Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Genel Hilâfet/Umumî İstihlâf

Genel Hilâfet

Genel Hilâfet/Umumî İstihlâf

Kur'an'da halife ve istihlâf
kelimeleri, biri genel, diğeri özel olmak üzere iki anlamda kullanılır. Bütün
insanların yeryüzünün halifesi olması, yeryüzündeki herşeyin emir ve
istifadelerine sunulması, mülkiyetin kendisine emanet edilmiş olması, yeryüzünü
yönetip ıslah ederek ona sahip çıkması demektir.

Bakara suresi 30. ayetteki
?yeryüzünde var edilen halife?nin, kimin halefi/ardçısı, ve kimin temsilcisi
olduğu konusu çok tartışılmıştır. Bu konuda meleklerin, cinlerin veya Allah'ın
temsilcisi olduğu iddia edilmiştir. Ayrıca insan nesillerinin birbirinin yerine
geçtiği, insanın yeryüzünde hâkim ve yöneten olduğu görüşleri ileri
sürülmüştür. Hiçbir ayette, halife kelimesi Allah'a izafe edilmemiştir; yani
?Allah'ın halifesi? tabiri Kur'an'da geçmez. Yalın halde veya "arz" kelimesiyle
tamlama yapılarak kullanılmıştır. Konumuzla ilgili ayetin (yani 2/Bakara, 30.
ayet) hemen öncesindeki ayette Allah, yeryüzünde olanların hepsini insan için
yarattığını belirtir (Bkz. 2/Bakara, 29) Şu halde insanın istihlâfı,
yeryüzüne hâkimiyet ve orasını yönetmekle ilgilidir. Böylece insana, sınırsız
değil ama, geniş bir egemenlik alanı verilmiştir.