Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Piyango ve Toto

Piyango ve Toto

Piyango ve Toto:

Piyango, sayısal, spor toto,
loto, altılı ganyan, müşterek bahis gibi düzenlenen ve oynananlar da kumardır.
Bunlar, daha büyük kalabalıkların oynadığı, Milli Piyango gibi bazılarında
devletin oynattığı ve bundan para kazandığı kumardır, kumarın bütün unsurlarını
içine almaktadır. Bunlardan bazı tesis ve hayır(!) kurumlarının yararlanması,
İslâmî açıdan mâzeret değildir; çünkü İslâm, kendi toplumu içinde, menfaat vaad
etmeden hayra yardımcı olması mümkün olmayan fertlerin bulunacağını düşünmez.
İslâm'ın getirdiği ve öngördüğü devlet, ekonomi, hukuk, toplum ve ahlâk düzeni
gerçek hayır kurumlarını yaşatmak için kumar düzenlemeye muhtaç değildir.
Müslümanların iyilik ve hayır yapmaları için "Allah rızâsı", teşvik unsuru
olarak yeterlidir.
İslâm kumarı kesin olarak
yasaklamış, haram kılmıştır. Bunu yaparken belli bir şeklini kasd etmemiş, mânâ
ve neticesini hedef almıştır. Hangi âlet ve metodla oynanırsa oynansın, oyunun
-önceden belli olmayan- sonunda taraflardan biri veya birkaçı kâr ya da zarar
edecekse kumar gerçekleşmiş demektir. Meselâ, birçok kişi, aralarında para
toplayıp çekilecek kura veya yapılacak yarışma vb. sonunda içlerinden bir kısmı
buna sahip olacak, diğerleri kaybedecekse kumardır.
"Ey iman edenler! İçki,
kumar, putlar ve fal okları, şüphesiz şeytan işi pisliklerdir; bunlardan kaçının
ki saâdete eresiniz. Şeytan şüphesiz içki ve kumar yüzünden aranıza düşmanlık ve
kin sokmak ve sizi Allah'ı zikirden/anmaktan, namazdan alıkoymak ister. Artık
bundan vazgeçtiniz değil mi?" (5/Mâide, 90-91) meâlindeki âyet, kumarı hem
haram kılmakta, hem de bu hükmün hikmetlerini sıralamaktadır. Kumarın haram
kılınmasındaki hikmetleri şöyle sayabiliriz:
1- Müslüman, hayat ve
kazancı şansa ve tesâdüfe değil; aldığı tedbir ve verdiği emeğin sonucuna
bağlamalıdır.
2- Başkasının malı
haramdır; bunu almanın yolu ya -çeşitli şekilleriyle- mübâdele (ticâret vb.
yolla el değişimi) veya bağış vb. dir; kumar haksız kazanç yoludur.
3- Kaybeden, verdiğine
râzı görünse bile, kalbinden üzüldüğü ve kazanana kin ve düşmanlık duyduğu
şüphesizdir.
4- Kaybeden kazanmak,
kazanan bu zevki yeniden tatmak için tekrar oynarlar ve bu hal, giderek
alışkanlık kazandırır, kişiyi kumarcı yapar.
5- Kumar ibâdetlere
engel olur.
6- Kumarın zararı
bireylerle sınırlı kazmaz; topluma sirâyet eder. Üretime katılmayan,
işsiz-güçsüz, kumar oynamakla vakit öldüren kimselerin çoğalmasına sebep olur.

Soru: Piyango ve
totodan elde edilen kazanç dînimize göre haram mıdır?
Cevap: Neticesinin ne
olacağı belli olmayan bir şeye bağlanıp kolayca malı elden çıkarmak veya bu
yoldan zahmetsizce para kazanmak haramdır. İskambil, tavla vs. ile kumar oynayan
kimseler neticede kimin kazanacağı belli olmayan bir oyuna bağlanarak para
veriyor veya bu şekilde zahmetsizce para kazanıyorlar. Toto ve piyangoda da aynı
durum mevcuttur. Oyuna iştirak etmek üzere verilen paraların bir kısmı oyunu
idare eden müessese tarafından alınıyor. Diğeri iştirakçiler arasında yapılan
çekiliş neticesinde kazanan bir kaç kişiye veya totoda olduğu gibi tahmini
isabetli çıkan bir kaç iştirakçiye dağıtılıyor.
Cahiliye devrinde müşrik
Arapların da bu günkü piyangoya benzeyen bir kumarları vardı ki bununla övünç
duyarlardı. Mesela: Bir deve keser, 28 hisseye ayırırlardı. İştirakçiler devenin
parasını verir ve aralarında çekiliş yapılırdı. On tane okları vardı. Bunlardan
üçü boş, yedisi dolu idi. Bu oklar bir torbaya doldurulur ve güvenilir bir kişi
her iştirakçi namına bir kura çeker, boş çıkanlar hisse alamaz, dolu çıkanlar da
hisselerini fakirlere verirlerdi. Dinimiz bunu kumar sayarak yasaklamıştır.
Hayır cemiyetleri veya insanî
gayeler adı altında da olsa kumar ve piyangoya müsaade etmek mümkün değildir.
Bu, dans, bale ve çıplak mankenlerin defilesi ile toplanan yardımlara benzer.
Gaye iyi ise de kullanılan vasıta yanlıştır. Dinîmizde kötülüğü önlemek, iyiliği
elde etmeğe tercih edilmiştir. Bu, İslam hukukunda "Def'ül mefasid celbü'l
menafiden evladır" prensibiyle kökleştirilmiştir. Yani "kötülüğü gidermek
menfaat elde etmekten önce gelir" demektir.
Binaenaleyh toto, piyango gibi
oyunlara cevaz vermek dinimize göre mümkün değildir.[1]



[1]
Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'an Dili c. l s. 764-765 ve c.2 s.1804.
Abdulaziz Bayındır, Altınoluk Dergisi, 1988 Aralık, Sayı: 34, Sayfa: 19.