:
Abdullah b. Büreyde'nin, babasından rivayet ettiği şu hadistir:

سَمِعَ النَّبِيُّ رَجُلاً يَدْعُو وَيَقُولُ: ? اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ
بِأَنِّي أَشْهَدُ أَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْأَحَدُ
الصَّمَدُ الَّذِي لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا
أَحَدٌ.? فَقَالَ: ? وَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ! لَقَدْ سَأَلَ اللَّهَ
بِاسْمِهِ الْأَعْظَمِ الَّذِي إِذَا دُعِيَ بِهِ أَجَابَ وَإِذَا سُئِلَ بِهِ
أَعْطَى.

?Hz. Peygamber (s.a.v), bir adamın dua edip:

- ?Allahım! Senden başka ilâh olmadığına, senin Ahad, Samed, doğmamış,
doğrulmamış ve hiçbir dengi olmayan Allah olduğuna şehadet ederek senden
istiyorum' dediğini işitti.

Bunun üzerine Hz. Peygamber (s.a.v):

- ?Nefsimi elinde bulunduran zata yemin ederim ki, o adam Allah'tan, kendisine
onunla dua edildiği zaman mutlaka kabul ettiği ve kendisinden onunla
istenildiği zaman mutlaka verdiği ?İsm-i A'zamı'yla istedi' buyurdu.?[2]

Tirmizî, bu hadisin sahih olduğunu belirtmiştir.

İşte bu; Allah'ı tevhid etmek ve O'nun vahdaniyetine şehadet etmek, dua eden
kimsenin tevessülüdür. Ayrıca bu, Allah'ın sıfatlarına delalet eden

?Samed?[3]
ismiyle de tevessüldür.

Abdullah ibn Abbâs'ın da dediği gibi; Allah, ilminde mükemmel olan

Âlim'dir.Kudretinde
mükemmel olan

Kâdir'dir.

Yine Abdullah ibn Abbâs'tan gelen başka bir rivayete göre; Allah, içerisinde
her türlü efendilik türlerinin bulunduğu mükemmel bir

Seyyid'dir.[4]



Ebu Vâil'de bu konuda der ki: ?Allah, (bütün efendiliklerin) kendisinde son
bulduğu bir

Seyyid'dir.?[5]

Saîd b. Cübeyr'de konu ile ilgili olarak şöyle der: ?Allah; sıfatlarının,
fiillerinin ve sözlerinin hepsinde mükemmel olandır.?[6]


* * *





[1]

Tevessül:
Allah'a yalvarırken yada O'ndan bir şey isterken; O'nun isim ve sıfatlarıyla
yada salih amellerle isteneceği hususunda görüş birliği vardır. Kişiyi aracı
kılma konusu ihtilaf konusu olmuştur. (ç)

[2]
Ebû Dâvud, Vitr

23
(1493),

25;
Tirmizî, Deavat

63;
Nesâî, Sehv

58;
İbn Mâce, Dua

9;
Dârimî, Cihad

6,
Fezâilu'l-Kur'an

15;
Ahmed b. Hanbel,

3/120,

158,

225,

245,

5/349,

350,

360;
Hâkim, Müstedrek,

1/684;
İbn Hibbân, Sahîh, (888)
(ç)

[3]

?es-Samed?:
Kur'an-ı Kerim'de sadece İhlâs sûresinin

2.
âyetinde ve meşhur Esmâu'l-Hüsna hadisinde geçmektedir. Allah hakkında bu
kökten türeyen başka hiçbir kelime Kur'an'da kullanılmamıştır. Bu kelime,
sözlükte, çok farklı manalara geldiği için, alimler, bu isim ile ilgili çok
değişik izahlar yapmışlardır. Bununla birlikte Allah ?Samed? vasfıyla;
hiçbir varlığa muhtaç olmadığı, bilakis bütün yaratıkların velisi, sahibi ve
ihtiyaç mercii olduğu birçok ayette açıkça belirtilmektedir. Bununla ilgili
olarak b.k.z: En'am:

6/14,
Nahl:

16/51-52
(ç)

[4]

?es-Seyyid?:
Seyyid kelimesi; efendi, mülk sahibi, şerefli, izzetli, faziletli, cömert,
halîm, reis ve bay gibi anlamlara gelmektedir. Kavminin eziyetine katlanan
kimseye de, ?Seyyid? denilir.

Yüce
Allah, bütün mahlukatın kaderine sahip olan Seyyid'dir ve onların Mevlası,
Efendisidir. Yaratıkları üzerinde mutlak tasarruf sahibi olan muhakkak ki
yüce Allah'tır.

Bu
kelimenin, kullar için kullanılması mecazidir, izafidir, hakiki değildir. Bu
itibarla her ne kadar bu ve buna benzer kelimeler, mecazi ve izafi olarak,
kullar için kullanmak caiz ise de, Resulullah (s.a.v), İslam'ın ilk
yıllarında cahiliyye döneminden yeni kurtulmuş olan kavmini, cahili
düşüncelerden tamamen kurtarmak amacıyla ve bazı insanlarda ilahi güçlerin
bulunduğu inancının yeniden yeşereceği endişesiyle zaman zaman ashabını bu
tür kelimeleri kullanmaktan men etmiştir. Fakat İslam alimleri, bu gibi
tehlikelerin kalmadığı toplumlarda söz konusu kelimelerin mecazen insanlara
nispet etmekte bir sakınca görmemişlerdir. Çünkü ?Ben Adem oğullarının
seyidiyim? (Müslim, Fezail

3;
Ebû Dâvud, Sünnet

13
(4673),
Tirmizî, Menakıb

1;
İbn Mâce, Zühd

37;
Dârimî, Mukaddime

8;
Ahmed b. Hanbel,

2/540,

3/2)
hadisi, buna delalet eder. (ç)

[5]
Beyhakî, el-Esmâ' ve's-Sıfât,

1/108;
İbn Cerîr, el-Câmiu'l-Beyân,

30/346
(t). Ayrıca b.k.z: Buhârî, Tefsiru Sure-i İhlas

2
(ç)


[6]
Beyhakî, el-Esmâ' ve's-Sıfât,

1/108;
İbn Cerîr, el-Câmiu'l-Beyân,

30/346

İkinci
hadis ise, Enes hadisidir: Resulullah (s.a.v), bir adamı şöyle dua ederken
işitti: ?Allahım! Hamd sana mahsustur. Senden başka ilah yoktur. Sen
Mennan'sın. Çok lutfedensin. Göklerin ve yerin yaratıcısı, ikram ve celal
sahibi sensin. Bütün bunlarla senden isterim. Ey diri ve kendi kendine var
olan Allahım!?

Resulullah (s.a.v), bu adam için: ?Allah'tan ?İsm-i A'zam?ıyla istekte
bulundu' buyurdu.? Ebû Dâvud, Salat

358;
İbn Mâce, Dua

9
(ç)

ESMAULLAHİ'L-HUSNA
ÇEVİRENİN ÖNSÖZÜ
KİTABI DERLEYENLERİN ÖNSÖZÜ
ALLAH'IN İSİMLERİNİN MANALARI HAKKINDA YAZILMIŞ ESERLER
İBN KAYYİM'İN ESMÂU'L-HÜSNÂ İLE İLGİLİ ÇALIŞMALARI
İBN KAYYİM'İN BU KİTAPTAKİ METODU
KİTABIN İÇERİĞİ
BU KİTABIN ASLI
BU KİTAPTA YAPTIĞIMIZ UYGULAMA
YÜCE ALLAH'IN İSİMLERİNİ VE SIFATLARINI TANIMAK
Sıfatların Delillerinin, Kur'ân'dan ve Sünnet'ten Olması  
Allah'ın İsimlerini ve Sıfatlarını Bilmenin, İlimlerin En Yücesi Olması  
Yüce Sıfatlara İmanın, İslâm'ın Esaslarından Olması  
YÜCE ALLAH'IN EN GÜZEL İSİMLERİNİN ASILLARI
Bütün Peygamberlerin, Akidenin Esasları Üzerinde İttifak Etmesi
İsimlere ve Sıfatlara Bakış Açısı  
ESMÂU'L-HÜSNÂ'NIN GEREKTİRDİKLERİ
Güzel Teklifde, Emirde ve Nehiydeki İki Yol
Yüce Allah'ın İsimlerinin, İfade Ettiği Manayı ve Bağlantı Kurduğu Şeyleri Gerektirmesi
Esmâu'l-Hüsnâ ile Yüce Allah'ı Övmenin Üslubu
ESMÂU'L-HÜSNÂ İLE TEVESSÜL
5. ESMÂU'L-HÜSNÂ'YI KORUMADA EDEB  
ESMÂU'L-HÜSNÂ'YI KÖTÜLÜKTEN TENZİH ETMEK  
Rasulullah (s.a.v.)'in ?Kötülük Sana ulaşamaz? Sözünün Manası
YÜCE ALLAH'IN, EN GÜZEL İSİMLERİYLE VE YÜCE SIFATLARIYLA TECELLÎ ETMESİ
ESMÂU'L-HÜSNÂ'NIN, YÜCE ALLAH'IN ZATINA VE BİRLİĞİNE DELALET ETMESİ
Esmâu'l-Hüsnâ'nın, Yüce Allah'ın Hikmetine ve Kudretine Delalet Etmesi         
AHKÂM ÂYETLERİ VE YÜCE ALLAH'IN SIFATLARIYLA İLGİLİ ÂYETLER
YÜCE ALLAH'IN SIFATLARI HAKKINDAKİ ÂYETLERDE TE'VİLİN OLMAMASI
YÜCE ALLAH'IN ZATI, SIFATLARI VE İSİMLERİ HAKKINDA BAHİS
ESMÂU'L-HÜSNÂ VE  ESMÂU'L-HÜSNÂ'DAN SELBİN NEFYEDİLMESİ
ALLAH
er-RAHMÂN - er-RAHÎM
el-MELİK - el-HAKK
el-KUDDÛS
es-SELÂM
el-CEBBÂR - el-MÜTEKEBBİR
el-BASÎR
el-AZÎZ
el-HÂKİM - el-ALÎM - el-ALLÂM
es-SEMÎ'  -  el-BASÎR 
el-ADL
el-LATÎF
el-HALÎM - el-AFUVV
eş-ŞÂKİR - eş-ŞEKÛR
el-ALİYY
el-KEBÎR - el-MÜTEKEBBİR
el-HAFÎZ
er-RAKÎB - eş-ŞEHÎD
el-HAMÎD - el-MECÎD
el-VEDÛD - eş-ŞEKÛR
el-HAYY  -  el-KAYYÛM
el-VÂHİD ?  el-AHAD
es-SAMED
el-GANİYY - el-KERÎM
es-SABÛR
el-CEMÎL
er-REFÎK
el-MUĞÎS
İSİM VE MÜSEMMÂ (=İSMİN İFADE ETTİĞİ MANA) İsimlerin, İfade Ettiği Manalar (=Müsemmâ) İçin Çeşitli Kalıplar İçermesi
İsmin, İfade Ettiği Manayı (=Müsemmayı) Gerektirmesi  
Yüce Allah'ın Sıfatlarının, İsminin (İhtiva Ettiği) Mananın İçinde Olması
Yüce Allah'ın Kelamının, İsminin (İhtiva Ettiği) Mananın İçinde Olması
Allah'ın Güzel İsimleri Hakkındaki Eşanlamlılık ve Farklılıklar
En Üstün Sıfatları Tanıma
SIFATLARI VE NA'TLARI TANIMA Sıfat ve Na't Arasında Üç Yönden Fark Olması
?Allah? İsminin Kökeni
?Allah? İsminin Etimolojisi
?Subhâneke Allahümme? Kelimesinin Anlamı
Duanın Kısımları
?Tebâreke? (=Yüceler Yücesi) Kelimesinin Anlamı
Allah'ın, Kemâl Sıfatları ile Celal Na'tlarının Çok Olması
Yüce Allah'ın, ?Şüphesiz ki, Rabb'im dosdoğru bir yol üzerindedir? (Hûd 11/56) Sözünün Anlamı
Bazı Âyetlerde Geçen (=yakın) Kelimesinin Anlamının Açıklanması
Yüce Allah'ın ?O, her an yaratma halindedir? Sözünün Anlamı
Yüce Allah'ın  ?De ki Göklerde ve yerde Allah'tan başka kimse gaybı bilmez. Onlar, ne zaman yeniden diriltileceklerini bilmezler? Sözünün Anlamı
İBN KAYYİM'İN, KİTABI HAZIRLAYANLARIN VE TERCÜME EDENLERİN BAŞVURDUĞU KAYNAKLAR