Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

d- İcbârî Karar

d

d- İcbârî Karar:


Hz. Peygamber'in hayatında, az da
olsa müşâvirlere rağmen re'sen alınmış olan karara da rastlanır. Bunun en iyi
misali Hudeybiye Anlaşması'dır. İstikbale mâtuf stratejik hedef ve gayelerini,
zâhirî ve peşin görüntüsü sebebiyle anlamayarak "tezlil edici" bulan "Ashâb-ı
Rasûl"ün hemen hemen tamamı (Vâkıdî, a.g.e. II/607) sulhtan memnun değildir.
Öyle bir anlaşma yapmaktansa erkekçe savaşmak istiyorlardı, bu sulh ise zilleti
kabullenmek gibi bir şeydi. Hz. Peygamber anlaşmanın mündemiç bulunduğu maslahat
ve mes'ut neticeleri o anda açıklamayı mahzurlu telâkki ettiğinden olacak, bu
sulhla alâkalı iknâ edici konuşma yapmaktansa, bu hususta sükûtu tercih edip,
daha önce gerçekleşen vaadleri hatırlatarak bunda da hayır olduğu husûsunda
etrafındakileri iknâya çalışıyordu (A.g.e., II/609).

Özetle, Hz. Peygamber Hudeybiye'de
peygamberlik otoritesine dayanarak itirazları susturdu ve bu anlaşmayı kabul
ettirdi. Hz. Ömer'le, Hz. Peygamber arasında geçen konuşma hem ashabtaki
memnuniyetsizliğin, hem de Hz. Peygamber'in ısrarındaki kararlılığın derecesini
kavramak için kayda değer:

"Ey Allah'ın Rasûlü biz hak üzere,
onlar da bâtıl üzere değiller mi?

"Şüphesiz öyle."

"Bizim ölülerimiz cennetlik,
onlarınki cehennemlik değil mi?"

"Şüphesiz öyle."

"Öyleyse niye dinimizde bu zilleti
kabulleniyoruz? Allah bizimle onlar arasında (savaşla belirlenecek) hükmünü
vermezden önce geri mi döneceğiz? (Olmaz böyle şey)!"

"Ey Hattab'ın oğlu, ben Allah'ın
elçisiyim (ve O'nun emrine muhâlif de değilim)
(A.g.e., II/609) ve Allah da
ebediyyen bizi terketmeyecektir."

Hz. Ömer bundan sonra Hz. Ebû
Bekr'in yanına giderek Hz. Peygamber'e söylediklerini ona da tekrar eder. Hz.
Ebû Bekr de: "(Onun emrine uy, zira şehâdet ederim ki) O, Allah'ın Rasûlüdür ve
Allah O'nu ebediyyen terketmeyecektir" cevabını verir. Arkadan Fetih sûresi
iner, Hz. Peygamber sûreyi baştan sona Hz. Ömer'e okur. Hz. Ömer, "Yani bu bir
fetih mi?" diyerek hâlâ devam eden üzüntü ve endişesini dile getirir (Buhârî,
Fardu'l-Humus 36; Vâkıdî, a.g.e., II/608).

Isrardaki hatasını bilâhare
anlayarak keffâreti için yıl orucu tutup, köleler âzad edecek olan Hz. Ömer
başta olmak üzere, Hz. Ebû Bekir ve diğer pekçok sahâbî ittifakla Hudeybiye
Sulhü'nün "İslâm'ın en büyük zaferi olduğunu" ifade edeceklerdir (Vâkıdî,
a.g.e., II/607, -610).

Hülâsa, istişâre sonunda kararın
alınmasında yegâne prensip, bugünkü Batı parlamenter sisteminde cârî olan parmak
usûlü (demokrasi) değildir. Son söz; nazar-ı âmm, bilgi ve vukufiyeti
başkalarına nazaran daha geniş olan esas mes'ul kişinindir, yani Hz.
Peygamber'indir.

ŞÛRÂ (İSTİŞÂRE/DANIŞMA)
Şûrâ/İstişâre; Anlam ve Mâhiyeti
İstişârenin Fazileti
Kur'ân-ı Kerim'de Şûrâ/İstişâre.
Rasûlullah'ın Sünnetinde İstişâre ve Konuyla İlgili Hadis-i Şerifler İstişârenin Önemi ve İstişâre Emri
Konuyla İlgili Hadis-i Şerifler
Telâkki
Teşvik
Hz. Peygamber İstişâreye Muhtaç mı?.
En Büyük Dâhî De İstişâreye Muhtaçtır
Ashâb ve İstişâre
Hz. Peygamber'in Müşâvirleri
Münâfık ve Müşriklerle İstişâre
İstişare Konuları
İstişare Dışı Konular
İstişârenin Mekanizması
1- Müşâvirin Durumu
a. Liyâkat
b. Mûtemed Olmak
Dürüstlük Başta Gelir
c. Müslüman ve Dindar Olmak
d. İlgili Olmak
2. İstişârenin Şekli
a. Doğrudan Re'ye Mürâcaat
b. Liyâkatlinin Müdâhalesi
c. Yersiz Teklif
d. Saygısız Müdâhale
3- Kararın Alınması
a- Ekseriyetin Re'yi
b- Görüşlerden birinin tercih edilip seçilmesi
c- Kararı Tehir Etmek
d- İcbârî Karar
4- Şahsî Kanaatında Direnmemek
5- Müşâvirleri Gücendirmemek
6- Tatbikat  Sırasında Azim
Batı Demokrasisi Demokrasinin Tenkidi
Teknokrasi
Demokrasinin Sonu Anarşidir
İslâm'da Kanun Koyma Mekanizması
Hürriyet Telakkisi
Peygamberler de Hür Değildir
Hürriyet Alanı
Sınırlamanın Gâyesi
İslâm'da Kadınlarla İstişâre.
1- Kur'an'a Göre
2- Sünnete Göre
Sünnette Nazarî Beyan
Sünnette Fiilî Örnekler
Bu  Meselede Temel Prensip
Haklı Cihet
İstişârenin Önemi
İstihâre; İstişâreden So a Yapılması Gereken Duâ.
İstihârenin Yozlaştırılıp Rüya Falına Dönüştürülmesi
Tefsirlerden İktibaslar
İstişâre Etmek
Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar