Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Fairliğin Mertebeleri

Fairliğin Mertebeleri

Fairliğin Mertebeleri:

Fakr'ın tavsîfiyle ilgili olarak yapılan
târiflerin çeşitliliğini gözönüne alan Gazâlî fakr'ı beş mertebede inceler. Bunu
yaparken malını kaybeden bir kimsenin misalini ele alır ve eğer o adam, bu mala
muhtaç ise kaybettiği bu malına nisbeten fakirdir der. Açıklamasına devam eden
Gazâlî o adamın bu fakirliğinin beş halde olabileceğini söyler. Şöyle ki:

Birinci Hâl:
Muhtaç olduğu bu mal, ona verilse bundan hoşlanmaz, istikrah eder. Kendisini
meşgul edeceğini düşünerek şerrinden korunmak için ondan kaçınır. Onun bu hâli,
malı karşısındaki en üstün hâldir. Buna zühd, kendisine de zâhid denir.

İkinci Hâl:
Bu mala heves etmez. Eline geçecek olsa ne sevinir ne de üzülür. Bu hale rızâ,
sahibine de râzî denir.

Üçüncü Hâl:
Mala kavuşmak, kavuşmamaktan daha iyidir. Bu mala rağbeti olduğu için peşinden
koşmuş değildir, kendiliğinden gelince memnun kalmıştır. Bu kanaattir, sahibine
kaani' denir. Çünkü mevcutla yetinmiş, azıcık bir hevesi olmakla beraber bunun
peşinde koşmamıştır.

Dördüncü Hâl:
Kaybettiği serveti aramaması, acziyeti sebebiyledir. Mala karşı heveslidir,
imkânı olsa peşinde koşup arayacaktır. Buna hırs, sahibine hâris denir.

Beşinci Hâl:
Elinde olmayan servete muhtaç olma hâlidir. Onun temini zarûrîdir. Ekmeği
olmayan aç, elbisesi olmayan çıplak gibi. Buna ızdırâr, sâhibine de muzdar
denir. Bunun teminine hevesi kuvvetli olsa da, zayıf olsa da fark etmez. Fakat
buna heves etmemek pek enderdir.

Bunlar, İmam Gazzâlî'ye göre, fakirin beş
hâlidir ve en üstünü zühd'dür.

Aliyyü'l-Karî der ki: ?Fakirlik iftihar
vesilesidir, onunla iftihâr edip övünmekteyim? hadisi bâtıldır, huffâzdan
Askalânî ve başkalarının tasrîh ettiği üzere bunun mûteber bir aslı yoktur.
"Fakirlik küfür olayazdı" hadisi çok zayıftır. Sahîh olması halinde, mânayı
kalbî fakr'a hamletmek gerekir. Yani, kişiyi sızlanma ve korkuya atan, Allah'ın
hükmüne rızâsızlığa, sema ve arzın Rabbince yapılan taksime itiraza sevkeden
fakirliğe hamledilmesi gerekir. İşte bu sebeplerdir ki Rasûlullah (s.a.s.):
"Çok malla zengin olunmaz. Gerçek zenginlik kalb zenginliğidir" (Buhârî,
Rikak 15; Müslim, Zekât 120, hadis no: 1051; Tirmizî, Zühd 40, h. no: 2374)
buyurmuştur.

Bazı âlimler, Rasûlullah'ın fakirlikten Allah'a
sığınmasıyla ilgili rivâyetleri de, aynı şekilde te'vîl ederek: "Bundan maksat
"gönül fakirliği"dir demişlerdir. İbnu Abdülberr ise şunları söyler: "Rasûlullah'ın
istiâze ettiği fakirlik, kefâfın altına düşen fakirliktir, bu durumda kalbî
zenginliği de olmaz. Rasûlullah (s.a.s.)'ın nezdindeki zenginlik kalp zenginliği
idi. Âyet-i kerîmede: "Seni fakir bulup zenginletmedi mi?" (93/Duhâ 8)
buyurulmuştur. Rasûlullah'ın zenginliği kendinin ve ailesinin bir yıllık kût'unu
biriktirmekten öte geçmemiştir. Onun zenginliği kalbinde Rabbine karşı beslediği
güveni idi. (Kulluğu) unutturucu fakirlikten de, tuğyana atıcı zenginlikten de
Allah'a sığınırdı. Bu durumda, fakirlik ve zenginliğin iki mezmûm kutupları
teşkîl ettiğine delil vardır. Bu bâbta gelen rivâyetler belirttiğimiz son
husûsta ittifak eder."

FAKİRLİK-ZENGİNLİK .. Fakirlik; Anlam ve Mâhiyeti
Fakirliğe Karşı Getirilen Çözümler
1) Çalışma
2) Zengin Hısımların Himâyesi
3) Zekât
4) İslâm Devletinin Diğer Gelir Kaynakları
Fairliğin Mertebeleri
Miskîn; Anlam ve Mâhiyeti
Zenginlik .
Fakirlik mi, Zenginlik mi Daha Hayırlıdır? .
1- Fakirlik Üstündür
2- Zenginlik Üstündür
3-Kefâf (orta yol) Üstündür
el-Ğanî; Allah'ın Güzel İsimlerinden .
Kanaat; Eldekiyle Yetinme .
Zühd .
Zühdün Kısımları
Zühdün Yozlaştırılması
Gerçek Zâhidlik
Hz. Peygamber'in Geçim Temini ve Zühdü .
Evlilik So asında Ticârî Meşgaleleri
Alış-Verişleri
Ticaretinin Prensipleri
Maîşet Temini Açısından Ticâretin Önemi
Allah, Helâl Rızık İçin Çalışanları Sever
Ticaret, Ziraat ve Cihad
En Hayırlı Kazanç; Kendi Eliyle Çalışıp Kazanma
Başkasına Yük Olmadan Yaşamak; Helâl Maîşet Temini
Maîşet Temini İçin Peygamberimiz Çobanlık da Yapmıştır
Yaşadığı Sâde Hayat ve İsraftan Kaçınması
Zühd ve Takvâsıyla Peygamberimiz .
Hasır Üzerinde Yatması
Sadaka Hususundaki Hassâsiyeti
?Beni Hûd Sûresi İhtiyarlattı? .
Âhirete Bakışı
Hayırdaki Sür'ati
Günlerce Aç ve Susuz Kalışı
Hz. Peygamber ve Ashâbının Yaşayışlarındaki Fakirlik .
Hz. Peygamber'in Ailesinin Maîşeti ve Sade Yaşayışı
Peygamberimiz'in Çocuklarına ve Ev Halkına Karşı Tavırları
Çocuklarını Ebedî Hayata Hazırlaması
Hz. Fâtıma'nın Hizmetçi İstemesi
O'nun Mutluluk Evinin Genel Atmosferi
Rasûlullah'ın Cömertliği ve Tevâzuu . Keremden Bir Kesit
Tevekkül
İsrâf
Kur'an'da İsrafın Mânâları
Müsrif
Cimrilik .
Cömertlik .
Sehâvet
Cûd
Îsâr
Ticâret/Alış-Veriş .
Alış-Verişin Şartları
Ticârette Mübâdele Edilen Malın Kıymetli Olması
Malın Özelliklerinin Belirli Olması, Gizli Bir Kusuru Bulunmaması
Satılan Malın Mevcut Olması
Mal ve Bedelin Belirli Olması
Malın Teslim Alınması, (Kabz)
Ticarette Kâr Sınırı
Müslüman Olarak Alış-Verişlerde Dikkat Edeceğimiz Bazı Hususlar Vardır
Çalıntı Olan Bir Malın Satılması Veya Piyasaya Sürülmesi de Câiz Değildir.
İslâm Toplumunda Malların Fiyatlarına Sun'î Olarak Yapılan Müdâhaleler Asla Câiz Değildir.
İslam Toplumunda Karaborsa (İhtikar) Haramdır.
Malı Değerinin Altında Almak
Ölçü ve Tartının Doğru Olması, Alışverişe Ailenin Karıştırılmaması
Mal; Dünya Varlığı
1) Mütekavvim Mal
2) Gayri Mütekavvim Mal
3) Menkul Mal
4) Gayri Menkul Mal
5) Mislî Mal
6) Kıyemî Mal
7) Tüketime Elverişli (İstihlâkî) Mal
8) Kullanmaya Elverişli (İsti'mâlî) Mal
Malı Koruma
Kur'ân-ı Kerim'de Fakirlik ve Zenginlik .
Hadis-i Şeriflerde Fakirlik ve Zenginlik .
Tefsirlerden İktibaslar
Kesb; Çalışıp Kazanma .
Meslek Öğretimi
1- Rubûbiyet Dairesi
2- Ubûdiyet Dairesi
Kurân'da Meslekî İhzâriyeler (Hazırlık ve Hazırlamalar)
1) Rızık Helâl ve Temiz Olmalıdır
2) Helâl Rızık , Emek Eseridir
3) İnsanlar Birbirlerine Muhtaçtırlar
4) Dünya İçin Talep Emri
5- Çocuğun Maddî İstikbalini Düşünme Fikri
Meslek Konusunda Yüksek İdeal
En Hayırlı Meslek
Rızık, Azalıp Çoğalabilir mi? .
Rızkın Genişlemesi ve Daralması
Rızıktaki Farklılığın Hikmetleri
Rızık Genişliği İmtihanı Karşısında Müslümanın Tutumu .
Rızık Darlığı İmtihanı Karşısında Müslümanın Tutumu .
İktisad; Harcamada Orta Yol
İnsan İktisadın Dışında Kalabilir mi? .
Menfaat