Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

13) Rağbet (Sevap Umarak Yönelmek) ve Rahbet (Azabından Korkmak)

13



13) Rağbet (Sevap
Umarak Yönelmek) ve Rahbet (Azabından Korkmak):



?Doğrusu onlar hayır işlerinde yarışırlar,
korkarak ve umarak bize dua ederlerdi.?
(Enbiya: 21/90)

Ayetteki ?Korkarak ve umarak bize
yalvarıyorlardı? sözünden maksat; Allah'ın azabından korkarak ve Allah'ın
rahmetini umarak Allah'a yalvarıyorlardı demektir.

Bu ayet gösteriyor ki, ummak, korkmak, gönülden
saygı duymak ibadetlerdendir. Kim bunlardan birini Allah'tan başkasına yaparsa
müşriktir.

[1]

Rağbet: Sevilen bir şeye kavuşmayı sevmektir.
(Arzu duymak).

Rahbet ise kendisinden korkulan şeyden kaçma
sonucunu veren korku demektir. O halde bu beraberinde amel bulunan bir korku
çeşididir.

Huşu ise yüce Allah'ın kevnî ve şer'î
hükümlerine teslim olacak şekilde, O'nun azameti önünde zillet duymak ve
eğilmektir.

Zikredilen bu ayet-i kerimede yüce Allah halis
kullarını Allah'a rağbet duyarak ve O'na huşu ile birlikte rahbet ile (korku
duyarak) dua etmekle nitelendirmektedir. Burada dua hem ibadet anlamıyla duayı,
hem de Allah'tan dilekte bulunmak manasına duayı kapsamaktadır. O halde bu
seçkin kullar yüce Allah'tan nezdinde bulunanları umarak ve O'nun mükâfatını
isteyerek dua etmekle birlikte, O'nun cezasından ve günahlarının sonuçlarından
korkarak da dua etmektedirler.

Mü'min bir kimsenin yüce Allah'a korku ile ümit
arasında koşması icab eder. İtaat halinde ümidin daha baskın gelmesi gerekir ki
itaate karşı bir gayreti olsun ve kabulü ümit edilsin. Bir masiyet işleyecek
olursa korku baskın gelmeli ki o masiyetten kaçıp cezasından kurtulabilsin.

Bir ilim adamı şöyle demektedir: Hastalık
halinde umut tarafı ağır basar, sağlık halinde de korku tarafı ağır basar. Çünkü
hastanın kalbi kırıktır, ruhu zayıflamıştır. Beki de eceli yakınlaşmıştır ve
ölecektir. İşte o bu haliyle yüce Allah hakkında güzel zan beslemelidir. Sağlık
halinde ise uzun süre hayatta kalmayı ümit etmektedir ve çalışabilecek, amelde
bulunabilecek haldedir. Bu hali onu azgınlığa ve serkeşliğe itebilir. Bu durumda
böyle bir halden kurtulabilmek için korku tarafı ağır basmalıdır.

Bir görüşe göre de korku ve ümit aynı şekilde
birbirine eşit olmalıdır ki ümit Allah'ın mekrinden kişiyi emniyete düşürmesin,
korku da Allah'ın rahmetinden ümit kestirmesin. Çünkü her ikisi de çirkindir ve
kişiyi helake götürür.

[2]









[1]
Ziyaeddin el-Kudsi, İşte Tevhid, Hak Yayınları: 17.





[2]
Muhammed b. Salih el-Useymin, Üç Esas, Guraba Yayınları: 67-68.

İBÂDET.. İbadet Nedir?.
Kur'an'da İbâdet
İbadetin Kur'an'daki Anlamları
İbâdetle ilgili Bazı Âyetler
İbadet Kimin Hakkıdır?.
İbadetin Dereceleri
İnsanın Yaratılış Gayesi
Rasullerin Gönderiliş Gayesi
Allah'ın Kulları Üzerindeki, Kulların da Allah Üzerindeki Hakları
İbadet Çeşitleri
1) Dua
Dua Çeşitleri
a) İbadet Duası
b) Dilek Duası
2) İstiâne (Yardım Dilemek)
İstiane Çeşitleri
a) Allah'tan Yardım Dilemek
b) Mahluktan Gücünün Yetebileceği Bir Husus Hakkında Yardım İstemek
c) Gücü Yetmeyen ve Huzurda Bulunan Bir Yaratılmıştan Yardım İtemek
d) Mutlak Olarak Ölülerden Ya Da Hayatta Bulunan Kimselerden Gerçekleştiremeyecekleri Ve Gaybi Bir İş Hakkında Yardım İstemek
e) Şanı Yüce Allah'ın Sevdiği Bir Takım Amel Ve Halleri İleri Sürerek Yardım İstemek
3) İstiğase (Medet Beklemek)
İstiğase Çeşitleri
a) Yüce Allah İle İstiğase Etmek (O'ndan İmdat Dilemek)
b) Ölülerden Ya Da Hazır Olmayıp Buna Güç Yetirebilen Canlı Kimselerden İmdat İstemek
c) Hayatta Olan, Bilen ve İmdada Yetişmeye Güç Yetiren Kimselerden İmdat İstemek
d) Gizli Bir Kuvvete Sahip Olduğuna İnanmaksızın Güç Yetiremeyen, Hayatta Olan Bir Kimseden İmdat İstemek
4) İstiâze (Sığınmak)
İstiaze Çeşitleri
a) Yüce Allah'a İstiâzede Bulunmak
b) Yüce Allah'ın Kelamı, Azameti, İzzeti Ve Buna Benzer Sıfatlarından Herhangi Bir Sıfat İle İstiazede Bulunmak
c) Ölülerle Ya Da Sığınma Talebini Karşılama Gücüne Sahip Ancak Hazır Olmayan Canlılar İle İstiaze
d) İnsan, Mekân Ya Da Bunların Dışındaki Mahluklardan Kendilerine Sığınılması Mümkün Olan Şeylerle İstiazede Bulunmak
5) Kurban Kesmek
Zebh Çeşitleri
a) Kendisi Adına Kesim Yapılanın Ta'zim Edilmesi, Onun Önünde Zilletin Açıklanması Ve Ona Yaklaşmak Maksadı İle İbadet Olarak Yapılan Kesim
b) Misafire İkram, Düğün Yemeği Ya Da Buna Benzer Bir Maksatla Yapılan Kesim
c) Etini Yemek Suretiyle Faydalanmak Yahut Ticaretini Yapmak Ve Buna Benzer Bir Maksatla Kesim Yapmak
6) Adak Adamak
7) Havf (Korkmak)
Havf Çeşitleri
a) Tabiî Korku
b) İbadet Şeklindeki Korku
c) Gizli Korku
8) Recâ (Umutvar Olmak)
9) Tevekkül Etmek
Tevekkül Çeşitleri
a) Yüce Allah'a Tevekkül Etmek
b) Bir Menfaatin Sağlanmasında, Ya Da Bir Zararın Önlenmesinde, Ölü Bir Kimseye Güvenip, Dayanmak Şeklindeki Gizli Tevekkül
c) Tevekkül Ettiği Başka Kimsenin Tasarruflarında Mertebe İtibariyle Kendisinden Daha Yüksekte, Tevekkül Edenin Mertebesinin İse Ondan Daha Aşağıda Olduğuna İnanarak Tevekkül Etmek
d) Tevekkül Edenin, Tasarruf Ettiği Hususlarda Vekaletin Caiz Olduğu Alanlarda, Başkasını Vekil Tayin Etmek Suretiyle Tevekkül Etmesi
10) İnâbe (Allah'a Yönelmek)
Teslimiyet Çeşitleri a) Kevni Teslimiyet
b) Şer'i Teslimiyet
11) Sevgi
12) Haşyet (Titreyerek Korkmak)
13) Rağbet (Sevap Umarak Yönelmek) ve Rahbet (Azabından Korkmak)
14) Rüku ve Secde
15) Huşu (İtaat Ederek Korkmak)
16) İlah Olarak Yalnız Allah'ı Tanımak
17) Hükmüne Teslimiyet Göstermek
18) Tavaf Etmek
İbâdet; Kalıp ve Kalbin, Tüm Organların Allah'a Yönelmesidir
İbâdet, Fıtrattır
İbâdet, Hayatın Tüm Alanlarını Kuşatır
Allah'a İbâdet
Namaz, Tüm İbâdetler İçin Prototiptir
Herhangi Bir Eylem Nasıl İbâdet Olur?.
Allah'tan Başkasına İbâdet
Allah'tan Başka Tapılan Varlıklar
Allah'tan Başkasına İbâdetin Anlamı
İnsanlara Fayda ve Zarar Vermeyen, İşitmeyen, Görmeyen Putları ve Heykelleri İlâh Edinmek ve Onlara İbâdet Etmek
Tâğuta İbâdet
Bilginlere ve Din Adamlarına İbâdet
Şeytana İbâdet
Cinlere İbâdet
Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar