Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Sanatın Putlaştırılması Sanat İçin Sanat

Sanatın Putlaştırılması

Sanatın
Putlaştırılması

Sanat İçin Sanat:

Hedefini yitirmiş, boşvermiş insanların
toplumudur câhiliyye. Yaratılış sebebini bilmeyen insan, niçin yaşadığını da
bilmeyecektir. Ot gibi yaşayacak, amaçsız, idealsiz bir hiç olarak yaşadıktan
sonra, anlayışına göre yine bir hiç olacak, toprağa karışacaktır. Bazıları daha
idealisttir. Kendilerine göre bir ülküleri vardır. Bu ülkünün başında kendisi,
egosu, olduğundan savunur idealini. Kendi menfaati, kendi vatanı, kendi ırkı,
kendi tarihi, kendi coğrafyası, kendi rejimi, kendi prensipleri, kendi takımı,
kendi şarkıcısı, kendi sanat... Bunların ne kadarı tümüyle kendine âittir; orası
ayrı bir konu. Ama o aslında ben merkeziyetçilikle kendini putlaştırmaktadır (Bkz.
25/Furkan, 43). Rabbını da kendini de tanımamıştır. Bazıları ise ezilmiş,
sömürülmüş, kandırılmıştır. Kendinde ilâhlık göremeyecek darbeler yemiştir. O da
piyasadaki ilâhların bir veya birkaçına kul olacaktır. Câhilî insan için
kaçınılmaz bir durumdur bu. İnsan, Allah'a hakiki anlamda iman etmiyorsa, ya
kendini güçlü görüp ilâhlık taslayacak, ya da kendi üzerinde ilâhlık
taslayanları kabul edip onların kulluğuna girecektir.

Câhilî toplumlarda sanatkâr ilâh taslağıdır;
Sanat da. Sanat nasıl ilâh ve put olmaktadır?

Laiklik ayrı bir din (daha doğrusu, çok
dinlilik) olduğundan, müslümanın laik olması düşünülemez. "Onun her şeyi,
namazı, İbâdetleri, hayatı, ölümü, hepsi âlemlerin Rabbı Allah içindir. O'nun
ortağı yoktur. Böyle emrolunmuştur." (En'âm, 162-163). Elbette müslümanın
sanatı da Allah içindir. Sanatta yasakları ve tavsiyeleri Allah belirler. Mü'min
her konuda O'na kulluk eder, itaat eder.

Batıdaki tüm yanlışlıklar aynen ithal
edilecektir ya, 1828 yılında V. Cousin'in ilk defa kullandığı "sanat, sanat
içindir" ifâdesi, çoğu sanatla uğraşanlarca bir nass gibi benimsenmiştir.
Sanatçının sosyal görevine inanan romantizme tepki olarak doğan bu anlayışa göre
"ahlâk ve yararlılıkla uğraşmayan ve saf güzelliğin peşinde koşan sanatın,
kendine has bir amacı olmalıdır. Sanat ve estetik kuralların dışında başka bir
şey sanata gâye olamaz. Sanatın kurallarını ve amacını yine sanat belirler."
Görüldüğü gibi bu anlayış, sanatı putlaştırmaktan başka bir şey olmadığı halde,
gâyesini yitirmiş son dönem Osmanlı ve T.C. sanatçılarının önemli bir
çoğunluğunun, uğruna mücâdeleleri göze aldıkları inancı oldu. 19. Yüzyılda bir
delinin kuyuya attığı taşı çıkarmak veya o taşı orada tutmak için ne fikrî
savaşlar verildi, ne kan gibi mürekkepler döküldü bir bilseniz... "Sanat sanat
içindir", "yok, değildir"...

Amaçlarla araçları günümüz insanının çok defa
karıştırdığına önemli bir örnektir bu, aynı zamanda. Bir şey, kendisi için nasıl
olur? Sanat gâye olabilir mi? Tefekkürü yitiren, Allah'ı unutan insan, inanacağı
bir gâye, bir ilâh bulacak elbet. En güzel araç bile amaç olduğunda tüm değerini
kaybeder, bir felâket sebebi olmuş olur amaçlaştıran için.

Yukarıda câhiliyye insanı için söylediklerimizin
bir benzerini sanat için de söyleyebiliriz: Allah için sanat anlayışı olmayınca,
ya sanatın kendisi ilâh yerine geçecek, ya da sanat, piyasadaki ilâhların(!)
birine hizmet edip onun kulu olacaktır. Bugün sanat, kendisi putlaştırılmıyorsa;
emperyalizm, düzen, fuhuş, moda, sanatçı... gibi ilâh taslaklarının hizmetinde
bir kuldur.

PUT VE PUTA TAPMA..
Put; Anlam ve Mâhiyeti
Putlara Tapınmanın Sebepleri
Putperestlik
Tarihten Günümüze Put ve Putlaştırma
İlâh Nedir; Putlaştırıp İlâhlaştırma Nasıl Olmaktadır?.
İlâh'ın Kur'an'daki Iki Mânâsı
İlâh Düşüncesi
Putlaştırılıp İlâh Haline Getirilen Bâtıl Ta ı Anlayışları
Kur'ân-ı Kerim'de Put Kavramı ve Puta Tapma.
Kur'ân-ı Kerim'de Her Çeşit Puta Tapma ve Şirk, Şu Şekillerde Tanımlanır
Hadis-i Şeriflerde Put Kavramı ve Puta Tapma.
Tevhid Penceresinden Günümüz ve İnsanımız.
Tevhidin ve Putçuluğun Amelle İlişkisi
Muvahhid; Tüm Putları Her Şekilde Reddeden Mü'min.
Endâd; Bir Şeyi Allah'a Denk Tutma ve Putlaştırılan Sevgi
Endâd Edinmenin İki Yansıması a- Endâdı (Bir Şeyi) Allah'ı Sever Gibi Sevmek
b- Endâda Tâbi Olup Allah'a İtaat Eder Gibi İtaat Etmek
Şirk; Putlaştırmanın Genel Adı
Şirk ve Küfür İlişkisi
Şirk En Büyük Zulümdür
Şirk İnancının Bir Temeli Yoktur
Allah (c.c.) şirk günahını affetmez
Şirk koşmadan ölenlerin affedileceği umulur
Şirkin ve Putperestliğin Çağdaş Yansımaları
Güncel Câhilî Eğitimde Şirk
Şirkin Sebepleri
1-) İnsanın Kendisini/Hevâsını (Basit Arzu ve Şehvetlerini) Ta ılaştırması
2-) Ataların Yolunu Körü Körüne Tâkip Etmek, Gelenekleri, Örf ve Âdetleri Yüceltmek, Irkçılık
3-) Aşırı Hürmet ve Saygı; Diğer Varlıkları Allah ve Rasûlünden Çok Sevmek
4- Kibir, Büyüklenme (İstikbar)
5- Haddi Aşmak (Taşkınlık)
6- Utuv ve Tuğyan (Çılgınlık, Azgınlık)
7- İstiğnâ (Kendisini Yeterli Görmek), Zenginlik ve Refahla Şımarma, Dünyevî Endişeler
8- Cebbarlık
9- Çoğunluğa, Sürüye Uymak; Zanna Tâbi Olmak
Şirkin Çeşitleri
1-) Şirk-i İstiklâl
2-) Şirk-i Teb'iz
3-) Şirk-i Takrib
4-) Şirk-i Taklid
5-) Şirk-i Esbâb
6) Şirk-i Ağrâz
Şirk ve Putlaştırma İçin Bazı Örnekler
Allah'ın Sıfatları Konusunda Şirke Düşmek.
Hâkimiyet Şirki;
Allah'tan Başka İlâh Kabul Etmek
Allah'tan Başka Rabler Edinmek
Yakınlaştırma ve Vâsıta Anlayışıyla; Şefaatçi Kabulü ile Düşülen Şirk
Allah ile insanlar arasında, İbâdetleri Allah'a çıkaran ve aracılık/arabuluculuk yapan varlıklar olduğuna inanmak
Velî/Dost Edinme Şekliyle Şirk; Mü'minleri Bırakıp Kâfir ve Münâfıkları Velî/Dost Edinmek
Herhangi Bir İbâdet Şekliyle, Özellikle Duâ Hususunda Şirke Girmek, İbâdeti Allah'tan başkasına yapmak.
Allah ve Rasûlü'nden Geldiği Kesinlikle Sâbit Olan Nasslara, Hükümlere Bir Bütün Olarak Tümüne İnanmamak
Kur'an'la, Sünnetle, Dinle, Peygamberle Alay Etmek, Onlara Hakaret Etmek
Allah'tan Başkasına Tevekkül Etmek, Mutlak İtimad ve Güven Duymak
Sevgi, Hürmet ve Bağlılık Yönüyle Şirk. Bir İnsanı veya Nesneyi, İdeolojiyi Aşırı Şekilde Severek Putlaştırmak
Allah'tan Başkasının da Gaybî Yollarla Fayda ve Zarar Verebileceğine İnanmak
Allah'ın Âyetlerinden Yüz Çevirmek
İtaat ve İttibâ Yoluyla Şirk. Tâğutların Hükmünü Allah'ın Hükmüne Tercih Etmek, İslâm'ın Yaşanıp Kur'an'ın Hâkim Olmasını İstememek, Rasûlullah'ın Örnek ve Önder Oldu
Kötülüğü Hoş Karşılayıp Yayılmasına Seyirci Kalmak, Kötülüğü Emretmek
Korku Yönüyle Şirk
Cibt ve Tâğuta da İnanmak
Tasarruf ve Hulûl Yoluyla Şirk.
İttibâ Şirki
Ef'âl-i Küfür; İnsanı Küfre Düşüren, Puta Tapma Sayılan Davranışlar a- Puta tapmak
b- Mushafı pisliğe atmak gibi saygısızca davranmak
c- Gayr-i müslimlerin tapınaklarına İbâdet kasdıyla gitmek
d- İbâdet kasdıyla herhangi bir şahsa secde etmek
e- Ölülerden duâ ederek bir şey istemek, kabirleri tapınak yapmak
f- Haç takınmak
g- Ğıyar ve zünnâr
h- Mecûsî ve yahûdi şapkası
i- Sihir
Her Çeşit Putperestliğin ve Şirkin Zararları
Şirk, Allah'ın asla affetmediği bir günahtır.
Tasvîr (Putlaştırılan Heykel ve Resim); Putçuluğun Genel Görüntüsü.
Haram Kılınışının Hikmetleri
Çocuk Oyuncakları
Boyutsuz resimleri mubah görenlerin dayandıkları deliller
Ulemânın Görüşleri
Resmin mekrûh olduğunu ileri sürenlerin delilleri
Haram olduğunu söyleyenlerin delilleri
Heykelcilik, Ressamlık, Fotoğrafçılık
Tasvirin Kazancı
Varlıklara 'Sûret' Veren Allah'tır
Heykel
Heykelin yasaklanma nedeni
Resim..
Tasvîrin (Resim ve Heykelin) İtikad, Fıkıh ve Sanat Açısından Hükmü.
Atalar Kültü; Sosyal Çevre ve Geleneğin Putlaştırılması Sosyal Çevre
Atalar Kültü
Taklit ve Taklitçilik.
Yozlaştırılan Din; Halkın Dini ve Hakkın Dini
Çağdaş Bir Putlaştırma Örneği; Atatürk'e Ta ı veya Peygamber Diyenler
Hevânın Putlaştırılması
Hevânın İlâh Haline Getirilmesi
Hevâsına Uyanların Özellikleri
Allah'tan Başkasına İbâdet
Allah'tan Başka Tapılan Varlıklar
Allah'tan Başkasına İbâdetin Anlamı