Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Mâbed/Tapınak.

Mâbed

Mâbed/Tapınak


Mâbed (ma'bed): İbadet mahalli, ibâdete mahsus
bina, cami, mescid bir dine bağlı olanların belirli zamanlarda toplu olarak veya
tek başlarına ibâdet etmeleri için yapılmış özel bina, ibâdethâne, ibâdetgâh.
Türkçe'de yeni bir terim olarak kullanılmakta olan tapınak sözü ise, İslâm'ın
dışındaki dinlerin mâbedlerini ifade eder. Tapınak: Taepım yeri demektir.
Çeşitli dinsel geleneklerde tapınmak için yapılan özel binalara denir. Genelde
tüm dinlerin içinde ibâdet edilen kutsal mekânları için kullanılmakla birlikte,
özelde Yahûdi, Hint ve Çin dinsel geleneklerindeki ilgili yapılar için
kullanılır. Bununla birlikte, en ilkel inançlarda bile tapım için belli yerler
ayrılmıştır. Bunun nedeni kutsal olanı kutsal olmayandan ayrı tutma gereğidir.
Bazı müşrik câhiliyye inanışlarında tapınak, ata ruhlarının eğleştiğine inanılan
kutsal bir kaya, bir orman, bir ırmak vb. olabilir.

Mâbed kavramı Lâtince'de "templum" kelimesinin
karşılığı olup, kâhinlerin kuşların uçuşunu gözetlemek için kullandıkları
yüksekçe mekan, herhangi bir mekan, gökyüzü, mâbed veya tanrılara tahsis edilmiş
yer, kapalı ve çevrili her yer, sığınak, mezar, bir mâbedteki heykel, veya
mâbedde heykelin bulunduğu yer, bir çatının kalınlığı veya eni, gibi anlamlara
gelip Fransızca ve İngilizce'de mâbed anlamına gelen "temple" kelimesine de
kaynaklık etmiştir. Temple de kaynağını çağrıştıran bir anlama bağlı kalmış
olup, Yahudilik ve Hristiyanlıkta ibâdet etmeğe mahsus yeri (Place of God, house
of God), putperestlerde ise bir tanrıya adanan veya kurban kesmeye yarayan yeri
ifade eder. Yunanlılarda, Romalılarda ve Kudüs Yahudileri'nde mâbed her iki
amacı gerçekleştirmek için inşa edilmiştir. Hint dinlerindeki mâbedler -halkın
ibâdet yerleri olmaktan çok- tanrıların yeryüzündeki ikamet yerleridir. Mısır ve
Sâmi mâbedleri de bu espriyi andıran bir tarzda ev (house) veya saray (palace)
kelimeleriyle ifade edilir (M. Affred De Wailly, Nouveau Dictionnaire Latin
Français, Paris 1861, s. 938; Shailer Mathews-Gerald Birney Smith, A Dictionary
of Religion and Ethics (U.S.A) 1921, s. 439-440; E. Royston Pıke, Encyclopedia
of Religion and Religons, London 1951, s. 371).

Yahudilik terminolojisinde ibâdet yerleri için
genel anlamda mâbed (temple); daha özel anlamda Süleyman Mâbedi (Solomon Temple),
Kudüs Mâbedi, Bet ha-Mikdaş (Beytü'l-Makdis), Sinagog (Synagogue), Bet ha-keneset
gibi kelimeler kullanılmıştır (The Jewish Encyclopedia, (U.S.A) 1905, XI,
619-620, XII, 93-94; The Universal Jewish Encyclopedia, (U.S.A) 1948, X, 119,
194; Encyclopedia Britannica, (U.S.A) 1970, XXI, 827-828; Pıke, a.g.e., s. 371).
Hristiyan ibâdet yerleri de Katakomp (Catacomp), Kilise (Churc), Katedral (Cathedral),
Manastır (Monastery) gibi kelimelerle ifade edilmiştir (S.G.F. Brandon, A
Dictionary of Comparative Religion, London 1971, s.177, 178, 196; Pıke, a.g.e.,
s. 84, 86, 101).

İslâm'da genel mâbedler için mescid ve cami;
Kâbe için hem "Beyt" hem de mescid kelimeleri kullanılır. Âyet ve hadislerde
İslâm mâbedlerinin yanısıra, diğer dinlerin mâbedlerinden de söz edildiğini
görmekteyiz. Nitekim Sion Dağı'ndaki Süleyman Mâbedi için Mescid ve Mescid-i
Aksâ; Sinagog karşılığında Salavat (Havra), Kenîsetü'l-Yehûd; Kilise
karşılığında da Bîa ve Kenîse kelimeleri kullanılır. Kur'ân-ı Kerim'de
münâfıklar tarafından sözde ibâdet ama gerçekte İslâm toplumunu bölmek için bir
toplanma yeri olarak yapılan mekâna da mescid denilmesi dikkate değer.[1]




[1] Ahmet
Güç, Şamil İslâm Ansiklopedisi, c. 4, s. 34-37

PUT VE PUTA TAPMA..
Put; Anlam ve Mâhiyeti
Putlara Tapınmanın Sebepleri
Putperestlik
Tarihten Günümüze Put ve Putlaştırma
İlâh Nedir; Putlaştırıp İlâhlaştırma Nasıl Olmaktadır?.
İlâh'ın Kur'an'daki Iki Mânâsı
İlâh Düşüncesi
Putlaştırılıp İlâh Haline Getirilen Bâtıl Ta ı Anlayışları
Kur'ân-ı Kerim'de Put Kavramı ve Puta Tapma.
Kur'ân-ı Kerim'de Her Çeşit Puta Tapma ve Şirk, Şu Şekillerde Tanımlanır
Hadis-i Şeriflerde Put Kavramı ve Puta Tapma.
Tevhid Penceresinden Günümüz ve İnsanımız.
Tevhidin ve Putçuluğun Amelle İlişkisi
Muvahhid; Tüm Putları Her Şekilde Reddeden Mü'min.
Endâd; Bir Şeyi Allah'a Denk Tutma ve Putlaştırılan Sevgi
Endâd Edinmenin İki Yansıması a- Endâdı (Bir Şeyi) Allah'ı Sever Gibi Sevmek
b- Endâda Tâbi Olup Allah'a İtaat Eder Gibi İtaat Etmek
Şirk; Putlaştırmanın Genel Adı
Şirk ve Küfür İlişkisi
Şirk En Büyük Zulümdür
Şirk İnancının Bir Temeli Yoktur
Allah (c.c.) şirk günahını affetmez
Şirk koşmadan ölenlerin affedileceği umulur
Şirkin ve Putperestliğin Çağdaş Yansımaları
Güncel Câhilî Eğitimde Şirk
Şirkin Sebepleri
1-) İnsanın Kendisini/Hevâsını (Basit Arzu ve Şehvetlerini) Ta ılaştırması
2-) Ataların Yolunu Körü Körüne Tâkip Etmek, Gelenekleri, Örf ve Âdetleri Yüceltmek, Irkçılık
3-) Aşırı Hürmet ve Saygı; Diğer Varlıkları Allah ve Rasûlünden Çok Sevmek
4- Kibir, Büyüklenme (İstikbar)
5- Haddi Aşmak (Taşkınlık)
6- Utuv ve Tuğyan (Çılgınlık, Azgınlık)
7- İstiğnâ (Kendisini Yeterli Görmek), Zenginlik ve Refahla Şımarma, Dünyevî Endişeler
8- Cebbarlık
9- Çoğunluğa, Sürüye Uymak; Zanna Tâbi Olmak
Şirkin Çeşitleri
1-) Şirk-i İstiklâl
2-) Şirk-i Teb'iz
3-) Şirk-i Takrib
4-) Şirk-i Taklid
5-) Şirk-i Esbâb
6) Şirk-i Ağrâz
Şirk ve Putlaştırma İçin Bazı Örnekler
Allah'ın Sıfatları Konusunda Şirke Düşmek.
Hâkimiyet Şirki;
Allah'tan Başka İlâh Kabul Etmek
Allah'tan Başka Rabler Edinmek
Yakınlaştırma ve Vâsıta Anlayışıyla; Şefaatçi Kabulü ile Düşülen Şirk
Allah ile insanlar arasında, İbâdetleri Allah'a çıkaran ve aracılık/arabuluculuk yapan varlıklar olduğuna inanmak
Velî/Dost Edinme Şekliyle Şirk; Mü'minleri Bırakıp Kâfir ve Münâfıkları Velî/Dost Edinmek
Herhangi Bir İbâdet Şekliyle, Özellikle Duâ Hususunda Şirke Girmek, İbâdeti Allah'tan başkasına yapmak.
Allah ve Rasûlü'nden Geldiği Kesinlikle Sâbit Olan Nasslara, Hükümlere Bir Bütün Olarak Tümüne İnanmamak
Kur'an'la, Sünnetle, Dinle, Peygamberle Alay Etmek, Onlara Hakaret Etmek
Allah'tan Başkasına Tevekkül Etmek, Mutlak İtimad ve Güven Duymak
Sevgi, Hürmet ve Bağlılık Yönüyle Şirk. Bir İnsanı veya Nesneyi, İdeolojiyi Aşırı Şekilde Severek Putlaştırmak
Allah'tan Başkasının da Gaybî Yollarla Fayda ve Zarar Verebileceğine İnanmak
Allah'ın Âyetlerinden Yüz Çevirmek
İtaat ve İttibâ Yoluyla Şirk. Tâğutların Hükmünü Allah'ın Hükmüne Tercih Etmek, İslâm'ın Yaşanıp Kur'an'ın Hâkim Olmasını İstememek, Rasûlullah'ın Örnek ve Önder Oldu
Kötülüğü Hoş Karşılayıp Yayılmasına Seyirci Kalmak, Kötülüğü Emretmek
Korku Yönüyle Şirk
Cibt ve Tâğuta da İnanmak
Tasarruf ve Hulûl Yoluyla Şirk.
İttibâ Şirki
Ef'âl-i Küfür; İnsanı Küfre Düşüren, Puta Tapma Sayılan Davranışlar a- Puta tapmak
b- Mushafı pisliğe atmak gibi saygısızca davranmak
c- Gayr-i müslimlerin tapınaklarına İbâdet kasdıyla gitmek
d- İbâdet kasdıyla herhangi bir şahsa secde etmek
e- Ölülerden duâ ederek bir şey istemek, kabirleri tapınak yapmak
f- Haç takınmak
g- Ğıyar ve zünnâr
h- Mecûsî ve yahûdi şapkası
i- Sihir
Her Çeşit Putperestliğin ve Şirkin Zararları
Şirk, Allah'ın asla affetmediği bir günahtır.
Tasvîr (Putlaştırılan Heykel ve Resim); Putçuluğun Genel Görüntüsü.
Haram Kılınışının Hikmetleri
Çocuk Oyuncakları
Boyutsuz resimleri mubah görenlerin dayandıkları deliller
Ulemânın Görüşleri
Resmin mekrûh olduğunu ileri sürenlerin delilleri
Haram olduğunu söyleyenlerin delilleri
Heykelcilik, Ressamlık, Fotoğrafçılık
Tasvirin Kazancı
Varlıklara 'Sûret' Veren Allah'tır
Heykel
Heykelin yasaklanma nedeni
Resim..
Tasvîrin (Resim ve Heykelin) İtikad, Fıkıh ve Sanat Açısından Hükmü.
Atalar Kültü; Sosyal Çevre ve Geleneğin Putlaştırılması Sosyal Çevre
Atalar Kültü
Taklit ve Taklitçilik.
Yozlaştırılan Din; Halkın Dini ve Hakkın Dini
Çağdaş Bir Putlaştırma Örneği; Atatürk'e Ta ı veya Peygamber Diyenler
Hevânın Putlaştırılması
Hevânın İlâh Haline Getirilmesi
Hevâsına Uyanların Özellikleri
Allah'tan Başkasına İbâdet
Allah'tan Başka Tapılan Varlıklar
Allah'tan Başkasına İbâdetin Anlamı