Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

55) Ma'rifetullah

55

55) Ma'rifetullah:

Ma'rifetullah: Allah'ı
bilme, tanıma, O'nu bütün sıfatlarıyla öğrenme, hakkında bilgi sahibi olma
demektir. Ma'rifetullah, iki kelimeden meydana gelen bir tamlamadır. Bunlar "ma'rifet"
ve "Allah" kelimeleridir. Ma'rifet; lügatta, herkesin yapamadığı ustalık,
ustalıkta yapılmış olan şey, bilme, biliş, vâsıta, hoşa gitmeyen şey, tuhaflık
mânâlarına gelmektedir. Bununla birlikte, ma'rifet, Allah'ı O'nun isimlerini ve
sıfatlarını, kudret ve irâdesinin geçerliliğini bilmek, alçak gönüllü olmak
mânâsını ifâde ettiği gibi, bilginler arasında ilim anlamına da gelmektedir ki
onlara göre, her ilim bir ma'rifettir, her ma'rifet de bir ilimdir. Allah'ı âlim
(bilen) herkes âriftir, her ârif de âlimdir.[1]

Genel olarak bu mânâlara gelmekte olan "ma'rifet", Allah lâfzı ile bir tamlama
oluşturduğunda, yani "ma'rifetullah" denildiğinde ise "Allah'ın vücûd/varlık ve
vahdâniyetinin bilinmesi" mânâsına gelmektedir. Ma'rifetullah, aslında, kişinin
Allah'ı hakkıyla tanıması, bilmesi ve buna göre O'na bağlanması anlamında
kullanılmaktadır. Zira, kişi, Allah'ı hakkıyla tanırsa, O'nun emir ve
yasaklarına bağlanır. Ma'rifetullah bilgisinde şu üç nokta yer almaktadır:

1) İzzet ve Celâl sahibi olan Allah'ı ve
O'nun birliğini bilmek, ulu olan ve her türlü noksan sıfatlardan münezzeh
bulunan zâtından teşbihi red etmek ve uzaklaştırmak;

2) Allah'ın sıfatlarını ve bu sıfatların
hükümlerini bilmek,

3) Allah'ın fiillerini ve bu fiillerin
hikmetlerini kavramak.[2]

Cüneyd-i Bağdâdî'ye ma'rifet ile ilgili bir soru sorulduğunda şöyle cevap verir:
"Ma'rifetten ve bunu elde etmenin sebeplerinden sordu. Ma'rifet, gerek havasdan,
gerek avamdan olsun bir tek ma'rifettir. Çünkü onunla bilinen şey birdir. Fakat
bunun başlangıcı ve yükseği vardır. Havas, yükseğindedir. Gerçi tam gâyesine ve
sonuna varamaz. Zira ârifler katında ma'rûfun sonu yoktur. Düşüncenin
yetişmediği, akılların kapsayamadığı, zihinlerin algılayamadığı, görmenin
keyfiyetine eremediği zâtı ma'rifet nasıl kapsar? Yaratıkları içinde O'nu en iyi
bilenler, O'nun azametini idrâkten, yahut zâtını keşfetmekten âciz olduklarını
en çok ikrar ederler. Çünkü benzeri olmayanı idrâkten âciz olduklarını bilirler.
Zira O, kadimdir, mâsivâsı ile muhdestir. Zira O, kavîdir, kuvvetini bir kuvvet
verenden almamıştır. Halbuki O'ndan gayrı her kavî, O'nun kuvvetiyle kavîdir.
Zira O, öğretmensiz âlimdir ve kendisinden başka bir kimseden bir fayda
almamıştır. Her şeyi başkasından öğrenmekle değil, kendi ilmiyle bilir. O'ndan
başka her âlimin ilmi O'ndan gelir. Tesbih ve tenzih, bidâyetsiz evvel olan,
nihâyetsiz bâki olan kendinden başkasının bu vasfa hakkı olmadığı ve bu
vasıfların kendinden başkasına yaraşmadığı Allah'a olsun"

Kur'ân-ı Kerim'de; "Allah'ı hakkıyla takdir edemediler" (En'âm: 6/91)
âyeti, ma'rifetullah bilgisine işaret ettiği rivâyet edilmektedir. Nitekim Ebû
Ubeyde'nin, bu âyeti "Allah'ı hakkıyla tanıyamadılar, bilemediler" şeklinde
açıkladığını görmekteyiz.[3]



[1]
Abdülkerim Kuşeyrî, Kuşeyrî Risâlesi, s. 427.

[2]
Hucvirî, Keşfu'l-Mahcûb, İstanbul 1982, s. 92.

[3]
el-Kurtubî, el-Câmi'u li-Ahkâmi'l-Kur'ân, Beyrût
1965, VII, 37; Ömer Dumlu, Şamil İslâm Ansiklopedisi: 4/62-63.

ALLAH (C.C.) Allah Lafzı; Anlam ve Mâhiyeti
Varlıkların Türleri
1) Vâcibu'l-Vücûd
2) Mümkinu'l-Vücûd
3) Mümteniu'l-Vücûd
A) Aklî Deliller 1) Hudûs (So adan Varolma) Delilleriyle Allah'ın Varlığını İspat.
a) Cisimlerin So adan Yaratılması Esasına Dayanan Delil.
b) İhtirâ (İcat Etme) Delîli.
c) Terkip Delili.
2) İmkân Delîli
3) İbdâ' ve İllet-i Gâiyye Delîli
B) Naklî Deliller
Allah'ın Varlığına İcmâlî Birkaç Delil
1- İmkân Delîli
2- Hudûs Delîli
3- Hayat Delîli
4- İntizâm Delîli
5- San'at Delîli
6- Hikmet Ve Gâye Delîli
7- Şefkat-Merhamet Ve Rızık Delîli
8- Yardımlaşma Delîli
9- Temizlik Delîli
10- Sîmâlar Delîli
11- Sevk-i İlâhî Delîli
12- Rûh Ve Vicdân Delîli
13- Fıtrat Ve Tarih Delîli
14- Duygular Delîli
15- İttifak Delîli
16- Kur'ân Delîli
17- Peygamberler Delîli
"Allah? Kelimesinin İçerdiği Anlam ..
Allah'a İman
Allah Teâlâ'nın Birliği
ALLAH TEÂLÂ'NIN SIFATLARI
Kur'ân-ı Kerim Allah Teâlâ'yı Bize Nasıl Anlatıyor
Kur'ân-ı Kerim'de Allah'a İman ve O'nun Bazı İsim ve Sıfatları
Konuyla İlgili Hadis-i Şeriflerden Bazıları
YÜCE ALLAH'IN İSİMLERİ ?ESMA-İ HÜSNA? .
SIFAT-I İLAHİYYE .
1- Sıfat-ı Nefsiyye
2- Sıfat-ı Selbiyye (Tenzihat)
3- Sıfat-ı Sübûtiyye (Sıfat-ı Zatiyye)
4- Esmaül-Hüsna'nın Delalet Ettiği Sıfat ve Manalar
5- Haberî Sıfatlar
İstivâ
Nüzul
SIFÂT-I SELBİYYE .
SIFAT-I ZÂTİYYE .
1) VÜCUT ..
VACİBU'L-VÜCUD ..
2) KIDEM ...
3) BEKA ..
4) MUHÂLEFETÜ'N Lİ'L-HAVÂDİS .
5) KIYÂM Bİ-NEFSİHÎ
6) VAHDÂNİYET ..
SIFÂT-I SÜBUTİYYE .
1) HAYAT ..
2) İLİM ...
3) SEMÎ'
4) BASAR ..
5) İRÂDE .
İrâde-i Külliyye ve İrâde-i Cüz'iyye
a- Tekvinî İrâde
b- Teşriî irâde
a) Yaratma İradesi (İrâde-i Tekviniye)
b) Yasama İradesi (İrâde-i Teşriiye)
6) KUDRET ..
7) KELÂM ...
8) TEKVÎN ..
Tekvin Sıfatının İsbatı
RUYETULLAH .. Ru'yetullah; Allah'ın Görülmesi
Rü'yetin Dünyadaki Cevazı
Rü'yetin Âhiretteki Vücûbu
Allah Teâlâ'yı Görmek Mümkün müdür ? .
ALLAH'I İNKAR .. Allah'ı İnkar Etmede Önemli Olan Üç Etken . 1) Kibir ve İnat
2) Cehâlet
3) Tâğutların İfsadı
Allah'sız Bir Dünyayı Kimler İster? .
Allah İnancı Olmayan Toplum Modelinin Zararları
Allah'ı Düşündüren Kâinat Ayetleri
Yegâne Yaratıcı Allah'ı İnkâr Edenleri Düşünmeye Dâvet Bu Şiiri Kim Yazdı? .
Fabrika .
Tasvir
Allah'ı İnkâra Dayalı Felsefî Akımlar 1) Ateizm; Allah Tanımazlık .
2) Darwinizm ..
3) Naturalizm ..
Tabiat Nedir? .
Tabiat (Doğa) Yaratıcı Olabilir mi? .
4) Pantheisme .
5) Pozitivizm ..
Bilimlerin Dilinden .
Bak ve Düşün!
İlimler
6) İdealizm ..
İslâm Felsefesi mi? .
7) Reenkarnasyon .
8) Hedonizm ..
Niçin Yaşıyoruz? .
Beşer ve İnsan
Kitaplıktaki Kedi