Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Yaratılışı ve Hz. Âdem'e Secde Emrinden Önceki Durumu

Yaratılışı ve Hz

Yaratılışı ve Hz.
Âdem'e Secde Emrinden Önceki Durumu:


Şeytan asıl itibariyle cinlerdendir, onlar gibi
ateşten yaratılmıştır. Allah Teala'ya uzun müddet isyan etmeden ibadette
bulunduğu için, melekler seviyesine yükselmiş, Adem'e kıble emrine itiraz etmiş,
kendisinin ateşten, Adem'in topraktan yaratıldığını, bu sebeple de Adem'den
hayırlı olduğunu bildirmiştir. Emre itiraz etmesi, Allah'ın emrini hikmetsiz ve
manasız bulması, kendisinin Allah Teala'dan daha iyi hükme vardığınıiddia etmesi
durumu, onu ebediyyen ilahi rahmetten çıkmağa sevketmiştir. Şeytan rahmet-i
ilahiyeden kovulması sonucunda Allah Teala'dan, insanların tekrar
diriltilecekleri güne kadar ölmemek üzere mühlet istemiş, bu isteği kabul
edilince de, insanları azdırmak için türlü çarelere başvuracağını ve sonunda da
onların çoğunu şükreden kullar olarak bulamayacağını bildirmiştir.
Şeytanın insanlığa ilk darbesi, Hazreti Adem ile zevcesi
Hafsa'yı, yenilmesi yasak edilen ağaçtan yedirmek suretiyle cennetten
çıkarılmalarına sebep olmasıdır. Cennetin her türlü nimetinden faydalanmak,
fakat sadece bir tek ağaca yaklaşmamak emri şeytanın kandırmasıyla çiğnenmiştir.
Şeytanın Hazreti Adem ile Havva'ya söylediği şu sözler, Kur'an-ı Kerim'de
anlatılır:

?Rabbiniz size bu ağacı başka bir şey için
değil, ancak iki melek olacağınız, yahut ebedi kalıcılardan bulunacağınız için
yasak etti.? (A'raf: 7/20)

Şeytan daha sonra sözlerinde samimi olduğu ve
her ikisinin de hayrını dilediği hususunu kuvvetlendirmek için Allah adına yemin
etmiştir. Bunun üzerine her ikisi de o ağaçtan tadar tatmaz derhal üzerlerinde
cennet libasları gitmiş ve Hak Teala; emrini tutmadıklarını o zaman ihtar ederek
cennetten inmelerini ve bir zamana kadar orada kalmalarını takdir buyurmuştur.[1]

Evrende Adem (a.s) den önce yaratılmış melek ve
cin adında iki varlık mevcuttu.[2]
Şeytan, cin denen varlık grubuna mensup idi.[3]
Hz. Âdem'e secde emrine kadar hissiyatına dokunan bir teklif yapılmamış ve
imtihan olunmamıştı. Onun bu ana kadar, Allah'ın emirlerine göre mi, yoksa öz
nefsinin isteklerine göre mi hareket ettiği bilinmiyordu. Âdem'e secde emri onun
hissiyâtına ters düştü. Emri yerine getirmekten kaçındı. Gerekçe, kendisinin
ateşten, Adem'in ise topraktan yaratılmış olmasıydı. Böylece o, itiraf ve özür
dileme yerine itirazı ve hayatı tercih etti. Ona göre ateşten yaratılmış olmak
bir üstünlük sebebiydi.[4]
Böylece o, ateşin topraktan üstünlüğü gibi iki madde arasında, aslında olmayan
bir farklılık görmüştü. Her iki maddenin yaratıcısının da Allah olduğunu itiraf
etmesine rağmen Âdem'in yeryüzünde Allah'ın halifesi olması, Allah'tan bir ruh
taşıması gibi[5]
asıl üstünlüklerini bilmezden gelmişti. Adem'de toprak, kendisinde ateşten başka
bir mâhiyet görmemiş; ölüden diri, diriden ölü yaratan ve bütün meziyetleri
bahseden Allah'ı maddeye mahkum sanmıştı.[6]

Bu anlayış Şeytan'a, Allah'ın huzurundan
kovulma, rahmetinden ümit kesme ve kıyamete kadar O'nun lânetini haketme dışında
hiç bir şey kazandırmadı. Çünkü o dar görüşlüydü, maddenin ötesini görememişti.
Maddeyi tek ve gerçek ölçü sanmakla şeytanca bir yanılgıya düşmüştü. His ve
duygularıyla hareketi sonucu kendi nefsinden kaynaklanan yanılgısını Allah'ın
emrine tercih etmekle insanın üstünlüğü gerçeğini kabul etmemişti. Çünkü bu
secde emri yalnız Âdem'in şahsına değil, zürriyeti de dahil, insan nev'ine
verilen bir şeref ve imtiyazdı.[7]

Bu aynı zamanda insanın üstünlüğüne yapılan
ikinci itirazdı. Birinci itiraz
da meleklerden gelmişti.[8]
Şeytan'ın bu itirazı, büyüklük taslamaya ve neticede kendisini inkâra götüren
bir isyana dönüştü. Çünkü o, neticede sahibini alçaltacak olan bir büyüklük
anlayışına sahipti. Nihayet Allah'tan şu hitap geldi:

?İn oradan! Orada büyüklenmek sana
düşmez, defol!... Sen alçağın birisin!
Defol oradan. Sen artık kovulmuş birisin. Doğrusu hesap gününe kadar lânet
sanadır." (el-A'raf: 7/13; el-Hicr:
15/34-35; Sâd: 38/77-78)

Böylece Hz. Âdem'e karşı büyüklük taslaması ve
secde emrine isyanı neticesinde ilâhi rahmetten ebediyen kovuluşu "İblis" adını
almasına sebep oldu. Hz. Âdem'e secde emri karşısında isyan eden ve hakikatle
ilgili bütün bağları koparılan ve melekler arasındaki yerini de kaybederek
tamamen yalnız kalan şeytan bu defa intikam peşine düştü. Bir başka deyişle
şeytanca tutum içerisine girdi. Hedefi insandı. Çünkü insan yüzünden ilâhi
rahmetten uzaklaştırılmıştı. Amacına ulaşabilmek için de Allah'tan kıyamete
kadar mühlet istedi.[9]



[1]
A. Lütfü Kazancı, İslam Akaidi, Marifet Yayınları: 108-110.


[2]
el-Bakara: 2/31; el-Hicr: 15/26-29.


[3]
el-Kehf: 18/50.


[4]
Sâ'd, 38/71-85.


[5]
el-Hicr, 15/29; Sâd, 38/72.

[6]
Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'ân Dili, İstanbul (t.y), 3/2133; N.
Mehmet Solmaz-İsmail L. Çakan, Kur'ân-ı Kerim'e Göre Peygamberler ve Tevhid
Mücadelesi, İstanbul 1982, 1/19.


[7]
Yazır, a.g.e., 3/2129.


[8]
el-Bakara, 2/30.


[9]
Ahmet Güç, Şamil İslam Ansiklopedisi: 6/39.

ŞEYTAN..
Kur'an-ı Kerim'de Şeytan Kıssası
Yaratılışı ve Hz. Âdem'e Secde Emrinden Önceki Durumu
Mühlet Verilişi
Görevi
Havva'nın Yaratılışından So a
Şeytanın Görevi
Şeytanın Zarar Veremeyeceği Kimseler
Her İnsana Bir Şeytan Verilişi
İnsanı Şeytana Tutsak Eden Nefsî Hastalıklar
Şeytanın İnsana Dört Bir Yandan Yaklaşması
Şeytana Uyanların Durumu ve Ahirette Hesaplaşma
Şeytanın Yaratılış ve İnsanlara Musallat Olmasının Hikmeti
Şeytanın Enaniyeti
Enaniyetin Sebepleri
Güç ve Zenginlik.
Güzellik ve Gençlik.
Makam, Mevki, İtibar
Zeka, Kültür, Tahsil Durumu.
ENANİYETİN RUHA ETKİLERİ
Hasta ve Bozuk Bir Ruh Haline Sahiptirler
En Büyük Korkuları Hata Yapmaktır
Eleştiriye Tahammül Edemezler
En Çok Hoşlandıkları Konu Övülmekti
Enaniyet Sevmeyi ve Sevilmeyi Engeller
Hiçbir Şeyden Zevk Alamazlar
ENANİYETİN BEDENE ETKİLERİ
GİZLİ ENANİYET
KURAN'DA BAHSEDİLEN ENANİYET ÖRNEKLERİ Enaniyetli İnsanların Lideri "Şeytan"
Şeytanın İnsanları Kışkırtması
Şeytana Uyanların Sonları
FİRAVUN
Firavun Hz. Musa'ya Karşı Kendini Yüceltmeye Çalışmıştır
Firavun'un Büyüklük İsteğiyle Hz. Musa'yı Öldürmeye Çalışması
Firavun'un İlahlık İddiası
Enaniyeti Firavun'u Mucizelere Karşı Tepkisizleştiriyor
Firavun'un İbret Verici Sonu.
Firavun Kıyamet Gününde Kavminin Önderliğine Geçer
Karun.
Haman.
Hz. İbrahim'in Babası
Ebu Leheb.
Bağ Sahibi
Kavimlerin Önde Gelenleri
Halkı Saptırmak İçin Çaba Harcamaları
Vicdanları Kabul Ettiği Halde İnkar Etmeleri
Atalarının Dinine Uymaları
Allah'ın Kitabına Tabi Olmamaları
Elçilere İtaat Etmemeleri
Elçilere Çeşitli Yöntemlerle Zarar Vermek İstemeleri
Hileli Düzenlerinin Kendilerini Kuşatması
İnkarci Kavimler
Nuh Kavmi
Ad Kavmi
Semud Kavmi
İsrailoğulları
Hz. Muhammed'in Kavmi
Müminlerin Tevazusu.
Allah'a Karşı Acizliklerini Bilirler
Allah'a Karşı Hiçbir Şeyi Ortak Koşmazlar
Allah'ın Elçilerine İtaat Ederler
Hatalarında Direnmezler
Ellerine Geçenlerle Şımarmazlar
Dünyayı Değil Ahireti İsterler
Hiç Kimseyle Alay Etmezler
Şeytanın Adımlarını İzlemezler
Kibirli İnsanlara Boyun Eğmezler
Cennetle Müjdelenmişlerdir
Tevazunun Sırrı
Enaniyetle Birlikte Din Yaşanır Mı?.
Enaniyetli Bir Kimse Dini Yaşadığını İddia Ederse Ne Olur?.
Allah'ı Gereği Gibi Takdir Edememeleri
İtaat ve Saygı Konusunda Uyum Gösterememeleri
Allah'ı Anamamaları
Kuran'ı Dinleyememeleri
Sadakat Gösterememeleri
Zorluğa ve Zamana Karşı Dayanıksız Olmaları
Mallarından Rahatlıkla İnfak Edememeleri
Enaniyetli İnsanların Ahiretteki Durumları
Cehennemde Alçaltılıp Küçük Düşürülürler
Çirkinleştirilmişlerdir
Sonsuza Kadar Cehennemde Kalırlar
Kıyamet Günü Malları ve Çocukları Onlara Fayda Sağlayamaz.
Enaniyetli Kişilerin Saptırdıklarının Ahiretteki Durumları
Sonuç