Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

3) Zekât

3

3) Zekât:


İslâm'da, fakirliğe karşı en büyük
ekonomik kuruluş, zekât müessesesidir. Zekât, servetlerin yalnız zenginler
arasında dolaşmasına engel olur, zengin-fakir arasında sosyal ve ekonomik
dengeyi sağlar. Toplumda, zengin sayılan tüm müslümanların elindeki altın,
gümüş, nakit para ve alıp-satmak üzere elde bulunan ticaret malları kırkta bir;
tarım ürünleri onda veya yirmide bir (özel masrafla yapılan üretimde);
madenlerde beşte bir ve hayvanlarda belli cins ve miktarlara göre, değişen
sayıda zekât farz olur. Bu kadar büyük bir ekonomik potansiyelin işletilmesi
hâlinde, bir beldede, yoksulların yeme, içme, giyim, tedavi, mesken ve benzeri
problemleri mâkul bir süre içinde çözülebilir. Ancak bunun için zekâtın İslâmî
ölçülere göre toplanması ve aynı ölçülere göre dağıtılması gereklidir. Tevbe
Sûresi 60. âyette zekâtın verileceği sınıflar şöyle belirlenir: "Zekât, Allah
'tan bir farz olarak ancak fakirlere, yoksullara, zekâtı toplayan memurlara,
kalpleri İslâm'a ısındırılmak istenenlere, kölelere, borçlulara, Allah yolunda
cihad edenlere ve yolda kalanlara verilir."

Zekât çeşitlerinin devlet eliyle
toplanması asıldır. Hz. Peygamber ve Hulefâ-i Râşidin'in uygulaması böyle
olmuştur. Ancak Hz. Osman, bâtınî malların zekâtını vermeyi, mal sahiplerine
bırakmıştır. Kur'an'da "zekât memurları"ndan (9/Tevbe, 60) sözedilmesi,
ayrıca Hz. Peygamber'e hitaben; "Onların mallarından zekât al" (9/Tevbe,
103) buyurulması bunu gösterir. Diğer yandan Hz. Peygamber, Muâz b. Cebel'i (ö.
18/639) Yemen'e vali olarak gönderirken, "Onlara zenginlerinden alınıp
fakirlerine verilecek bir sadakayı, Allah'ın kendilerine farz kıldığını bildir"
(Ahmed b. Hanbel, Müsned, V, 230, 236, 242; Tirmizî, III, 616; Ahkâm, 3)
buyurmuştur. Muâz (r.a.), bu tâlimatâ uyarak Yemen'in zenginlerinden aldığı
zekâtı aynı beldenin yoksullarına dağıtmıştır (eş-Şevkânî, Neylü'l-Evtar, II,
161). İlk halife Hz. Ebû Bekir (ö. 13/634), zekât vermek istemeyenlerle savaşmış
ve bu konuda şöyle demiştir: "Allah'a yemin olsun ki, namazla zekâtın arasını
açanlarla harp ederim. Çünkü zekât malın hakkıdır. Yemin olsun ki, Allah
elçisine zekât olarak verdikleri bir hâyvanın ipini dahi eksik bıraksalar,
onlarla savaşırım" (Buhâri-Müslim). İbn Hazm (ö. 456/1063) şöyle der: "Zekât
vermeyenin hükmü, istese de istemese de zekâtı elinden almaktır. Vermemek için
mücâdele ederse muhâriptir. Eğer inkâr ederse mürteddir" (el-Kardâvî, age,
s.99).

FAKİRLİK-ZENGİNLİK .. Fakirlik; Anlam ve Mâhiyeti
Fakirliğe Karşı Getirilen Çözümler
1) Çalışma
2) Zengin Hısımların Himâyesi
3) Zekât
4) İslâm Devletinin Diğer Gelir Kaynakları
Fairliğin Mertebeleri
Miskîn; Anlam ve Mâhiyeti
Zenginlik .
Fakirlik mi, Zenginlik mi Daha Hayırlıdır? .
1- Fakirlik Üstündür
2- Zenginlik Üstündür
3-Kefâf (orta yol) Üstündür
el-Ğanî; Allah'ın Güzel İsimlerinden .
Kanaat; Eldekiyle Yetinme .
Zühd .
Zühdün Kısımları
Zühdün Yozlaştırılması
Gerçek Zâhidlik
Hz. Peygamber'in Geçim Temini ve Zühdü .
Evlilik So asında Ticârî Meşgaleleri
Alış-Verişleri
Ticaretinin Prensipleri
Maîşet Temini Açısından Ticâretin Önemi
Allah, Helâl Rızık İçin Çalışanları Sever
Ticaret, Ziraat ve Cihad
En Hayırlı Kazanç; Kendi Eliyle Çalışıp Kazanma
Başkasına Yük Olmadan Yaşamak; Helâl Maîşet Temini
Maîşet Temini İçin Peygamberimiz Çobanlık da Yapmıştır
Yaşadığı Sâde Hayat ve İsraftan Kaçınması
Zühd ve Takvâsıyla Peygamberimiz .
Hasır Üzerinde Yatması
Sadaka Hususundaki Hassâsiyeti
?Beni Hûd Sûresi İhtiyarlattı? .
Âhirete Bakışı
Hayırdaki Sür'ati
Günlerce Aç ve Susuz Kalışı
Hz. Peygamber ve Ashâbının Yaşayışlarındaki Fakirlik .
Hz. Peygamber'in Ailesinin Maîşeti ve Sade Yaşayışı
Peygamberimiz'in Çocuklarına ve Ev Halkına Karşı Tavırları
Çocuklarını Ebedî Hayata Hazırlaması
Hz. Fâtıma'nın Hizmetçi İstemesi
O'nun Mutluluk Evinin Genel Atmosferi
Rasûlullah'ın Cömertliği ve Tevâzuu . Keremden Bir Kesit
Tevekkül
İsrâf
Kur'an'da İsrafın Mânâları
Müsrif
Cimrilik .
Cömertlik .
Sehâvet
Cûd
Îsâr
Ticâret/Alış-Veriş .
Alış-Verişin Şartları
Ticârette Mübâdele Edilen Malın Kıymetli Olması
Malın Özelliklerinin Belirli Olması, Gizli Bir Kusuru Bulunmaması
Satılan Malın Mevcut Olması
Mal ve Bedelin Belirli Olması
Malın Teslim Alınması, (Kabz)
Ticarette Kâr Sınırı
Müslüman Olarak Alış-Verişlerde Dikkat Edeceğimiz Bazı Hususlar Vardır
Çalıntı Olan Bir Malın Satılması Veya Piyasaya Sürülmesi de Câiz Değildir.
İslâm Toplumunda Malların Fiyatlarına Sun'î Olarak Yapılan Müdâhaleler Asla Câiz Değildir.
İslam Toplumunda Karaborsa (İhtikar) Haramdır.
Malı Değerinin Altında Almak
Ölçü ve Tartının Doğru Olması, Alışverişe Ailenin Karıştırılmaması
Mal; Dünya Varlığı
1) Mütekavvim Mal
2) Gayri Mütekavvim Mal
3) Menkul Mal
4) Gayri Menkul Mal
5) Mislî Mal
6) Kıyemî Mal
7) Tüketime Elverişli (İstihlâkî) Mal
8) Kullanmaya Elverişli (İsti'mâlî) Mal
Malı Koruma
Kur'ân-ı Kerim'de Fakirlik ve Zenginlik .
Hadis-i Şeriflerde Fakirlik ve Zenginlik .
Tefsirlerden İktibaslar
Kesb; Çalışıp Kazanma .
Meslek Öğretimi
1- Rubûbiyet Dairesi
2- Ubûdiyet Dairesi
Kurân'da Meslekî İhzâriyeler (Hazırlık ve Hazırlamalar)
1) Rızık Helâl ve Temiz Olmalıdır
2) Helâl Rızık , Emek Eseridir
3) İnsanlar Birbirlerine Muhtaçtırlar
4) Dünya İçin Talep Emri
5- Çocuğun Maddî İstikbalini Düşünme Fikri
Meslek Konusunda Yüksek İdeal
En Hayırlı Meslek
Rızık, Azalıp Çoğalabilir mi? .
Rızkın Genişlemesi ve Daralması
Rızıktaki Farklılığın Hikmetleri
Rızık Genişliği İmtihanı Karşısında Müslümanın Tutumu .
Rızık Darlığı İmtihanı Karşısında Müslümanın Tutumu .
İktisad; Harcamada Orta Yol
İnsan İktisadın Dışında Kalabilir mi? .
Menfaat