Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

HAKİM

Yeni Sayfa 1

﴿

اَلْحَكِيمُ ﴾
HAKÎM

Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:

?Allah bilendir, Hakîm (hüküm ve hikmet sahibi)'dir.?[1]

?Şüphesiz, sen Azîz (güçlü ve üstün olan)'sin, Hakîm (hüküm ve hikmet
sa­hibi)'sin.?[2]

Mus'ab b. Sa'd babasından rivâyetle anlatıyor: Hz. Peygamber'in yanına bir
bedevi geldi ve: ?Bana, daima söyleyeceğim bir söz öğret.? dedi. Hz. Pey­gamber
şöyle buyurdu: ?De ki: ?Allah'tan başka ilâh yoktur. O, tektir, hiçbir ortağı
yoktur. Allah, büyüklerin en büyüğüdür. O'na çok hamd olsun. Âlem­lerin Rabb'i
olan Allah, ne yücedir. Azîz, Hakîm olan Allah'tan başka hiçbir güç ve kuvvet
sahibi yoktur.? Bedevi: ?Bu Rabb'im için olan kelimelerdir. Peki benim için
olanlar?? dedi. Hz. Peygamber: ?De ki: ?Ey Allah'ım, beni af­fet, bana merhamet
et, bana doğru yolu göster. Bana sağlık, afiyet ve bol rızık ver? dedi.[3]

el-Halîmî der ki: ?Hakîm, söylediği her söz ve yaptığı her fiil doğru olan­dır.
Böyle bir sıfatla nitelenmek ancak Allah'a yakışır. Çünkü yaptığı bü­tün
fiil­ler doğrudur, eserleri mükemmeldir ve hiçbir kusuru yoktur. Bu kadar doğru,
sağlam ve mükemmel eserler ancak Hakîm olan biri tarafından yapıla­bilir. Bu
eserlerin hayat sahibi, bilen ve güçlü olan biri tarafından yapılması zo­runlu
olduğu gibi, Hakîm olan biri tarafından da yapılmış olması zorunlu­dur.

el-Hattâbî der ki: ?Hâkim, eşyaları sağlam ve eksiksiz yaratandır. Sözcük, müfil
(muhkim) kalıbından faîl (Hakîm) kalıbına dönüştürülmüştür. Muhkim, sağlam
ya­pan anlamındadır. Eşyanın sağlam yapılması demek, bunların gü­zel bir planla
ve herkes tarafından takdirle karşılanan bir yapıyla oluşturul­ması de­mektir.
Yoksa her yapının sağlam yapılı ve yıkılmaz olduğu kastedilme­mekte­dir. Çünkü
bu âlemde, karınca gibi son derece zayıf yapılı varlık­lar da bulunmaktadır.
Ancak bu tür varlıkların yaratılış sanstı bunları yara­tan mâhir bir ustanın
varlığına delalet etmektedir. Tıpkı göklerin, yerin, dağla­rın ve daha nice
büyük varlıkların yaratılışının Allah'ın varlığına delalet ettiği gibi. Yüce
Allah mükemmel yaratıcılığını bize şöyle haber verir: ?Ki O, yarattığı her
şeyi en güzel yapandır.?[4]
Allah Teâlâ, burada varlıkların dış görü­nümleri­nin güzelliğine değil en güzel
şekilde yaratılışına işaret etmektedir. Çünkü dış görünüm güzelliği maymun,
domuz vb. birçok hayvanda bulun­ma­maktadır. Bu yüzden burada yaratılan her
varlığın güzel bir planla yaratıl­dığı kastedilmektedir. O, bu varlıkları
dilediği şekillerde, dilediği görünüm­lerde ve dilediği biçimlerde yaratmıştır.[5]
Allah, bütün varlıkları bir plana göre yarattığını bize şöyle haber verir: ?O
her şeyi yaratmış, ona bir düzen ver­miş, belli bir ölçüyle takdir etmiştir.?[6]

Hikmet, bir şeyi yapanın onu ne için yaptığıyla alâkalıdır. Yani hikmet,
yapa­nın yapma amacıyla ilgili bir kavramdır. Dolaysıyla bir amaç için yapma­yan
kimse hakkında hikmet düşünülemez.[7]
Hikmeti kabul etmeyen, Allah'a tam anlamıyla hamd edemez, O'nu eksikliklerden
münezzeh tutamaz. Hikme­tin olmadığını savunanların iddiaları, ilk ve son dönem
İslâm âlimleri tarafın­dan reddedilmiştir.[8]


[1]
Nisa,

26.



[2]
Bakara,

129.



[3]
Müslim,

2697.



[4]
Secde,

7.



[5]
Beyhakî, a.g.e., s.

21-22.



[6]
Furkan,

2.



[7]
İbn Kayyim, ?Tarîku'l-hicreteyn?, s.

196.



[8]
İbn Kayyim, a.g.e., s.

196.

Esmau'l-Husna
İçindekiler
Önsöz
Kitap Hakkında
ALLAH
"Allah" Adının Bütün İsim ve Sıfatları Kapsaması
"Allah" Kelimesinin Kökeni
?Allah? Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?
?Allahümme? Kelimesinin Anlamı
Basralı Dilbilimcilerin Cevabı
EKREM-KERİM
Ekrem'in Anlamı
Kerîm'in Anlamı
Ekrem Kerîm Arasındaki Fark
Yüce Allah'ın Kerem Sahibi Oluşunun Göstergeleri
EVVEL-AHİR-ZAHİR-BATIN
Evvel ve'l-Âhir'in Anlamı
Fahrüddin Râzî'nin Görüşü
İbn Kayyim'in görüşü
Bu İsimleri Bilmenin Sağladığı Yararlar
BARİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
BASİT-KABIZ
Bu İki İsmi Bilmenin Faydaları
BAİS
Bâ'is İsmini Bilmenin Faydası
BAKİ
Bâkî İsminin Anlamları
BEDİ'
BER
Ber İsminin Çeşitli Anlamları
Allah'ın İnsanlara Verdiği Özel Nimet Türleri
Ber İsmini Bilmenin Faydaları
BASİR
Basar (Gözle Görmek) İle Basîret (Kalple Görmek) Arasındaki Fark
Basîretin Dereceleri
1- İsim ve sıfatlarda basîret
2- Emir ve yasaklarda basîret
3- Sevap ve cezada basîret
Allah'ın Basîr Adını Bilmenin Faydaları
TEVVAB
Tevvâb İsmini Bilmenin Faydaları
Tevbeye Teşvik
CAMİ'
Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
Câmi' Adını Bilmenin Faydaları
CEBBAR
Kulun Ceberutlukla Nitelendirilmemesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
CEMİL
Yüce Allah'ı En Güzel Bilmek
Allah Güzeldir, Güzelliği Sever
HAFIZ
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HASİB
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HAFİZ
Hafîz İsminin Varlıklardaki Bazı Görünümleri
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAK
Allah'ın Kudretinin Görüntüleri Ve Hak İsmini Bilmenin Faydaları
HAKEM
Bu İsmin Birçok Yüce Anlama Gelmesi
Hükmün Türleri
1- Dinî hükümler
2- Varlık âlemiyle ilgili hükümler
3- Kaderî-kevnî hükümler
Hakem İsmini Bilmenin Faydaları
HAKİM
Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
İnsanların Başına Gelen Belalar ve Bunlardaki Hikmetler
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HALİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAMİD
Allah'ın Kendi Zatını Övmesi ve Kulların O'na Hamd Etmesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAYY-KAYYUM
Kulun, Allah'ın Kayyûm Oluşunu Bilmesinin Etkileri
HAYİ-SİTTİR
İbn Kayyim'in Allah'ın Hayâ Sıfatını Kabul Etmeyenlere Cevabı
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFID-RAFİ'
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HALİK-HALLAK
Allah'ın Tek Yaratıcı ve Tek İlah Olduğunun İspatı
HABİR-ALİM
Alîm, Habîr ve Hakîm İsimlerinin Varlıklardaki Görünümleri
Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
ZÜ'L-CELALİ VE'L-İKRAM-CELİL
Bu İsmi Bilmenin Faydası
ZU'T-TAVL
ZÜ'L-İNTİKAM-MUNTAKİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAZİK-REZZAK
Allah'ın Kullara Verdiği Rızık
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAŞİD-REŞİD-MÜRŞİD