Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
Allah'ın Üstünlük Sıfatı ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
Allah
Allah'ın Üstünlük Sıfatı ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
1-
Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: ?O, kulları üzerinde kahredici olandır.?[1],
?Üstlerinden olan Rablerinden korkarlar.?[2]
Buradaki üstünlük, yücelik, ululuk ve büyüklük anlamındadır. Allah, bütün
varlıklar üzerinde kadir olandır. Her şey O'nun kudreti ve iktidarı altındadır.
Bu anlamda bu isim, Allah'ın manevi sıfatlarından sayılır. Eğer bu ismi, her
şeyde tasarruf sahibi olan anlamında alırsak, bu durumda Allah'ın fiilî
sıfatlardan sayılır.[3]
2-
Allah'ın böyle bir sıfatının bulunduğunu kabul etmemek ve onun sadece manevî
bir sıfat olduğunu iddia etmek, bu sıfatı tamamen yok saymayı gerektirir.
Özellikle Cehmiyye fırkası bu sıfatla birlikte Allah'ın diğer sıfatlarını ve
fiillerini inkar etmektedirler. Bunlara göre Allah'ın hiçbir sübutî sıfatı
yoktur. Dolaysıyla Allah'ın başkasından daha yüce, daha büyük ve daha üstün
olacak bir sıfatı mevcut değildir. Allah'ın zatının bu tür sıfatları yoktur.
Çünkü böyle sıfatlar, tecsimi (Allah'ı cisimlendirme) zorunlu kılar. Bu ise
mümkün değildir. Bu yüzden bunlara göre Allah'ın zatı büyüklükle, yücelikle,
ululukla ve üstünlükle nitelenemez. O'nu bu sıfatlarla niteleyecek sübutî
sıfatlar yok ki, bu tür sıfatlarla nitelensin. Allah'ın sübutî sıfatları
olduğunu kabul etmek, O'nun parçalardan oluştuğunu kabul etmek anlamına gelir.
Bu ise Allah için mümkün değildir. Allah'ın, kendisini başkasından daha yüce,
daha üstün ve daha büyük yapacak fiilleri de yoktur. Çünkü bu zorunlu olarak,
Allah'ın olaylara müdahale etmesini ve olayların O'nunla gerçekleştiğini
gösterir. Allah için bu da mümkün değildir. Dolaysıyla bunlara göre Allah'ın
başkasından daha büyük, daha yüce ve daha üstün olmasının bir gerçeği yoktur.
Bu nedenle Allah hakkında bu sıfatların yok sayılması gerekmektedir.
Özetle bunlara göre Allah, âlemin ne içinde ne dışındadır. Kâinatta meydana
gelen olaylara bir müdahalesi yoktur. Bu olayların bir maslahat ve hikmeti
bulunmamaktadır. O'nun yüzü ve elleri de yoktur. Her
gece
dünya semasına da inmez. O, arş üzerine istiva etmemiştir. Kıyamet günü hüküm
vermek için gelmeyecektir. Mü'minler cennette O'nu göremeyecek ve Allah onlarla
konuşmayacaktır. Allah, dünyana ne Musa (a.s) ne de başka birisiyle
konuşmamıştır. Parmaklarla O'na işaret edilemez. Güzel sözler O'na yükselmez.
Melekler ve Ruh (Cebrail veya iyi ruhlar) da O'na yükselmez. Hz. Peygamber
miraca çıkmamıştır. İki yay kadar veya daha fazla O'na yaklaşmamıştır. Bu
kimseler işte bütün bu durumları, teşbih (benzetme), tecsim (cisimlendirme) ve
terkip (parçalardan oluşma) gerekçesiyle kabul etmemekte ve inkar etmektedirler.
Onlara göre bunları kabul etmek Allah'ı teşbihtir, tecsimdir ve terkiptir. Bu
yüzden Allah'ın böyle sıfatları olduğunu kabul etmezler. Oysa gerçekte bu,
Allah'ın zatını, sıfatlarını ve fiillerini inkar etmektir. Allah, onlara rağmen
her şeyden daha büyük, daha yüce, daha üstün ve daha uludur. Bunu kabul etmemek,
her şeyi Allah'tan daha büyük kabul etmektir. Çünkü O'nun dışındaki varlıkların
zâtları, sıfatları ve fiilleri vardır. Bu özellikleri olan ise olmayandan daha
üstündür. Oysa Allah zatı, sıfatları ve fiilleri olan bir varlıktır. Hz.
Peygamber, sahabeleri ve onlardan sonra gelenler Allah'ı tekbir etmiş, yüceltmiş
ve üstün tutmuş, O'nun her türlü noksanlıktan uzak olduğunu kabul etmişlerdir.
Allah, bütün kemâl sıfatlara, fiillere ve zata sahiptir. O'nun zatı, sıfatları
ve fiilleri hiçbir varlığınkine benzemez.[4]
[1]
En'am,
18.
[2]
Nahl,
50.
[3]
Râzî, a.g.e., s.
253.
[4]
İbn Kayyim, ?es-Savâiku'l-mürsele?,
1/1379.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.