Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Cizye Akdinin Hükmü

Cizye Akdinin Hükmü

Cizye Akdinin Hükmü:


Gayri müslimlerle yapılacak ümmet akdi, onlarla
müslümanlar arasındaki savaşı sona erdirir, zımmîlerin mal, can, ülke ve
ırzlarını koruma altına alır. Akit yapıldıktan sonra bunların mubah kılınması
câiz olmaz. Delil yukarıda zikrettiğimiz Büreyde hadisidir. Bu hadisin sonunda;
"Onları cizye vermeye çağır. Eğer bunu kabul ederlerse, sen de kabul et ve
onlara dokunma" (Müslim, Cihâd 3; İbn Mâce, Cihâd 38; Dârimî, Siyer 5, 8)
buyurulur.

Diğer yandan cizyeden söz eden âyette de şöyle
buyurulur: Kendilerine kitap verilenlerden Allah'a ve âhiret gününe iman
etmeyenlerle, küçülmüşler olarak kendi elleriyle cizyelerini verinceye kadar
savaşınız" (et-Tevbe, 9/29). Bu âyette kitap ehlinin İslâm'ı kabul etmesi veya
cizye vermeye razı olması halinde onlarla savaşın sona erdirilmesi gerektiği
bildiriliyor. Buna göre kitap ehlinin müslüman olması, mal, can ve ırz
güvenliğini sağladığı gibi, kitap ehli kalarak ve zimmî statüsüne geçerek cizye
vermesi de ayni hakları ve korumayı sağlar. Nitekim Hz. Ali'nin şu sözü de
cizyenin gayri müslim toplumla ilgili fonksiyonunu açıklıkla belirtir: "Onlar,
cizyeyi ancak malları bizim mallarımız, kanları da bizim kanlarının gibi olsun
diye ödemişlerdir" (el-Kâsânî, a.g.e., VIII, III; Zeylaî, Nasbü'r-Râye, III,
281). Usâme (r.a)'den Rasûlüllah (s.a.s.)'ın şöyle dediği rivâyet edilmiştir:
"Dikkat ediniz! Kim bir anlaşmalıya haksızlık eder veya ondan haklarını
eksiltir, yahut ona gücünün üstünde yük yükler veya ondan rızası dışında bir şey
alırsa, kıyamet gününde onun karşısında hasmı ben olurum" (Ebû Dâvud, İmâre
33)

Düşman eline esir düşen zimmîler ve bunların
mallarını kurtarmaya çalışmak tebaası bulundukları İslâm devletinin görevidir.
Dâru'l-İslâm'da bir zimmîyi haksız yere öldüren kimseye katlin niteliğine göre
kısas veya diğer cezalar uygulanır. Öldüren kimse müslüman, zimmî veya müste'men
(pasaportlu yabancı) olsun hüküm değişmez.

Zimmet ehlinin bulunduğu yerlerde eksiden beri
var olan kilise, havra gibi ibadet yerlerine dokunulamaz. Bunlar harap olmuş
bulunursa onarılmalarına engel olunmaz. Ancak zımmîlerin yeni kimse veya havra
yapmalarına veya eskiden var olanların yerlerini değiştirmelerine izin verilmez.
Hatta İslâm devlet başkanının yıkılmasını uygun bulduğu eski kiliseler ve
benzerleri de yeniden yapılamaz.

Zimmet ehlinin bir köyde veya bir şehir dışında
mabetleri bulunduğu halde bir çok evler yapılmakla o köy bir şehir haline gelse
veya o şehir dışında yapılan binalar şehre kadar bitişerek şehrin bir mahallesi
gibi olsa, o mabetler sağlam görüşe göre hali üzere bırakılır ve yıkımları
yoluna gidilmez.

İslâm ordusu tarafından fethedilen bir belde
halkı, zimmî statüsü ile İslâm Devletine bağlansa ve halkın orada kalmalarına
izin verilse, bunlar o beldede kilise yapmaktan, şarap ve domuz eti gibi şeyleri
açık bir şekilde satmaktan men edilemezler. Çünkü onlar bununla gayri Müslimlik
şiarını kendi beldelerinde açığa vurmuş olurlar. Fakat bir grup gayri müslim,
kendi istekleriyle İslâm Devletine başvurarak zimmî statüsüne geçmek isteseler,
beldeleri İslâm beldesi hükmünde olur. Bu yüzden orada eski kiliselerine
müdahale edilemezse de, yeniden mabetler yapmalarına izin verilmez (bk. Bilmen,
a.g.e., III, 426, 427).

FETİH .
Fetih; Anlam, Mâhiyet ve Önemi
Kur'ân-ı Kerim'de Fetih Kelimesinin Anlamları Kapalı Bilgilere Açıklık Kazandırma
Öğretme ve Bilgilendirme
Karar/Yargı Bildirme
İlâhî Yardım Gönderme a) İlâhî Yardımın Engellenilmezliği
b) Bereket Gönderme
Yıkım ve İlâhî Azap Gönderme
Zafer a) Zafer Karşısında Münâfıkların Bocalamaları
b) Sâdık Mü'minlerin Zaferi
c) Yakın Zafer (Fethun Karîb)
d) Zafer (Nasr) Sûresi
Fettâh; Kapıları Açan Allah Teâlâ
Kur'ân-ı Kerim'de Fetih .
Fetih Sûresi
Hadis-i Şeriflerde Fetih .
Fetih, İşgal ve Terör
Nedir Fetih? .
Kimdir Fâtihler ve Fâtih Adayları? .
Terör Silâh Olarak Kullanılan Kaypak Bir Kavram
İslâm'ın Cihad Anlayışı
Terör ile Cihadın Birbirine Karıştırılması
İslâm, Ülkeleri Kılıç Zoruyla Alarak Değil; Gönülleri Fethederek Yayılmıştır
Fetih; Şefkat Hareketi
Savaş Değil Cihad, İşgal Değil Fetih
Zorla Değil, Gönülle
Fetih İşçileri; Gönül Fâtihleri
Fethin Boyutları Allah'tan İnsana Fetih; Vahiy
İnsandan Allah'a Fetih; İbâdet
İnsandan İnsana Fetih; Cihad
İctihad
İnsandan Doğaya ve Eşyaya Fetih; Keşif
Bir Hayat Tarzı Olarak Fetih
Sınırsız ve Sınıfsız Fetih
Bir Yürek Fâtihi Olarak Hz. Muhammed... İslâm Fetihlerinin Mantığı
Yeniden Fetih Hareketi
İslâm'ın Yitik Çocukları
Fethin Araçları
Hudeybiye Barışı; İnsanlara Önce Kapalı Gelen ?Apaçık Fetih?
Mekke'nin Fethi; Kalpleri Fethin Sonucu Olarak Dünyanın Kalbinin Fethi Fetih Hazırlığı
Fetih
Af Dışı Tutulanlar
Fetihle İlgili Diger Bazı Notlar
Mekke'ye Af
Mekke'nin Tahrîmi
Hâtıb İbn Ebi Belte'a
Mekkelilere Mektup Hâdisesi
Kendini Fethe Kapatmış Kişiler ve Onlara Karşı Tavır (Harbî, Zimmî; Ğanîmet, Cizye ve Harâc) Harbî; Fetihle Kurtuluşu Bekleyen Zavallı, ya da Fethe Engel Tip .
Zimmî; Fethi Bekleyen Aday, En Azından Fethe Engel Ol(a)mayan Kişi
Zimmet anlaşmasının yapılma şekli
Kendisi ile Zimmet Akdi Yapılanda Aranan Şartlar
Cizye Yükümlüsünde Bulunması Gereken Şartlar
Cizye Akdinin Hükmü
Cizye Çeşitleri ve Miktarları
1. Sulh yoluyla konulan cizye
2. İslâm Devleti tarafından doğrudan doğruya konulan cizye.
İslâm'da Gayri Müslimlerden Alınan Diğer Vergiler 1- Gümrük Vergisi
2. Haraç
a- Harâc-ı Muvazzafa
b- Harâc-ı Mukaseme
3- Ğanîmetlerden alınan beytülmal payları
Cizyeyi Düşüren Haller
Zimmet Akdinin Niteliği
Zimmîlerin Hak ve Görevleri 1- Hakları
2- Görevleri
Zimmîlerle İlgili Bazı Önemli Hükümler 1. Zimmî ile müslümanın evlenmesi
2- Zimmî ile müslüman arasında miras hukuku
3- Zimmîlerin İslâmî yasaklara saygı göstermesi
4. Zimmîye nâfile sadaka vermek
Ğanîmet; Fethin Dünyevî Avansı
Ganîmetlerin Taksimi
Fey'; Düşmandan Ele Geçirilen Arâzîler
A) Savaşla ele geçirilen arâzîler
B) Gayrimüslim halkın savaş korkusuyla başka yere göç etmesi sonucu boş kalan arâzîler.
C) Sulh yolu ile (savaşsız) İslâm ülkesine katılan topraklar.
Cizye; Gayr-i Müslimlerin Can ve Mallarını Koruma Bedeli/Yıllık Vergi
Harâc; Zimmîlerden Alınan Toprak Vergisi
1- Öşür arâzîsi.
2- Harâc arâzîsi.
Harâc çeşitleri
a) Muvazzafa veya vazife harâcı.
b) Mukâseme hâracı.
Tefsirlerden İktibaslar
Nüzul Zamanı
Tarihsel Arka-Plan
Fetih Konusuyla İlgili Âyet-i Kerimeler
Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar