Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
NASİİR
Yeni Sayfa 1
﴿
اَلنَّصِيرُ ﴾
NASÎR
Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: ?O, ne güzel Mevlâ ve ne güzel yardımcıdır.?[1]
Nasîr birçok anlama gelmektedir. Bu anlamların bir tanesi de yardım etmektir.
Nasîr, ?Nasara? kök fiilinden türemekte ve mübalağa ifade etmektedir. Anlamı,
?Çokça yardım eden?dir. Araplar ?Allah, düşmanına karşı ona yardım etti?
ifadesini sıklıkla kullanırlar. Nasîr'in çoğulu ?Ensâr? (Yardım edenler)dir.
Şerîf ve Eşraf gibi. Aynı kökten gelen ?İstinsar? kelimesi yardım istemek,
?Tenasere? ise, birbirine yardım etmek, yardımlaşmak demektir. Yine aynı kökten
türetilen ?İntisar? kelimesi, taraf olmak, taraf tutmak, zulmedene galip
gelmek, ona karşı zafer kazanmak ve ondan intikam almak gibi anlamlara gelir.
Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: ?Zulme uğradıktan sonra hakkını alan
kimselerin aleyhine artık bir yol yoktur.?[2]
Nasr, korumak ve savunmak anlamına da gelir. Kur'an, bu anlama şöyle işaret
eder: ?Eğer O'na isyan edecek olursam Allah'a karşı kim beni savunur (korur?)?[3]
Şu mısralar da bu anlamı pekiştirmektedir:
Haram aylar girdiği zaman, terk et Temim topraklarını
Amir topraklarını savun (Koru)
Nasîr ismi, Mevlâ (destekleyen), Muğîs (yardım eden, imdada yetişen), Mücîb
(çağrıya cevap veren) gibi isimlerle aynı manaya delalet eder. aralarındaki fark
şudur: Nasr, daha çok birbirine denk veya denklikten üstün olan durumlarda
kullanılır. Kelime aynı zamanda, hazırlık yapmak, başarılı olmaya çalışmak,
gayret etmek, dayanmak ve direnmek gibi bazı gizli anlamlar da içerir. İmdada
yetişmek, daha çok sıkıntı anlarında kullanılan bir kelimedir. Hz. Peygamber
bir hadislerinde şöyle buyurur: ?Bil ki, dayanmakla (sabretmekle) birlikte
zafer, sıkıntıyla birlikte kurtuluş, zorlukla birlikte kolaylık vardır.?[4]
Yüce Allah, sabırla ilgili olarak şöyle buyurmaktadır: ?Sabredin! Şüphesiz
Allah, sabredenlerle beraberdir.?[5]
Yani zafer ve yardımı ile onlarla beraberdir.
Soru:
Nasr, yardım etmek anlamında olduğuna göre, ?Eğer siz Allah'a yardım
ederseniz, O da size yardım eder??[6]
âyetini nasıl açıklayacaksınız? Zira ne sözlerle ne de fillerle O'na yardım
etmek caiz değildir. O'nun hakkında böyle bir şey nasıl düşünülebilir?
Cevap:
Bu soruya birkaç yönden cevap verilebilir. Şöyle ki:
1-
Bu âyet, ?Eğer cihad ederek Allah'ın dinine yardım ederseniz?? anlamındadır.
2-
Bu âyet, ?Eğer dualarla Allah dostlarına yardım ederseniz?? anlamındadır.
3-
Bu âyet, ?Eğer Allah'ın gönderdiği peygambere yardım ederseniz?? anlamındadır.
Âyette Nasr sözcüğü Allah'a izafe edilmiştir. Bu, Allah'ın kendi dinine,
peygamberine ve dostlarına verdiği önemi vurgulamakta ve böylece onları
yüceltmektedir. Aşağıdaki âyette de, yoksulların gönlünü almak için borç almayı
kendisine izafe etmiştir: ?Allah'a güzel bir borç verecek olan kimdir??[7]
Nasîr isminin kök kelimesi olan ?Nasr? sözcüğü, Kur'an'ın birçok yerinde fiil
yapısıyla ve genellikle Allah'ın kendileriyle yardım gönderdiği meleklere ve
mü'minlere izafet şeklinde geçer. Bu isim, Allah'ın fiilî sıfatları arasında
yer alır. Zafer anlamına da gelen Nasr sözcüğü, gerçekte, dostluk ve sevgiden
kaynaklanan yardımlaşmaları ve mü'minlerin düşmanlarına karşı elde ettikleri
üstünlüğü ifade etmek için kullanılır. Fenalıklar hususunda yapılan
yardımlaşmaları veya inkarcıların üstünlüklerini ifade etmek için bu sözcük
kullanılmaz. Bu yüzden kafirler mü'minleri yendiklerinde ?Zafer kazandılar?
denmez, ?Galip geldiler? denilir. Bu ince anlam, Kur'an ve hadislerde de
vurgulanmıştır. Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: ?Allah dileseydi, onları size
galip kılardı.?[8]
Hz. Peygamber, âhir zamanda zorba imamlardan söz ettiğinde, onların inkarcılara
karşı ?zafer kazanacak?larını haber vermiştir. Bu dönemde gelen Allah'ın
yardımı, dinini yüceltmek ve kelamını baki kılmak içindir. Zira Allah, günahkar
kimselerle dinini güçlendirebilir. Hz. Peygamber, bir hadislerinde bu gerçeği
şöyle ifade eder: ?Elbette Allah, bu dini, facir (günahkar) kimselerle de
güçlendirir.?[9]
Dolaysıyla ?nasr? sözcüğü inkarcılar için kullanıldığında bu, zafer anlamında
değil galibiyet anlamındadır. Gerçekte bu sözcük bu anlamıyla yalnız mü'minler
için kullanılır. Hz. Peygamber'in zorba imamlar için kullandığı ?Zafer
kazanacaklardır? sözü, ?kendilerine dünyalık mal ve mülk verilecektir? anlamında
olabilir. Çünkü Nasr sözcüğü bazen, vermek anlamında da kullanılır. Araplar
?Unsurûnâ nasarakumullah? (Bana veriniz, Allah da size versin) derler.[10]
el-Halîmî der ki: ?Nasîr, dostunu teslim etmeyeceğine ve onu yardımsız
bırakmayacağına güvenilendir.?[11]
[1]
Enfal,
40.
[2]
Şûrâ,
41.
[3]
Hud,
63.
[4]
Tirmizî,
2516.
[5]
Enfal,
46.
[6]
Muhammed,
7.
[7]
Bakara,
245.
[8]
Nisa,
90.
[9]
Buhârî,
3062;
Müslim,
111.
[10]
Kurtubî, a.g.e.,
1/
319-320.
[11]
Beyhakî, a.g.e., s.
70.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.