Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
Yiyeceklerin Temiz ve Helâlinden Yararlanmak
Yiyeceklerin Temiz ve Helâlinden Yararlanmak
Yiyeceklerin Temiz ve Helâlinden Yararlanmak:
Helâl kılmak da, haram kılmak da Allah'a ait
bir haktır. Hiç kimsenin, zühdünden, yani dünyaya rağbet etmemesinden dolayı,
nefsini kırmak için ve Allah'ın mubah kıldığı bir şeyi, lezzet verdiği için
haram kılması caiz değildir. Bir şey, helal ise, nefsimizin hoşuna gidecek
şekilde temiz ve lezzetli de olsa, ondan yararlanmak caiz olur. Çünkü İslam,
mubah oldukça lezzet veren şeylerden faydalanmayı kişiye yasaklamamıştır. Eğer o
şey, haram ise, ondan uzak durmak ve o nitelik onda oldukça onu kullanmamak
gerekir. Allah, haram kılmadığı bir zîneti, süsü veya temiz rızıkları haram
sayanları reddeder. ?De ki: ?Allah'ın, kulları için çıkardığı süsü ve güzel
rızıkları kim haram etti?' De ki: ?O, dünya hayatında mü'minlerindir; kıyamet
günü de yalnız onlarındır.' İşte Biz, bilen bir topluluk için ayetleri böyle
açıklıyoruz.? (7/A'râf, 32)
Müslümana düşen, helalinden ne bulduysa yemesi,
leziz olana kendini zorlamaması ve bunu âdet ve alışkanlık haline
getirmemesidir. Tiryakilik, alışkanlık yapan, onsuz yapamadığımız şeyler,
giderek helal olmaktan çıkan bir duruma gelebilir. Tiryakilik yapan gıdalardan
sakınmaya çalışmalıdır. Peygamberimiz, bulduğu zaman karnını helal yiyeceklerle
doyurur, ama yemede aşırıya, lüks ve israfa kaçmaz ve şükreder; bulamayınca da
sabrederdi. Eline geçtikçe tatlı yer, rastladıkça bal şerbeti içer, buldukça et
yerdi. Bunların hiç birini özellikle yapmadığı gibi; âdet ve alışkanlık da
edinmemişti.
[1]
?Size verdiğimiz rızkın temizlerinden yiyin. Ama
bu hususta taşkınlık etmeyin; sonra gazabım üzerinize iner. Kimin üstüne gazabım
inerse artık o, (ateşe) düşmüştür.?
(20/Tâhâ, 81)
Hz. Peygamber'in sünneti, az yeme ve sofradan
doymadan kalkma konusunda ciddî tavsiyelerde bulunur. Fakat, bu konu, fıkıh
açısından, haram ve helâl hükümleriyle yanlış değerlendirilmemelidir. İslâm
fıkhı açısından hüküm şudur: Az yemek, sofradan doymadan kalkmak sünnet;
doyuncaya kadar yemek câiz; doyduktan sonra yemek ise haramdır. Helâl ve temiz
yiyecekleri doyduktan sonra yemeye devam etmek, öncelikle israf olduğu için
haramdır. "Yiyin, için; fakat israf etmeyin. Çünkü Allah müsrifleri (israf
edenleri) sevmez.? (7/A'râf, 31) Ayrıca, doyduktan sonra yemek, fıtratı
zorlamaktır ve vücuda zararı kesindir. Bu yönlerden dolayı da câiz olmaz.
Allah, insanların ve canlıların ihtiyaç duyduğu
her şeyi yaratarak, yeryüzüne depo etmiştir. İnsana düşen; hem bu dünyadaki, hem
ahiretteki rızkı için gayret sarfetmektir. Ama gayretin yönü ve içeriği ile
rızkın helalını veya haramını tercih etmiş olacaktır. Böylece de ahiret rızkını
bu dünyadan kendisi göndermiş veya sadece burada tüketmiş olacaktır.
[1] İmam
Kurtubi, el-Câmiu li Ahkâmi'l Kur'an, c. 7, s. 198
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.