Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Alışverişte Vâde Farkını Eklemek Câiz midir?

Alışverişte Vâde Farkını Eklemek Câiz midir


Alışverişte Vâde
Farkını Eklemek Câiz midir?


İslâm dini ister peşin ister va'deli olsun
alışverişi mubah kılmıştır. Alışveriş peşin olursa normal olarak kâr etmek tabii
olduğu gibi, va'deli olursa da insaf dairesinde karşı tarafı yıkmadan belirtilen
zamanı ölçerek kâr etmek de tabi'dir. Her tarihte bu tip alışveriş olmuştur.
Yani alışverişte vâde farkı alınmıştır.

Alışverişte vâde farkını eklemek Cümhûr-ı
ulemâya göre câizdir (Neylü'l-Evtâr). Bu hususta ulemâ arasında ihtilâf
olmamıştır. Ancak idrâki kıt olan bazı kimseler, Peygamber (s.a.s.): "Bir
alışveriş içinde iki satış yapmaktan men etmiştir" (Tirmizî) meâlindeki
hadise dayanarak alışverişte vâde farkını eklemek câiz değildir, diyorlar.
Halbuki bu hadis, vâde farkından hiç söz etmiyor, fukahâdan hiç kimse de ona
haml etmemiştir. Hadis ya akd içinde bir şartı koşmanın câiz olmadığını, meselâ:
Zeyd'in Halid'e evini bana yüz milyar liraya satarsan ben de şu tarlamı yüz elli
milyara sana satarım, demesi gibi. Veya semen (bedel) belli olmadığından mesela:
şunu peşin olarak bir milyara, vâdeli olarak iki milyara "sana sattım" şeklinde
yapılan akdin mûteber olmadığını ifâde ediyor. Şayet semen belli olur, kesin bir
fiyat üzerinde anlaşılır, meselâ: Peşin olarak fiyatı bir milyar lira olan bir
meta' için, veresiye iki milyara sattım denilirse vâde farkı eklendiği halde,
kesin olarak bu alış-veriş câizdir (el-Ahvazî, Şerhu Tirmizî, el-Mühezzeb,
Muğni'l-Muhtac, İbni Âbidin). Hatta bir kimse satılık meta' için peşin fiyatı şu
kadardır, veresiye fiyatı da bu kadardır dese, yani hem peşin hem vâdeli
fiyattan söz edip, bilâhare bir fiyat üzerine akit yapılsa yine câizdir (el-Ahvâzî)
Muhammed el-Hamid,
alışverişte vâde farkını eklemek hususunda şöyle diyor: "Vâde farkını eklemek
haram değildir, fâizle münâsebeti yoktur" (Rüdûdün alâ Ebâtıl). Ancak alışveriş
ister peşin ister vâdeli olsun insafa göre cereyan etmezse haram ve bereketsiz
olur. Bunun için satıcı, kendi durumunu nazar-ı itibare alması gerektiği gibi,
alıcının durumunu da nazar-ı itibare alması gerekir.

RİBÂ/FÂİZ .. Ribâ/Fâiz; Anlam ve Mâhiyeti
Riba Türleri
1) Nesîe Ribası (Ribe'n-nesîe)
2) Fazlalık Ribâsı (Ribel-fadl)
Asr-ı Saadette Ribâ Uygulaması Örnekleri
Fâizsiz Ekonomi
1) Paranın Satın Alma Gücünün Sağlam Bir Esasa Bağlanması
2) Karz-ı Hasen'e İşlerlik Kazandırmak
3) Mudârebe Ortaklığı
4) Muşâreke (İnan) Ortaklığı
Fâiz Parasından İkrâm ..
Fâiz Parasının Verileceği Yer
Fâizsiz Finans Kurumları
Hanefî Fıkhına Göre Dâru'l-İslâm ve Dâru'l-Harpte Fâiz
Kur'ân-ı Kerim'de Ribâ/Fâiz .
Hadis-i Şeriflerde Ribâ/Fâiz .
Açıklama
Tefsirlerden İktibaslar
Klasik Fıkıhta Ribâyı/Fâizi Câiz Gösteren Tavırlar a- Câiz Olan İşlemlerin İstismarıyla İlgili Örnekler 1- Âriyye Meselesi
2- Selem ve İstismar Edilip Fâize Benzetilmesi
3- Vâde farkı
b- Hile Yoluyla Fâizin Ticaret Gibi Gösterilmesiyle İlgili Örnekler
1- Îne Bey'i
2- Menfaat Şartına Bağlı İkrâz
a- İkraz İçin İkinci Bir Akdin Şartlarını Mukrize (Borçluya) Kabul Ettirme
b- Hîbe Meselesi
3- Rehin Yoluyla Alınan Fâiz
4- Fâiz Almak ve Vermek Sevap mıdır? .
Hilecileri (Ehl-i Hiyel) Tenkit
5- "Kır ve Öde" Kaidesi İskonto Fâizi (Senet Kırma)
6- Bey' bi'l-Vefâ
7- Bey' Bi'l-İstiğlâl
8- Zarûret ve İhtiyaç
Günümüzde Fâiz Tartışmaları ve Fâizi Câiz Gören Yaklaşımlar
1- Üretim ve Tüketim Maksadıyla Alınıp Verilen Fâiz
2- Zenginin Verdiği Fâiz
3- Gayri Müslimlerden Dâr-ı Harbte Alınan Fâiz
4- Ekonomik Savaş
5- Banka Fâizlerini Kabul Edenler
6- Avârız Sandıkları/Avârız Vakfı
Fâizle İlgili Fetvâlar Borçlarda Enflasyon .
Vâde Farkı
Taksitli Satışlar
Borcu Dövize  Çevirme
Alışverişte Vâde Farkını Eklemek Câiz midir?
Banka Reklâmı
Bedelleri Açısından Alışveriş Şekilleri
Sigorta Şirketi Kurulabilir mi? .
Hayat Sigortası
Dâr-ı Harpte Fâiz
Dâru'l-Harb veya Dâru'l-Küfür Olan Bir Ülkede Bir Müslümanın, Gayr-ı Müslimden veya Bankalarından Fâiz Alması
Emeklilik Maaşı, Üzerine Fâiz Eklendiği İçin Haram mıdır? .
Enflasyon Karşısında Paranın Değer Kaybını, Fâiz Hadlerini Uygulayarak Karşılamak Câiz midir? .
Haram Para İle Tahsil
Hîle-i Şer'iyye .
Hisse Senedi Alım-Satımı
Kâr
1) Pazarlıkla (Müsâvemeli) Satış
2) Murâbahalı Satış
3) Tevliye
4) Vazîa (Zararına Satış)
KDV (Katma Değer Vergisi)
Konut Kredisi
Kumar, Fâiz ve Meyhane İşletmeciliği Gibi Meşrû Olmayan Vâsıtalarla Elde Edilen Malların Zekâtları Verilir mi ve Bu Paralarla Hac Farîzası Yerine Getirilebilir mi? .
Meşrû ve Gayrı Meşrû Ne Demektir
Senet, Bono ve Çek Satmak veya Satın Almak Câiz midir? .
Serbest Piyasadan, Banka Fiyatından Biraz Yüksek Fiyata Döviz Almak Câiz midir? .
Döviz Alım Satımı
Kâr Haddi Ve Aldanma
Tahvil
Tasarrufu Teşvik Fonu Fâizi
Allah Teâlâ ve Rasûlüne Karşı Savaşanlar Fâizci Düzen ve Fâizciler!
Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar