Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Nefsin ?Kötülüğü Emredici? Anlamında Kullanılması

Nefsin

Nefsin
?Kötülüğü Emredici? Anlamında Kullanılması:

İnsanın her türlü kötülüğü
işlemesine sebep olan nefs-i emmâre ile ilgili âyet-i kerîmede Hz. Yusuf şöyle
konuşuyor: ?Ben nefsimi temize çıkarmıyorum. Çünkü nefis, daima kötülüğü
emredicidir. Ancak Rabbimin merhamet ettiği hâriç...? (12/Yusuf, 53). İnsan
nefsi, kötülük yönüne meyledicidir ve bütün gücüyle kötü işleri telkin edicidir.
Genel olarak, insan nefsinin yaratılışında şehvete, günaha ve kötülüğe doğru bir
eğilim vardır. Nefis, kendi gücünü bu yönde kullanır. Bu nedenle insan sırf
kendi nefsiyle başbaşa kalırsa kötülüğe sürüklenebilir. Ancak, yukarıdaki âyet-i
kerîmeden de anladığımız üzere Allah Teâlâ'nın koruduğu, yani Hz. Yusuf
(a.s.)'un nefsi gibi Cenâb-ı Hakk'ın lütuf ve rahmetiyle tüm kötülüklerden
arındırılıp temizlenmiş, başka bir deyişle terbiye edilerek rûhânî ve mânevî
özellikler kazandırılmış nefisler bundan müstesnâdır. Allah Teâlâ'nın himâyesi
nefsin kötülüğü emredici özelliğini etkisiz kılar.
Kur'ân-ı Kerim'de nefsin insanı
aldatıcı ve kötü işlere sürükleyici özelliklerine şöyle işaret edilir:
?...Herhalde nefisleriniz sizi aldatıp (kötü) bir işe sürükledi...?
(12/Yusuf, 18); ?...Nefsim bana böyle (yapmayı) hoş gösterdi.? (20/Tâhâ,
96). Kötü işleri güzel gösteren bu nefis, Hz. Âdem'in oğlu Kabil'i, kardeşi
Habil'i öldürmeye dâvet etti ve o da nefsine uyarak onu öldürdü (5/Mâide, 30).
Yani nefsi, bu öldürme işini ona kolay gösterdi. Onu bu işten vazgeçirmek şöyle
dursun; böyle büyük ve ilk cinâyeti çok basit bir işmiş gibi göstererek onu
cesâretlendirdi.
Kur'ân-ı Kerim'in beyânına göre
nefis, şeytanın vesveselerine kapılarak onunla işbirliğine gider, fakat şeytan
onu hesap gününde yüzüstü bırakır (14/İbrâhim, 22) ve nefis de bundan pişmanlık
duyar (39/Zümer, 56). Nefis, sadece şeytanın fısıltılarına kanmakla kalmaz,
ayrıca kendi de insana birtakım kötülükleri yapması yönünde vesvese verir (50/Kaf,
16). Ayrıca, nefis, insana cimriliği emredip onun cömert olmasına engel olur.
Nefsin cimriliğinden sakınılmalıdır (59/Haşr, 9).
Öyleyse Yüce Rabb'in huzurunda
verilecek hesaptan korkup nefsi hevâdan, kötü isteklerden alıkoymak
gerekmektedir (79/Nâziât, 40). Nefsin iştah duyduğu ve tat almak istediği, dine
uygun olmayan eğilimlerden oluşan hevâ, her türlü şehvetin toplamıdır. Bu hevâ,
Cehennemin kapısını açmaya sebep olan anahtar konumundadır. Nefsin arzularından
uzak durmak ise Cenneti kazanmaya vesile olur. Bu yüzden nefsin hevâsına
kesinlikle uyulmamalıdır. Zira, insanı günaha düşürerek İslâm'dan yüzçevirten
nefistir (2/Bakara, 130). Sâmirî'ye altın buzağı yapmayı emreden de odur (20/Tâhâ,
96). Her türlü kötü huy ve arzu da onda yatmaktadır (53/Necm, 23). Öyleyse
yerine getirilmesi gereken görev, ona hâkim olup, daima Allah'ı zikretmekle
meşgul olan sâlih kullarla birlikte bulunmaktır (18/Kehf, 28). ?Kim Rabbinin
makamından (O'nun huzurunda bulanacağı andan) korkar ve nefsi(ni) kötü
heveslerden alıkoyarsa, (onun için) gidilecek yer Cennettir.? (79/Nâziât,
40-41)

NEFS.
Nefs; Anlam ve Mâhiyeti
Nefsin İşlevi
Nefsin Farklı Özellikleri
Nefs-i Emmâre
Nefs-i Levvâme
Nefs-i Mutmainne
Nefs-i Râdıye
Kur'ân-ı Kerim'de Nefs Kavramı
"Nefs"in Allah Hakkında Kullanılması
Nefsin Diğer İlâhlar Hakkında Kullanılması
Nefsin Ruh Anlamında Kullanılması
Nefsin "Kalp, Gönül, İçdünya" vb. Anlamlarında Kullanılması
Nefsin "İnsan Bedeni" Anlamında Kullanılması
?Nefs?in ?Bedenle Birlikte Ruh? Anlamında Kullanılması
Nefsin ?Kötülüğü Emredici? Anlamında Kullanılması
Nefsin ?İnsan, Cin, Melek, Hayvan veya Bitki İçin Zât (Kişi, Kimse, Kendi, Şahıs vb.)? Anlamında Kullanılması
Nefsin, ?Cins, Tür? Anlamında Kullanılması
Nefsin Diğer Kullanılış Biçimleri
Kur'ân-ı Kerim'de Nefsin Olumsuz Yönü Anlamındaki Hevâ Kavramı
Hadis-i Şeriflerde Nefs Kavramı
Nefsle İlgili Uydurma Hadisler
Müslüman Nefse Hakaret Edilebilir mi?.
Nefs Kavramı Çerçevesinde Kur'an'da Kişiliğin Tekâmül Aşamaları
Nefis ve Ruh
Kur'an'da Nefsin (Kişiliğin) Tekâmül Aşamaları
1- Nefs-i Emmâre
2- Nefs-i Levvâme
3- Nefs-i Mutmainne
4- Nefs-i Râdıye ve Mardıyye
Tasavvufta Nefis
Nefis Tezkiyesi
Nefs Kavramının Yozlaştırılması ve ?Nefsin Merhaleleri? Tâbiri
Nefsin mertebeleri veya nefsi ta ılaştırma süreci
Nefsin İki Yönü (Nefse Fücûr ve Takvânın İlhâmı)
İstek ve Tutkularını İlâh Edinenler
Vicdan ve Ruh
İntihar
İzzet-i Nefs.
Ben Kavramı
Egonun Özellikleri
Hayat
Güdü
Vicdan.
Nefs ve Ruh Aynı Şey midir?.
Ruhla Nefsî Arzular Arasındaki Dengesizlik.
Nefsin Olumsuz Yönü; Hevâ.
Hevâsına Uyanların Özellikleri
Hevânın Putlaştırılıp İlâh Haline Getirilmesi
Aklın, Hevânın/Kötü Arzuların Güdümüne Girmesi
Hevânın Kişisel ve Toplumsal (Ahlâkî) Boyutu; Hevâî İnsanlar Topluluğu.
Nefis Konusuyla İlgili Âyet-i Kerimeler
Nefis Konusuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar