Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

İslâm Aile Hukukunun Özellikleri

İslâm Aile Hukukunun Özellikleri


İslâm Aile Hukukunun Özellikleri:

İslâm aile hukukunun
özelliklerine gelince; Evliliğin gayesi aileye huzur ve mutluluk,
toplumda da iyi bir nesil temin etmektir,
"Onun (varlık ve kudret)
alâmetlerinden birisi de size kendinizden eşler yaratmasıdır, ki siz onlarla
huzur ve sükûnete kavuşursunuz. Ve aranıza sevgi ve rahmet koymuştur."
(30/Rûm, 21).
"Onlar (kadınlarınız) sizin
için elbise, siz de onlar için elbisesiniz..." (2/Bakara, 187).
İslâm cinsî ihtiyacın tatminini
tabii karşılamakla beraber evliliğin gayesinin bundan ibaret olmadığını
söylemektedir.
"Doğuran siyah kadın,
doğurmayan güzel kadından daha iyidir", "Evlenin, çoğalın: Çünkü ben
kıyamet gününde diğer ümmetlere karşı sizinle iftihar edeceğim" (Avnu'l
Ma'bûd Şerh Ebu Dâvud, I, 173). Kocanın karısıyla müşterek, yüce ve insanî bir
hayat sürmek arzusunun belirtisi olan mehrin sembolik bir şey olması da aynı
gayeye mâtuftur.
Ailenin mutluluğu çocukların
asaleti ve İslâm toplumunun kurtuluşu evleneceklerin birbirlerini seçerken
kullandıkları ölçü ile yakından ilgilidir. Bu konuda Rasûlullah (s.a.s.) şöyle
bir ölçü koymuştur: "Kadın dört özelliğinden dolayı nikâhlanır: Malı,
asaleti, güzelliği ve dindarlığı; eli toprak olasıca, durma dindarını bul!"
(Buhârî, Nikâh, 16). İslâm'da evlilik, formalite ve merasimlerden uzak İslâmî
bir akittir. Nikâhın ilân edilmesi, yakın dost ve akrabaya ziyafet verilmesi,
tef vb. çalınıp şenlik yapılması güzel telâkki edilmiş, teşvik görmüş, böyle bir
davete icabet etmemek hoş karşılanmamıştır (Buhârî, Nikâh, 66 vd.).
Evlilik gerçekleşince karı ve
koca Allah önünde birbirlerinin haklarına uymakla yükümlüdürler. Bu karşılıklı
haklar aile reisliği hariç eşitlik esasına dayanır. Evlilik kadının şahsiyetini
ortadan kaldırmaz, erkeğin hukukî ve sosyal kişiliği eşinin haklarını
gölgelemez. Kadın kendi aile ismini taşıyabilir, kendine ait mallar üzerinde tam
ve bağımsız bir tasarruf yetkisini kullanabilir.
Karı-koca birbirlerine iyi
niyet ve güzel ahlâk ile davranacaklardır. "İyileriniz, ailesine karşı iyi
olandır..." (İbn Mâce, Nikâh, 50). Ufak tefek huysuzluk, geçimsizlik ve
kusurlara sabredecek, yuvanın yıkılmaması için tahammül göstereceklerdir:
"...Kadınlara normal ve iyi davranın; onlarda hoşunuza gitmeyen bir şey olursa
belki bir şey hoşunuza gitmediği halde Allah onu birçok hayırla doldurmuştur. "
(4/Nisâ, 19). Anlaşmazlık büyürse hakeme başvurulacak, hakemler de âilenin
devamını sağlayamazlarsa son çare olarak, usulüne uygun "tedricî boşanma"
sistemi uygulanacaktır .
İslâm aile hukuku, dördü
geçmemek üzere ve oldukça güç durumlara ve şartlara bağlı olarak erkeğin aynı
zamanda birden fazla kadınla evlenmesine izin vermiştir. İlk eş, üstüne
evlenilmemesi şartını koşmuş ise ikinci evlilik yapılamayacağı gibi, usulüne
uygun evlenmelerde eşlerin hukuk ve şahsiyetini göz önünde bulundurmak gerekir.
Mânevî ve ahlâkî ilişkiler yanında anne-baba ile çocuklar arasındaki hukûkî
münasebetler de itina ile tanzim edilmiştir. Ehliyet, velâyet ve vesâyet
hükümleri babalı veya yetim bütün çocukların durumları ve menfaatleri ile
alâkalıdır. İslâm muhtaç ana babaya çocuklarının bakmasını, erkeğin karısına ve
muhtaç olan akrabasına geçim sağlamasını teminat altına almıştır. Nihayet miras
hükümleri de yakından uzağa bütün hısımların, ölenin malı üzerindeki haklarını
tesbit etmiştir.
İslâm hukuku evlilerin zinâsını
şartları tahakkuk ettiği takdirde- ölüm cezasına çarptırdığı, zinayı bu ölçüde
yasakladığı için ona götürmesi muhtemel bütün şüpheli yolları tıkamış,
kadınlarla erkeklerin karışık eğlenmelerini, yabancı bir erkekle kadının baş
başa kalmasını, kadının, yanında bir yakını bulunmadan, yalnız başına yolculuğa
çıkmasını, kadın ve erkeğin birbirine ısrarla bakmalarını yasaklamıştır.
İslâm'da âile düzeninin oturduğu bu temeller, İslâm hukukunun aile anlayışını
her hâliyle ortaya koymaktadır.

NİKÂH VE TALÂK.. Nikâh; Anlam ve Mâhiyeti
İslâm'da Nikâh İbâdeti
Nişanlılık Döneminde Kıyılan Nikah.
Nişan Bozma
1- Mehirden Sayılması İçin Verilen Hediyeler
2- Mehirden Sayılmayan Hediyeler
Nikâhın Önemi
I) Koca Hâkimiyetine Dayanan Evlilik
2) Eşlerin Eşitliği Esasına Dayanan Evlilik
3) Ortalama Sistem
İslam'daki Durum
Evlenmenin Hükmü
Eş Seçimi
Nikâh'ın Rükünleri
İcap ve Kabulde Bulunurken Uyulacak Şartlar
Evlilik Akdinde Velînin Rolü
Evliliğin Tek Kişi Tarafından Akdedilmesi
Nikâh Akdinde Özel Şartlar Belirlemek
Evliliğin Sıhhat Şartları
Nikâh Şâhidinde Aranan Nitelikler
Karı Koca İlişkisi
Mehir
Mehrin Üst ve Alt Sınırı
Mehrin Konusu
Mehrin Çeşitleri
1) Mehr-i Müsemmâ
a) Mehr-i Muaccel
b) Mehr-i Müeccel
2) Mehr-i Misil
Mehr-i Mislin Takdiri
Mehrin Sahibi
Kadının, Mehrin Tamamına Hak Kazandığı Haller
1) Sahih Halvet
2) Zifaf
3) Eşlerden Birinin Ölümü
Mehrin Yarısının Ödeneceği Haller
Kadına Mehir Vermenin Gerekmediği Durumlar
Mut'a Nikâhı
Mut'anın Yasaklandığını Bildiren Sünnet Delili
Mut'a Konusunda Sahâbe Uygulaması
İbn Abbas'ın Mut'aya İlişkin Görüşü
Mut'a Nikâhı Hakkındaki Hadisler
Şianın Görüşü
Râzi'nin Şi'anın Delillerine Cevabı
Kur'ân-ı Kerim'de Nikâh Kavramı
Hadis-i Şeriflerde Nikâh.
Cennet Bahçesi veya Cehennem Çukuru Âile Hayatı Aile; Bireyden Cemaate, Düzensizlikten Nizama, Günahlardan İbadete Geçiş
Çocuk Cennet Kokusu, veya...
Çocuğun Ana Baba Üzerinde Hakları (Ana Babanın Görevleri) 1- Güzel İsim
2- İyi Terbiye
3- Evlendirme
4- Eşit Muâmele
Diğer Görevleri
Tahnîk
Kulağına Ezan Okuma
Akika kurbanı
Sünnet (Hıtân)
Saçını Tıraş Edip Ağırlığınca Sadaka Vermek
Ailede Haklar ve Görevler
1- Kadının Ailedeki Görevleri
2- Kocanın Ailedeki Görevleri
3- Çocukların Anne ve Babalarına Karşı Görevleri
4- Kardeşlerin Birbirlerine Karşı Görevleri
Ana-Babanın En Büyük, En Kutsal Görevi Çocuklar, Çocuklar, Çocuklar!
Çocuk Eğitimi
Kadının En Saygın, En Mübarek Konumu; Annelik
İslâm Aile Hukukunun Özellikleri
Evlenme, Evlilik.
Kefâet/Küfüv; Evlenecekler Arasında Denklik ve Uyum..
1) Dindarlık
2) İslâm
3) Hürriyet
4) Neseb
5) Mal
6) Meslek
Başlık Parası
Nişan, Nişanlanma.
Düğün; Nikâhın İlânı
Velîme; Düğünde İkrâm..
Nesil Emniyeti
Teaddüd-i Zevcât/Poligami
Birden çok Kadınla Evlenmenin Şartları
1- Eşler Arasında Adâletli Davranmak
2- Eşlerin Geçimini Sağlamaya Gücü Yetmek
Çok Evliliğe İslâm'ın İzin Vermesinin Hikmetleri
Genel Sebepler
Özel Sebepler
Doğum Kontrolü.
Düşük Yapma.
Talâk/Boşanma; Allah'ın Hoşlanmadığı Mubah.
Talâkın Hikmeti
Talâkın Hükmü
Talâk Yetkisi
Talâkın Çeşitleri
1- Sünnî Talâk
2- Bid'î Talâk
3- Ric'î Talâk
4- Bâin Talâk
Talâkta Şâhit Bulundurma
Boşama Mehri