Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Allah'ın  Mevlâ ve Vâli Oluşu

Allah

Allah'ın Mevlâ ve
Vâli Oluşu:

?el-Vâlî? aynı zamanda Allah'ın
güzel isimlerinden biridir. Bütün varlıklar üzerinde hükmü olan ve onları çekip
çeviren anlamına gelir. Bazı tefsircilere göre ise ?Vâlî' velî demektir, onun
taşıdığı mânâları taşır. Vâlî olan Allah, hem bütün hükümranlığı (hükmetmeyi)
elinde bulundurur, hem de kullarına devamlı nimet verir. Kur'an'da bir âyette
geçmektedir: ??.Gerçekten Allah, kendi nefislerinden olanı değiştirip
bozmadıkça, bir toplulukta olanı değiştirip bozmaz. Allah bir topluluğa kötülük
istedimi, artık onu geri çevirmeye hiç bir (biçimde imkân) yoktur. Onlar için
O'ndan başka bir Vâlî (yardımcı, dost veya hükmü geniş olan) yoktur.? (13/Ra'd,
11)
Velâ kökünden gelen bir başka
kelime de ?mevlâ?dır. Mevlâ, anlam olarak ?velâ ve velâyet' kelimelerine
yakındır. Ancak mevlâ'nın birçok anlamı vardır. Bunların içerisinde, dost,
efendi, sahip, âzât edilmiş köle, Rabb, yardımcı, iyilik yapan anlamları daha
yaygındır.
Kur'an'da ?mevlâ' kelimesinin
üç anlamda kullanıldığını görmekteyiz: 1- Velî, 2- Yardımcı, ni'met veren,
koruyup kollayan, işini üzerine alan, 3- Uygun, yakışan, münasip.
Velî ve mevlâ kelimeleri hemen
hemen aynı anlamda kullanılmaktadırlar. Allah (c.c.) müslümanlar
için ne güzel mevlâ'dır (Ni'me'l mevlâ ve ni'me'n nasîr) (8/Enfâl, 39-40).
?Allah'a sarılın, O sizin Mevlâ'nızdır, O ne güzel Mevlâ'dır.?
(22/Hacc, 78; 66/Tahrim, 2). Müslümanlar; inkârcıların peşinden
gider, din işinde onlara itaat ederlerse; onlar da mü'minleri kendi dinlerine
çevirirler. Halbuki müslümanlar için en güzel mevlâ (velî) Allah'tır (3/Âl-i
İmrân, 149-150). Mü'minler her türlü çalışmayı yaptıktan sonra yalnızca
Allah'a güvenip tevekkül etmelidirler. Onlar Allah (c.c.) için; ?...O bizim
Mevlâmızdır...? derler (9/Tevbe, 51).
Kur'an, mevlâ sıfatını olumsuz
anlamda da kullanmaktadır. Zararı faydasından çok olan ve kendisine tapınılan
putlara Kur'an, ?ne kötü mevlâ? sıfatını verir (22/Hacc, 13). Kıyâmet gününde
insanların ?mevlâ' sandıkları kimselerden hiç bir fayda gelmez (44/Duhân, 41).
Allah (c.c.) âhirette de mü'minlerin mevlâ'sıdır, kâfirlerin ise mevlâsı yoktur
(47/Muhammed, 11). Kâfirlerin, kendilerine yakın ve yardımcı olacak bir
mevlâları yoktur. Allah (c.c.) ise mü'minlerin mevlâsı/dostudur (47/Muhammed,
11).
Müslümanlar,
ölümün Mevlâ'ya bir kesin dönüş olduğuna inanırlar (10/Yûnus, 30; Ayrıca bkz.
6/En'âm, 62). ?Mevlâ', kendisinden yardım umulandır. Nitekim mü'minler
duâlarında; ??.Bizi affet, bizi bağışla, bize merhamet et. Sen bizim
Mevlâ'mızsın (mevlânâ). Kafirler topluluğuna karşı bize yardım et?
(2/Bakara, 286) derler. Aynı kökten gelen ?evlâ' ise, velî anlamına
geldiği gibi; en uygun, en yaraşan, dost olarak en yakın olan demektir.
?Peygamber mü'minlere öz nefislerinden ?evlâ'dır (onların mevlâsıdır).? (33/Ahzab,
6) Kıyâme(t) sûresi, kırk dördüncü âyetteki ?evlâ'yı ise, gereken şey, uygun
olan şey diye ifade etmek mümkündür. (1)

  VELÎ/ DOST..
Velî; Anlam ve Mâhiyeti
Allah'ın  Mevlâ ve Vâli Oluşu
Allah'ın Veli Oluşu. Allah'ın Sıfatı Olarak el-Velî
el- Mevlâ
el-Vâli
Allah Kimlerin Velîsidir?.
Allah Bazı Kimselere Dost Değildir
Dostun Nitelikleri Velâyette/Dostlukta Aranan Özellikler
Dost Olmak; Allah'a, Rasûlüne ve Mü'minlere. Allah ve Rasûlüne Dost Olmak
Müslümanların Birbirleriyle Dostlukları
Kur'ân-ı Kerim'de Velî ve Velâyet (Dost ve Dostluk) Kavramı
Peygamber ve Onun Yolunu İzleyenler Dışındakileri Dost Kabul Edenler, Âhirette Büyük Pişmanlık Duyacaklar
O Gün Dostlar, Düşman Kesilecek
Başta Yahûdiler Olmak Üzere Ehl-i Kitab'ın Çoğu, Kâfirlerle/İnkârcı Ateistlerle Dostluk Ederler
Tâğutları Velî/Dost Edinmek
Allah'ın Düşmanlarını ve Mü'minlerin Düşmanlarını Dost Edinmek
Zâlimlerle Dostluk
Onursuz Kâfirleri Dost Edinenler, İzzet ve Şerefi Onların Yanında mı Arıyor?.
Mü'minlerin Kâfirleri Velî/Dost Edinmesi
Düşmanlıkta Aşırı Gidilmemesi, Düşman Bir Toplumun Bir Gün Dost Olabileceği
Düşmanı Yakın Bir Dost Haline Getirmek İçin Güzel Tavır
Hadis-i Şeriflerde Velâyet/Dostluk.
Düşmanlık ve Dostluk; Tevhidin Gereğidir, İmanın Dışa Yansımasıdır
Velîliği Gerekli Olanlar
Velî Edinilmesi Yasak Olanlar
Velâyetin Siyasî Görüntüleri
Siyâsî Anlamda Velâyet-Kadın İlişkisi
Müslüman Olmayan Akrabalarla Dostluk ve İlişki
Evliyâullah / Allah'ın Velîleri Kimlerdir?.
Tasavvuf Etkisiyle Velî ve Evliyâ Kavramlarında Anlam Kayması
Tasavvuftaki Evliyâ Nasıl Bir Kişiliktir?.
Velî Kültü Velî kültünün kaynağı ve mâhiyeti
Velî Kavramıyla İlgili Bazı Tasavvufî Terimler Velî Kavramının Tasavvufî Yorumla Anlaşılmasına Yardımcı Olabilecek Bazı Tasavvufî Kavramlar
Abdal
Arâis-i Hak
Arbede
Ârif
Atılan ok geri dönmez
Azrâ
Bed duâ
Bekçi
Beşler
Bî-reng
Büdelâ
Cihad
Çaput
Çarpmak
Derviş
Destur
Dörtler
Efendi
Efrâd
Eren
Evliyâ
Evliyâiye
Evtâd
Fal
Fenâ fillâh
Fenâ fişşeyh
Feyz
Firâset
Gavs
Gayb erenler
Habîbiye
Hâce, hâcegân
Hâcib-i Hak
Hâtemu'l-Evliyâ
Hatm-i Hâce
Hayâl
Hayzu'r-ricâl
Hıfz
Himmet
Hulûl
Hulûliye
Hurriyye
İlhâm
İmâmân
İnhinâ
İnsân-ı Kâmil
İrfân
İhvân
İstiğâse
İstimdâd
Istişfâ'
İşrâf
Keşf
Kırklar
Kıtmîr
Kutb (kutub)
Meded
Mürid
Mürşid
Nâz
Nazar
Niyâz
Nübüvvet
Nücebâ
Nükabâ
Pîr