Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

1- İsim ve sıfatlarda basîret

1

1-
İsim ve sıfatlarda basîret:

Bu derecede kulun imanının, Allah'ın kendisini nitelediği veya Re­sûlü'nün
belirttiği herhangi bir sıfatla çelişen bir şüpheden etkilenmemesi gere­kir.
Hatta böyle bir şüpheyi, Allah'ın varlığından şüphe etmekle eşit tutmalı­dır.
Çünkü basîret ehline göre; her iki şüphe türü de aynıdır.

Buna göre; kalbin, Yüce Allah'ın arşına yerleştiğini, emir ve yasaklar
verdi­ğini, yüksek-alçak bütün varlıkların hareketlerini, kişi ve şahısları
gördü­ğünü, seslerini işittiğini, sırlarını ve sinelerinde sakladıklarını
bildiğini, onları gö­zetlediğini, herkesin O'nun yönetimi ve emri altında
olduğunu, her şeyin O'ndan geldiğini ve O'na çıktığını, meleklerin önünde
dizildiğini, emirlerini uygu­lamak için hazır beklediklerini müşahede etmelidir.
Bütün kemâl ve yü­celik sıfatlarının O'nda bulunduğunu, her türlü kusur, ayıp ve
noksanlıklardan uzak olduğunu, hiçbir benzerinin ve eşinin olmadığını bilmeli ve
O'nu daima müşahede etmelisin.

Allah, kendisini Kitabında nitelediği şekildedir. Varlıkların O'nu nitelediği
şe­killerin üstündedir. Allah, ölmeyecek tek canlı (Hay)'dır. Bir an bile
uyu­maz, daima uyanıktır. Göklerde ve yerde bir zerre bile O'ndan gizli
değildir. O, her şeyi bilendir, her şeyi görendir. Kapkaranlık gecede simsiyah
kayanın üzerindeki siyah karıncanın hareketini dahi bilir. Yüksek-alçak ve
farklı diller­deki bütün sesleri işitendir. Her varlığın ihtiyaçlarını
ayrıntısıyla bilendir. Söz­leri tam bir doğruluk ve adaletle tamamlanmış ve
gerçekleşmiştir. Sahip ol­duğu sıfatlar, kulların sıfatlarıyla kıyaslanamaz.
Çünkü sıfatları kullarınkine kesin­likle benzemez. Allah'ın zatı da kulların
zatlarına benzetilemez. O, böyle bir benzerlikten tamamen uzaktır. O'nun
varlıklar arasındaki fiil ve eylemleri tartışmasız adildir. Hikmeti, ihsanı,
merhamet ve iyilikleri bütün varlıkları ku­şatmıştır. Dilediğini yaratma ve
emretme hakkı yalnız O'na aittir. Dilediğine bol nimet verir, dilediğine kısar.
Mülk O'nun, hamd yalnız O'nadır. Her türlü övgüye ve yüceliğe layıktır. O,
kendisinden önce bir şey olmayan Evvel, kendi­sin­den sonra bir şey olmayacak
Âhirdir. O, Zâhir'dir, O'nun üstünde hiç­bir varlık yoktur; Bâtın'dır, Onsuz bir
şey yoktur. O'nun bütün isimleri övgü, medih, yücelik ve üstünlük ifade eder. Bu
yüzden en güzel isimler O'nundur. Bütün sıfatları, kemâl sıfatlar olup hiçbir
eksiği yoktur, mükem­mel­dir. Sıfatlarının üzerinde bir sıfat yoktur. Bütün
fiillerinde hikmet, rahmet, masla­hat ve adalet bulunur.

Yaratılan her şey O'nun varlığına delalet eder. Basîret gözüyle bakanlar, her
şeyin O'nu gösterdiğini görürler. Gökleri, yeri ve ikisi arasında bulunan­ları,
gereksiz yere yaratmadı. İnsanları da başıboş bırakmadı. Bütün varlıkları,
kendisini anması, ibadet etmesi ve birlemesi için yarattı. Onlara bol nimetler
verdi ki, bunlara şükrederek daha fazla ihsanına ve keremine kavuşsunlar.

İnsanların bu tür basîreti idrak etmeleri, Kur'an ve hadisleri tanıma ve
an­lama, bu metinlerin gerçeklerine aykırı şüpheleri bilme ve reddetme
dere­cele­rine göre değişiklik gösterir.

İnsanlar arasında basîreti en az olanların, selef-i salihin tarafından yerilen
Ke­lam ilmiyle uğraşan kimseler olduğunu görürsün. Çünkü bu kimseler, âyet ve
hadislerin gerçek anlamlarını bilmemektedirler; bu yüzden kalplerine ger­çek
olmayan hayali şüpheler yerleşmiştir. Bunların çoğuna göre mü'min bile ol­mayan
sıradan halkın durumuna baktığında, bu insanların onlardan daha fazla basîret
sahibi olduklarını, imanlarının daha güçlü olduğunu, vahye daha çok teslim
olduklarını ve hakkı kabul edip boyun eğdiklerini görürsün.

Esmau'l-Husna
İçindekiler
Önsöz
Kitap Hakkında
ALLAH
"Allah" Adının Bütün İsim ve Sıfatları Kapsaması
"Allah" Kelimesinin Kökeni
?Allah? Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?
?Allahümme? Kelimesinin Anlamı
Basralı Dilbilimcilerin Cevabı
EKREM-KERİM
Ekrem'in Anlamı
Kerîm'in Anlamı
Ekrem Kerîm Arasındaki Fark
Yüce Allah'ın Kerem Sahibi Oluşunun Göstergeleri
EVVEL-AHİR-ZAHİR-BATIN
Evvel ve'l-Âhir'in Anlamı
Fahrüddin Râzî'nin Görüşü
İbn Kayyim'in görüşü
Bu İsimleri Bilmenin Sağladığı Yararlar
BARİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
BASİT-KABIZ
Bu İki İsmi Bilmenin Faydaları
BAİS
Bâ'is İsmini Bilmenin Faydası
BAKİ
Bâkî İsminin Anlamları
BEDİ'
BER
Ber İsminin Çeşitli Anlamları
Allah'ın İnsanlara Verdiği Özel Nimet Türleri
Ber İsmini Bilmenin Faydaları
BASİR
Basar (Gözle Görmek) İle Basîret (Kalple Görmek) Arasındaki Fark
Basîretin Dereceleri
1- İsim ve sıfatlarda basîret
2- Emir ve yasaklarda basîret
3- Sevap ve cezada basîret
Allah'ın Basîr Adını Bilmenin Faydaları
TEVVAB
Tevvâb İsmini Bilmenin Faydaları
Tevbeye Teşvik
CAMİ'
Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
Câmi' Adını Bilmenin Faydaları
CEBBAR
Kulun Ceberutlukla Nitelendirilmemesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
CEMİL
Yüce Allah'ı En Güzel Bilmek
Allah Güzeldir, Güzelliği Sever
HAFIZ
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HASİB
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HAFİZ
Hafîz İsminin Varlıklardaki Bazı Görünümleri
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAK
Allah'ın Kudretinin Görüntüleri Ve Hak İsmini Bilmenin Faydaları
HAKEM
Bu İsmin Birçok Yüce Anlama Gelmesi
Hükmün Türleri
1- Dinî hükümler
2- Varlık âlemiyle ilgili hükümler
3- Kaderî-kevnî hükümler
Hakem İsmini Bilmenin Faydaları
HAKİM
Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
İnsanların Başına Gelen Belalar ve Bunlardaki Hikmetler
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HALİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAMİD
Allah'ın Kendi Zatını Övmesi ve Kulların O'na Hamd Etmesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAYY-KAYYUM
Kulun, Allah'ın Kayyûm Oluşunu Bilmesinin Etkileri
HAYİ-SİTTİR
İbn Kayyim'in Allah'ın Hayâ Sıfatını Kabul Etmeyenlere Cevabı
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFID-RAFİ'
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HALİK-HALLAK
Allah'ın Tek Yaratıcı ve Tek İlah Olduğunun İspatı
HABİR-ALİM
Alîm, Habîr ve Hakîm İsimlerinin Varlıklardaki Görünümleri
Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
ZÜ'L-CELALİ VE'L-İKRAM-CELİL
Bu İsmi Bilmenin Faydası
ZU'T-TAVL
ZÜ'L-İNTİKAM-MUNTAKİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAZİK-REZZAK
Allah'ın Kullara Verdiği Rızık
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAŞİD-REŞİD-MÜRŞİD