Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

LATİF

Yeni Sayfa 1

﴿

اَللَّطِيفُ ﴾
LATÎF

Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: ?Gözler O'nu idrak edemez; O gözleri idrak
eder; O Latif'tir, her şeyden haberdardır.?[1]

el-Hattâbî der ki: ?Latîf, bilmedikleri yönden kullarına lütuflarda ve
iyiliklerde bulunan, onlara düşünemedikleri yönden yararlar sağlayandır. Allah
şöyle buyurur: ?Allah, kullarına karşı
lütuf sahibi olandır; dilediğini rızıklandırır.?[2]

İbn Arabi'nin Latîf'i şöyle tanımladığı rivayet edilir: ?Latîf, seni ihti­yaç ve
amacına kibarlıkla ulaştırandır. ?Allah sana lütfetti? denildiğinde bu, ?Allah
güzellikle seni amacına kavuşturdu? demektir.?

Bazı kimseler Latîf'i, ?Keyfiyeti idrak edilemeyen, gizli olan? şeklinde
tanımlamışlardır.[3]

Gazali Allah'ın Latîf ismi hakkında şunları söyler: ?Latîf, yararlı olan
şeylerin gerçeklerini ve inceliklerini bilen, sonra da bunları, sert olmayan
yu­muşak bir yolla hak edenlere ulaştırandır. Bu bilgi ve yumuşak fiil, herhangi
bir şeyde bir arada bulunduğunda lütuf anlamı gerçekleşmiş olur. Bu anlamın
Allah'tan başkası için gerçekleşmesi düşünülemez. Çünkü Allah'ın her şeyin
inceliklerini, gizliliklerini ve gerçeklerini bildiği kuşkusuzdur. O'na göre
gizli ve açık şeyleri bilmek aynıdır. Allah'ın, fiillerinde yumuşak olmasının
ise zaten bir sınırı yoktur.?[4]

Kurtubî der ki: ?İslâm âlimleri Latîf'i birçok değişik anlam ve ifadelerle
tanımlamışlardır. Yirmi ikiye kadar çıkan bu tanımları şöyle sıralayabiliriz:

1-
İbn Abbas ?Allah, kullarına karşı lütuf sahibi olandır.?[5]
âyetini, ?On­lara hoş ve güzel davranandır? şeklinde açıklamıştır.

2-
Onlara iyilik edendir.

3-
İyi kimseye de kötü kimseye de iyilik yapandır. İsyanları nedeniyle onları
açlıktan öldürmez.

4-
Kullarına yumuşak davranandır.

5-
Huzuruna çıkışta ve hesaba çekilişte onlara yumuşak davranandır.

6-
Rızık vermede kullarına iki yönde iyilik yapandır. Birincisi, onları güzel
şeylerle rızıklandırması; ikincisi ise, rızklarını bir defada kendilerine
vermeyip israf etmelerine ve savurganlık yapmalarına mani olmasıdır.

7-
Kendisini tanımalarını sağlamakla veli kullarına; inkarları nedeniyle hemen
cezalandırmamakla da düşmanlarına pek lütufkardır.

8-
İnsanlardan ümidini kesip kendisine sığınan, yönelen ve dayanan kullarına
lütuflarda bulunan, onları kabul eden ve onlara yönelendir.

9-
İnsanlar arasında kullarının iyiliklerini yayan, kötülüklerini örtendir.

10-
Azı kabul edip çoğu verendir.

11-
Dünyada rızkını keserek kimseden öç almayan, âhirette de kimsenin merhametinden
ümit kesmediğidir.

12-
Adaletinden korkulan ve iyilikleri (ihsanı) umulandır.

13-
Kuluna çalışmasından daha fazlasını veren ve ona gücünden fazlasını
yüklemeyendir. Allah şöyle buyurmuştur: ?Nimetlerini açık ve gizli olarak
size bolca ihsan etti.?[6],
?Allah (ağır yükleri) sizden hafîfletmek ister.?[7]

14-
Kendisine isyan edeni cezalandırmakta acele etmeyen, umut edenin de umudunu boşa
çıkarmayandır.

15-
Dinine hizmet edene yardım eden ve çokça övendir.

16-
İsteyeni geri çevirmeyen, ümit edeni ümitsiz kılmayandır.

17-
Hataları affedendir.

18-
Kendi nefsine acımayana acıyandır.

19-
Ariflerin müşahede ettikleri sırlarla etrafı aydınlatan, dosdoğru yolu onların
metodu yapan ve bardaktan boşanırcasına gökyüzünden yağmur yağdırandır.

20-
Hayal ile kendisine ulaşılamayandır. (Hayal edilemeyendir.)

21-
Fiillerin en gizli inceliklerini bilendir. Anne karnında cenini yaratması, fışkı
ile kan arasından göğüslerden halis süt çıkarması gibi.

22-
Her zorluğu kolaylaştıran ve her kırığı onarıp iyileştirendir.[8]


[1]
En'am,

103.



[2]
Şûrâ,

19.



[3]
Beyhakî, a.g.e., s.

62-63.



[4]
Gazâlî, a.g.e., s.

70.



[5]
Şûrâ,

19.



[6]
Lokman,

20.



[7]
Nisa,

28.



[8]
Kurtubî, a.g.e.,

1/

333-336.

Esmau'l-Husna
İçindekiler
Önsöz
Kitap Hakkında
ALLAH
"Allah" Adının Bütün İsim ve Sıfatları Kapsaması
"Allah" Kelimesinin Kökeni
?Allah? Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?
?Allahümme? Kelimesinin Anlamı
Basralı Dilbilimcilerin Cevabı
EKREM-KERİM
Ekrem'in Anlamı
Kerîm'in Anlamı
Ekrem Kerîm Arasındaki Fark
Yüce Allah'ın Kerem Sahibi Oluşunun Göstergeleri
EVVEL-AHİR-ZAHİR-BATIN
Evvel ve'l-Âhir'in Anlamı
Fahrüddin Râzî'nin Görüşü
İbn Kayyim'in görüşü
Bu İsimleri Bilmenin Sağladığı Yararlar
BARİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
BASİT-KABIZ
Bu İki İsmi Bilmenin Faydaları
BAİS
Bâ'is İsmini Bilmenin Faydası
BAKİ
Bâkî İsminin Anlamları
BEDİ'
BER
Ber İsminin Çeşitli Anlamları
Allah'ın İnsanlara Verdiği Özel Nimet Türleri
Ber İsmini Bilmenin Faydaları
BASİR
Basar (Gözle Görmek) İle Basîret (Kalple Görmek) Arasındaki Fark
Basîretin Dereceleri
1- İsim ve sıfatlarda basîret
2- Emir ve yasaklarda basîret
3- Sevap ve cezada basîret
Allah'ın Basîr Adını Bilmenin Faydaları
TEVVAB
Tevvâb İsmini Bilmenin Faydaları
Tevbeye Teşvik
CAMİ'
Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
Câmi' Adını Bilmenin Faydaları
CEBBAR
Kulun Ceberutlukla Nitelendirilmemesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
CEMİL
Yüce Allah'ı En Güzel Bilmek
Allah Güzeldir, Güzelliği Sever
HAFIZ
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HASİB
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFİ
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HAFİZ
Hafîz İsminin Varlıklardaki Bazı Görünümleri
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAK
Allah'ın Kudretinin Görüntüleri Ve Hak İsmini Bilmenin Faydaları
HAKEM
Bu İsmin Birçok Yüce Anlama Gelmesi
Hükmün Türleri
1- Dinî hükümler
2- Varlık âlemiyle ilgili hükümler
3- Kaderî-kevnî hükümler
Hakem İsmini Bilmenin Faydaları
HAKİM
Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
İnsanların Başına Gelen Belalar ve Bunlardaki Hikmetler
Bu İsmi Bilmenin Faydası
HALİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAMİD
Allah'ın Kendi Zatını Övmesi ve Kulların O'na Hamd Etmesi
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAYY-KAYYUM
Kulun, Allah'ın Kayyûm Oluşunu Bilmesinin Etkileri
HAYİ-SİTTİR
İbn Kayyim'in Allah'ın Hayâ Sıfatını Kabul Etmeyenlere Cevabı
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HAFID-RAFİ'
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
HALİK-HALLAK
Allah'ın Tek Yaratıcı ve Tek İlah Olduğunun İspatı
HABİR-ALİM
Alîm, Habîr ve Hakîm İsimlerinin Varlıklardaki Görünümleri
Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
ZÜ'L-CELALİ VE'L-İKRAM-CELİL
Bu İsmi Bilmenin Faydası
ZU'T-TAVL
ZÜ'L-İNTİKAM-MUNTAKİM
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAZİK-REZZAK
Allah'ın Kullara Verdiği Rızık
Bu İsmi Bilmenin Faydaları
RAŞİD-REŞİD-MÜRŞİD