Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

ORUÇ..

ORUÇ

ORUÇ

İslâmın dört temel ibadetinden
ve beş esasından biri. Farsça'dan Türkçe'ye geçmiş bir isimdir. Kelimenin aslı "Ruze"dir.
Önceleri "Oruze" (günlük) olarak kullanılmış; daha sonra "Oruç" şeklinde
telaffuz edilmeye başlanmış ve bu şekliyle yaygınlaşmıştır. Arapça karşılığı "savm"
veya "sıyam"dır. Savm kelimesinin lügat manası; yeyip-içmekten kendini tutmak,
imsak, hareketsiz kalmak ve herşeyden el, etek çekmektir. Kur'an-ı Kerim'de
bazan "susmak" manasına kullanılmıştır (Meryem, 19/26). İslâmi ıstılahta oruç,
"İkinci fecirden (fecr-i sadık'tan)" itibaren, güneşin grubuna kadar yemekten,
içmekten, cinsel ilişkiden ve orucu bozan diğer şeylerden, Allahü Teala (c.c)'ya
kulluk niyetiyle nefsi alıkoymaya verilen isimdir. Bilindiği gibi oruç, yalnız
bedenle yapılan ibadetlerden biridir. Dolayısiyle, her mükellefin kendi nefsi
için farz-ı ayn'dır. Resul-u Ekrem (s.a.s)'in; "Bir kimse, başka bir mükellefin
yerine oruç tutmaz. Yine bir kimse, başka bir mükellefin yerine namaz kılmaz" (İbnül-Hümam,
Fethül-Kadir, Beyrut 1315, II, 85) buyurduğu bilinmektedir.
Kur'an-ı Kerim'de; "Ey iman
edenler!.. Sizden evvelki (ümmet)lere yazıldığı gibi, sizin üzerinize de oruç
yazıldı (farz kılındı). Ta ki, korunasınız" (el-Bakara, 2/183) buyurulmuştur.
Oruç ibadetinin; Hicret'ten sonra farz kılındığı hususunda görüşbirliği vardır.
Sahih olan rivayete göre, Bedir savaşından kısa bir süre sonra farz kılınmıştır.
Hz. Âişe (r.a) validemizden rivayete göre; Resulullah (s.a.s) daha önce "Aşûre
orucu"na devam etmiş ve Sahabe'ye tutmaları tavsiyesinde bulunmuştur. Muaz b.
Cebel (r.a)'den rivayet edilen bir haberde de, Medine'de her ay üç gün oruç
tutmuştur. İmam Merginani:
"Ramazan ayında oruç tutmak
farzdır. Çünkü Allahu Teala (c.c) "Sizin üzerinize oruç farz kılındı" diye
buyurur. Ayrıca farziyyeti hususunda kat'i icma teşekkül etmiştir. Bundan
dolayı, Ramazan orucunun farziyyetini inkâr eden kimse kâfir olur" (Merginanî,
el-Hidâye, I, 118) diyerek, meselenin hassasiyetine işaret etmiştir.
Oruç ibadetinin nedenine
gelince; Usûl ûleması, ibadetlerde asıl olanın Allahu Teâlâ (c.c)'ya ihlâsla
kulluk olduğunu, sebeplerinin tesbit edilip edilememesinin önemli olmadığını;
hikmetlerinden bazılarını kavramanın ve açıklamanın mümkün, ancak teabbüdî olan
bu hususlarda illeti tesbit etmenin güç olduğunu söylemişler ve ihlâsla Allah'a
kulluğun esas alınmasını tavsiye etmişlerdir.
Resul-u Ekrem (s.a.s)'in: "Oruç
insanı Cehennem ateşinden koruyan bir kalkandır. Tıpkı sizi harpte ölüme karşı
muhafaza eden bir kalkan gibi" (Nesâî, Savm, IV, 167) buyurduğu bilinmektedir.
Oruç, mükellefi her türlü şehvetten alıkoyan ve ihlâsı artıran bir ibadettir.
Açlığa, susuzluğa ve nefsin diğer arzularına karşı direnmek oldukça önemlidir.
Allahu Teâlâ (c.c)'ya iman eden ve O'nun dini uğruna cihada karar veren
müminler; oruç ibadeti ile kuvvetli bir iradeye sahip olurlar. Hicrî takvim ayın
hareketlerine göre değiştiği için, her yıl diğerine nisbetle on veya on bir gün
önce gelir. Dolayısıyle insan bazen kışın (20) derecede, bazen yazın (+ 40)
derecede oruç tutar. Bu bir anlamda mükellefin "Dondurucu bir soğukta ve
kavurucu bir sıcakta dahi; Allahu Teâlâ'nın emirlerini eda etmeye hazırım"
taahhüdünde bulunmasıdır. Ayrıca bir ay süre ile Allah Teâlâ (c.c)'nın rızasını
kazanmak için, nefsinin bütün şehvetlerini terk etmesi oldukça önemli bir
hadisedir.
Oruç ibadetine riyanın
karışması da mümkün değildir. Nitekim bir Hadis-i Şerif'te; orucun ve oruçlunun
mahiyeti şu şekilde ortaya konulmuştur:
"Oruç bir
kalkandır. Oruçlu kötü (kem) söz söylemesin. Kendisiyle itişmek ve dalaşmak
isteyene iki defa "Ben oruçluyum"desin ve uymasın. Ruhum yed-i kudretinde olan
Allahu Teâlâ (c.c)'ya yemin ederim ki; oruçlu ağzın (açlık) kokusu, Allah
indinde misk kokusundan daha temizdir. Cenab-ı Hak buyurmuştur ki: "Oruçlu kimse
benim rızam için yemesini, içmesini ve cinsi arzularını bırakmıştır. Oruç
doğrudan doğruya bana edilen (riya karışmayan) bir ibadettir. Onun sayısız
sevabını da, doğrudan doğruya ben veririm. Halbuki başka ibadetlerin hepsi on
misliyle ödenmektedir" (Sahih-i Buharî Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercümesi, VI,
248, Hadis no: 897).

ORUÇ..
Orucun Şartları
Oruçun Edâsının Farz Olması İçin Gerekli Şartlar
Oruç'un Vakti
Sahur'a Kalkmak
Orucun Çeşitleri
Orucu Bozmayan Şeyler
Orucu Bozan ve Kefareti Gerektiren Haller
Orucu Bozan ve Kefareti Gerektiren Haller
Oruçluya Mekruh Olan Hususlar
Oruçluya Mekruh Olan Hususlar
Oruçluya Mekruh Olmayan Şeyler
Oruç Tutmamayı Mübah Kılan Özürler
Oruçla İlgili Diğer Meseleler
Iskât-ı Savm
Savm/Oruç; Anlam ve Mâhiyeti
İbâdetlerde Hikmet Aramak ve Orucun Hikmeti
Orucun Faydaları
Orucun Kişisel Faydaları, Ruh Üzerindeki Tesirleri
Orucun Sağlık Açısından Faydaları
Orucun Sağlık Yönüyle Faydaları
Fizyolojik ve Biyokimyasal Etkiler
Psikososyal Değişiklikler
Orucun Sosyal Faydaları
Az Yemenin Dindeki Önemi ve Faydaları
Kur'ân-ı Kerim'de Oruç.
Hadis-i Şeriflerde Oruç ve Fazîleti
Nâfile Oruçlar ve Fazîleti Hakkında Hadis-i Şerifler
Orucun Çeşitleri
1) Farz Oruç
2) Vâcip Oruç
3) Nâfile Oruç
Oruç Tutmanın Mendup Olduğu Günler 1) Şevval Orucu
2) Âşûrâ Orucu
3) Her Ay Üç Gün Oruç
4) Pazartesi ve Perşembe Orucu
5) Zilhicce Orucu
6) Haram Aylarda Oruç
7) Şâban Orucu
8) Dâvud Orucu
Oruç Tutmanın Yasak Olduğu Günler
Orucun Rükün ve Şartları
Yükümlülük Şartları
Yükümlülük Şartları
Oruç Tutmamayı Mubah Kılan Mâzeretler
Oruç Tutmamayı Mubah Kılan Mâzeretler
Oruç Tutmamayı Mubah Kılan Mâzeretler
1) Sefer
1) Sefer
1) Sefer
2) Hastalık
2) Hastalık
3) Hâmilelik ve Çocuk Emzirmek
3) Hâmilelik ve Çocuk Emzirmek
4) Yaşlılık
4) Yaşlılık
5) İleri Derecede Açlık ve Susuzluk
5) İleri Derecede Açlık ve Susuzluk
Orucun Geçerlilik Şartları
Orucun Geçerlilik Şartları
1) Niyet
1) Niyet
Niyetin Vakti
Niyetin Vakti
Niyet Şekli
Niyet Şekli
2) Orucu Bozan Şeylerden Kaçınmak
2) Orucu Bozan Şeylerden Kaçınmak
Orucu Bozmayan Haller
Orucu Bozmayan Haller
Orucun Yasakları
Orucun Yasakları
Orucun Mekruhları
Orucun Mekruhları
Orucu Bozan Şeyler
Orucu Bozan Şeyler
1) Kazâ ve Keffâreti Gerektiren Durumlar
1) Kazâ ve Keffâreti Gerektiren Durumlar
2) Sadece Kazâyı Gerektiren Durumlar
2) Sadece Kazâyı Gerektiren Durumlar
İlâç Kullanmanın ve İğne Yaptırmanın Hükmü.
İlâç Kullanmanın ve İğne Yaptırmanın Hükmü.
Oruçlu İçin Müstehap Olan Şeyler
Oruçlu İçin Müstehap Olan Şeyler
İtikâf
İtikâf
Orucun Kazâsı 1) Ramazan Orucunun Kazâsı
Orucun Kazâsı 1) Ramazan Orucunun Kazâsı
2) Keffâret Orucu
2) Keffâret Orucu
3) Fidye
3) Fidye
4) Iskat-ı Savm
4) Iskat-ı Savm
Oruç, Niçin Ramazan Ayında Tutulur?.
Ramazan Ayı ve Fazîleti
Ramazan Mektebi
Rü'yet-i Hilâl; Hilâlin Görülmesi
Hilâlin Görülme Vakti
Kadir Gecesi ve Fazîleti