Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

SIFÂT-I SELBİYYE .

SIFÂT

SIFÂT-I SELBİYYE

Yüce Allah'ın zâtına ve
varlığına yakışmayan, o yüce zât hakkında mümteni' (imkansız) olan vasıflar.
Zaten "selbetmek"; kaldırmak, uzaklaştırmak, tenzih etmek anlamındadır. İşte bu
sebeble Yüce Allah'ın zâtî ve sübûtî sıfatlarının zıdlarına "sıfât-ı selbiyye"
denmiştir ki; bunlar, Yüce Allah'ın zâtına mümteni' olan, yaraşmayan
sıfatlardır. Başka bir deyişle Cenab-ı Hakk, bu çeşit zıt sıfatlarla,
yaratıklara mahsus olan bu olumsuz özelliklerle muttasıf değildir. Bu yüzden
sıfât-ı selbiyye denmiştir ki; şayet böyle bir sıfat verilmemesi düşünülmüş ise,
bu vasıf O'ndan selbedilsin, yani bu özellik O'nun Yüce zâtından kaldırılsın.
İşte bunun için sıfât-ı selbiyyeye "Tenzihât" da denir. Bunun anlamı, "bütün bu
olumsuz özelliklerden, noksanlık ve eksikliklerden Yüce Allah "berîdir, uzaktır"
demektir.
Sıfât-ı selbiyye veya Yüce
Allah'ın zâtından selbedilen hususlar, sıfât-ı zâtiyye ve sıfât-ı sübûtiyye
başlıkları altında sayılan on dört sıfatın zıdlarıdır. Bunlar şunlardır:
1. Adem (yokluk);
2. Hudûs (sonradan
varolmak, öncesinde yokluk bulunmak);
3. Fenâ (varlığının sonu
olmak, belli bir süre sonra yok olup gitmek);
4. Teaddüt (birden fazla
olmak, eşi, ortağı, yardımcıları olmak);
5. Müşâbehet (sonradan
yaratılmış bir şeye benzemek, benzeri ve dengi olmak);
6. Başkasına muhtaç
olmak, kendi kendine var olamamak;
7. Ölü veya cansız
olmak;
8. Câhil (bilgisiz,
ilimsiz) olmak;
9. İradesiz olmak, bir
şeyi bir başka şeye tercih edememek;
10. Âciz (gücü yetmez)
olmak;
11. Görmemek, kör olmak;

12. İşitmemek, sağır
olmak;
13. Konuşamamak, dilsiz
olmak;
14.
Yaratmamak, hiç bir şeyi var edip icad edememek.
Görüldüğü
gibi bu selbî sıfatları, "Yüce Allah şu değildir, bu değildir" şeklinde daha da
çoğaltmak mümkündür. Zira bu tarzda bazı hususları Cenab-ı Hakk'tan selbetmekle
(kaldırmakla), O'nun Zâtına ve vâcib olan sıfatlarına hiç bir şekilde zarar
gelmez. Bununla beraber sıfatlar hususunda İslâm âlimleri şu tarzda ittifak
etmişlerdir:
Şayet isim
ve sıfat tesbit etmeye dinen izin verilmiş ise, yani Kur'ân ve hadislerde bu
sıfat ve isimlere açıkça işaret eden lafızlar var ise; Yüce Allah'a isim ve
sıfat tesbit etmek câizdir. Şayet bu konuda bir yasaklama varsa, yani isim ve
sıfat tesbit etmeyi yasaklayan bir âyet veya hadis varsa; Cenab-ı Hakk için isim
ve sıfat tesbit etmek câiz değildir. Eğer ne izin ne de yasaklama hususunda bir
âyet veya hadis yoksa; değişik görüşler ileri sürülmüş ise de, kabule şâyan olan
görüşe göre, isim ve sıfat verilmesine müsaade edilmemiştir.
İşte sıfât-ı
selbiyye denilen bu olumsuz özellikler, Yüce Allahın zâtından kaldırıldığı için,
"tenzihât" olarak değerlendirilmiş ve sıfat olarak kabul edilmemiştir. Zira
Cenab-ı Hakk, akıl ve hayâle gelen ve gelebilecek olan her türlü eksikliklerden
ve noksanlıklardan münezzeh, bütün kemâl (yetkin) sıfatlarla ve özelliklerle
muttasıftır.[1]


[1]
Cihad Tunç, Şamil İslam Ansiklopedisi: 5/404.

ALLAH (C.C.) Allah Lafzı; Anlam ve Mâhiyeti
Varlıkların Türleri
1) Vâcibu'l-Vücûd
2) Mümkinu'l-Vücûd
3) Mümteniu'l-Vücûd
A) Aklî Deliller 1) Hudûs (So adan Varolma) Delilleriyle Allah'ın Varlığını İspat.
a) Cisimlerin So adan Yaratılması Esasına Dayanan Delil.
b) İhtirâ (İcat Etme) Delîli.
c) Terkip Delili.
2) İmkân Delîli
3) İbdâ' ve İllet-i Gâiyye Delîli
B) Naklî Deliller
Allah'ın Varlığına İcmâlî Birkaç Delil
1- İmkân Delîli
2- Hudûs Delîli
3- Hayat Delîli
4- İntizâm Delîli
5- San'at Delîli
6- Hikmet Ve Gâye Delîli
7- Şefkat-Merhamet Ve Rızık Delîli
8- Yardımlaşma Delîli
9- Temizlik Delîli
10- Sîmâlar Delîli
11- Sevk-i İlâhî Delîli
12- Rûh Ve Vicdân Delîli
13- Fıtrat Ve Tarih Delîli
14- Duygular Delîli
15- İttifak Delîli
16- Kur'ân Delîli
17- Peygamberler Delîli
"Allah? Kelimesinin İçerdiği Anlam ..
Allah'a İman
Allah Teâlâ'nın Birliği
ALLAH TEÂLÂ'NIN SIFATLARI
Kur'ân-ı Kerim Allah Teâlâ'yı Bize Nasıl Anlatıyor
Kur'ân-ı Kerim'de Allah'a İman ve O'nun Bazı İsim ve Sıfatları
Konuyla İlgili Hadis-i Şeriflerden Bazıları
YÜCE ALLAH'IN İSİMLERİ ?ESMA-İ HÜSNA? .
SIFAT-I İLAHİYYE .
1- Sıfat-ı Nefsiyye
2- Sıfat-ı Selbiyye (Tenzihat)
3- Sıfat-ı Sübûtiyye (Sıfat-ı Zatiyye)
4- Esmaül-Hüsna'nın Delalet Ettiği Sıfat ve Manalar
5- Haberî Sıfatlar
İstivâ
Nüzul
SIFÂT-I SELBİYYE .
SIFAT-I ZÂTİYYE .
1) VÜCUT ..
VACİBU'L-VÜCUD ..
2) KIDEM ...
3) BEKA ..
4) MUHÂLEFETÜ'N Lİ'L-HAVÂDİS .
5) KIYÂM Bİ-NEFSİHÎ
6) VAHDÂNİYET ..
SIFÂT-I SÜBUTİYYE .
1) HAYAT ..
2) İLİM ...
3) SEMÎ'
4) BASAR ..
5) İRÂDE .
İrâde-i Külliyye ve İrâde-i Cüz'iyye
a- Tekvinî İrâde
b- Teşriî irâde
a) Yaratma İradesi (İrâde-i Tekviniye)
b) Yasama İradesi (İrâde-i Teşriiye)
6) KUDRET ..
7) KELÂM ...
8) TEKVÎN ..
Tekvin Sıfatının İsbatı
RUYETULLAH .. Ru'yetullah; Allah'ın Görülmesi
Rü'yetin Dünyadaki Cevazı
Rü'yetin Âhiretteki Vücûbu
Allah Teâlâ'yı Görmek Mümkün müdür ? .
ALLAH'I İNKAR .. Allah'ı İnkar Etmede Önemli Olan Üç Etken . 1) Kibir ve İnat
2) Cehâlet
3) Tâğutların İfsadı
Allah'sız Bir Dünyayı Kimler İster? .
Allah İnancı Olmayan Toplum Modelinin Zararları
Allah'ı Düşündüren Kâinat Ayetleri
Yegâne Yaratıcı Allah'ı İnkâr Edenleri Düşünmeye Dâvet Bu Şiiri Kim Yazdı? .
Fabrika .
Tasvir
Allah'ı İnkâra Dayalı Felsefî Akımlar 1) Ateizm; Allah Tanımazlık .
2) Darwinizm ..
3) Naturalizm ..
Tabiat Nedir? .
Tabiat (Doğa) Yaratıcı Olabilir mi? .
4) Pantheisme .
5) Pozitivizm ..
Bilimlerin Dilinden .
Bak ve Düşün!
İlimler
6) İdealizm ..
İslâm Felsefesi mi? .
7) Reenkarnasyon .
8) Hedonizm ..
Niçin Yaşıyoruz? .
Beşer ve İnsan
Kitaplıktaki Kedi