Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Malın Teslim Alınması, (Kabz)

Malın Teslim Alınması

Malın Teslim Alınması, (Kabz):


Satım akdinde, alıcının herhangi
bir engelle karşılaşmaksızın, satın aldığı mal üzerinde tasarruf yetkisine sahip
olması demektir. Bu işlem, satılan malın teslim alınması ile gerçekleşir. Kabz
sayılan işlemler, satılanın durumuna göre değişir. Meselâ ev veya arsanın
teslimi; alıcının içine girmesi veya arsayı görecek şekilde yakınında durması
yahut da evin kapı anahtarlarına sahip olması ile tamam olur. Menkul mallarda
ise, satılanın fiilen teslim alınması veya alıcının tasarruf alanına sokulması
ile meydana gelir. Ancak ölçü, tartı veya sayı ile satılan şeylerin kabzı;
ölçerek, tartarak veya saymak suretiyle tamamının teslimi ile gerçekleşir (el-Kâsânî,
Bedâyiu'sSanâyî, V, 244).

Menkûl malların kabzdan önce
satışının caiz olmadığı konusunda görüş birliği vardır. Delîl Hz. Peygamber'in
şu hadîsidir: "Bir gıda maddesini satın alan kimse, onu kabzetmedikçe (teslim
almadıkça) satmasın " (Buhârî, Büyû, 54, 55, Müslim, Büyû, 29-34, 34-36, 39,
41), Hadîste zikredilen gıda maddesi örnek kâbilinden olup, diğer menkûl mallar
da hadîs kapsamına girer. İslâm hukukçularının çoğunluğu bu görüştedir. (el-Kâsânî
Bedâyîu's-Sanâyi, V, 234). Buradaki endişe; menkûl mallarda çokça karşılaşılan
hasar veya bir ayıbın sirâyeti ve bu yüzden sonraki müşterinin aldanma
tehlikesidir. Diğer bir tehlike de ilk müşterinin malı kabzedememesi ve kendi
müşterisine teslim edememesidir. Kabzdan önce satışın yüzyılımız ekonomisinde
görülen zararlarından birisi de sun'î fiyat artışlarına neden olmasıdır. Şöyle
ki:

Günümüzde, arz ve talep dengesi
yüzünden, özellikle kontrollü arz sonucu üretici ile tüketici arasına, henüz mal
piyasaya sürülmeden aylar önce, pekçok şahıs veya şirket girmektedir. Meselâ,
ana toptancı, üretici firmanın belki beş-altı ayda üretebileceği tüm malını daha
üretilmeden kapatmakta; fakat henüz mal eline geçmeden, başka toptancılara,
onlar da tüketiciye kâr paylarını ekleyerek satmaktadır. Mal son alıcıya, sanki
bir kaç elden geçtikten sonra ulaşmaktadır. Fakat gerçekte, ilk toplama ile son
muşteri arasında yer alan kişiler, kendi aralarındaki işleri hep evrak üzerinde
yürütmekte ve satış bedeline her biri ayrı ayrı kâr eklemektedir. Mal,
üretildiğinde son müşteriye doğrudan intikal etmektedir .

Piyasada akıcılık gibi görünen bu
işler, gerçekte fiyatların sun'î olarak artışına, mal arzının kontrol altında
tutulmasına, piyasaya kontrollü mal sürülmesine sebep olmaktadır. Kabzdan önce
satış yasağı uygulanınca; ticaret muâmeleleri biraz ağırlık kazanacak, bunun
yanında birtakım aracılar ortadan çıkmak zorunda kalacaktır. Çünkü nakliye, depo
kirası, personel istihdamı vb. harcamalar, aracıları ve parazit şirketleri
aradan çekilmeye zorlayacaktır. Böylece, piyasada rayiç fiyatın tabii olarak
oluşması imkân dahiline girecektir.

Sonuç olarak, satın alınan bir
malın kabz ve teslim alınmadan önce satış yolu açık bırakılırsa; bir ambarda
depo edilmiş malın fiyatı, o mal daha yerinden oynamadan elden ele, dilden dile
dolaşa dolaşa sebepsiz yere yükseltilmiş olur. (Tecrîd-i Sarîh Terc. VI, 447,
450-451). Ebû Hanîfe ve Ebû Yusuf'a göre kabzdan önce satış yasağı, arsa ve
arazi satışlarını kapsamına almaz. Çünkü menkûl malların tesliminde ortaya
çıkabilecek güçlük ve riskler (garar) gayr-i menkûllerde söz konusu değildir.
Onun telef olma ihtimâli azdır. (Alî Haydar, Mecelle Şerhi, I, 407, mad. 253).

FAKİRLİK-ZENGİNLİK .. Fakirlik; Anlam ve Mâhiyeti
Fakirliğe Karşı Getirilen Çözümler
1) Çalışma
2) Zengin Hısımların Himâyesi
3) Zekât
4) İslâm Devletinin Diğer Gelir Kaynakları
Fairliğin Mertebeleri
Miskîn; Anlam ve Mâhiyeti
Zenginlik .
Fakirlik mi, Zenginlik mi Daha Hayırlıdır? .
1- Fakirlik Üstündür
2- Zenginlik Üstündür
3-Kefâf (orta yol) Üstündür
el-Ğanî; Allah'ın Güzel İsimlerinden .
Kanaat; Eldekiyle Yetinme .
Zühd .
Zühdün Kısımları
Zühdün Yozlaştırılması
Gerçek Zâhidlik
Hz. Peygamber'in Geçim Temini ve Zühdü .
Evlilik So asında Ticârî Meşgaleleri
Alış-Verişleri
Ticaretinin Prensipleri
Maîşet Temini Açısından Ticâretin Önemi
Allah, Helâl Rızık İçin Çalışanları Sever
Ticaret, Ziraat ve Cihad
En Hayırlı Kazanç; Kendi Eliyle Çalışıp Kazanma
Başkasına Yük Olmadan Yaşamak; Helâl Maîşet Temini
Maîşet Temini İçin Peygamberimiz Çobanlık da Yapmıştır
Yaşadığı Sâde Hayat ve İsraftan Kaçınması
Zühd ve Takvâsıyla Peygamberimiz .
Hasır Üzerinde Yatması
Sadaka Hususundaki Hassâsiyeti
?Beni Hûd Sûresi İhtiyarlattı? .
Âhirete Bakışı
Hayırdaki Sür'ati
Günlerce Aç ve Susuz Kalışı
Hz. Peygamber ve Ashâbının Yaşayışlarındaki Fakirlik .
Hz. Peygamber'in Ailesinin Maîşeti ve Sade Yaşayışı
Peygamberimiz'in Çocuklarına ve Ev Halkına Karşı Tavırları
Çocuklarını Ebedî Hayata Hazırlaması
Hz. Fâtıma'nın Hizmetçi İstemesi
O'nun Mutluluk Evinin Genel Atmosferi
Rasûlullah'ın Cömertliği ve Tevâzuu . Keremden Bir Kesit
Tevekkül
İsrâf
Kur'an'da İsrafın Mânâları
Müsrif
Cimrilik .
Cömertlik .
Sehâvet
Cûd
Îsâr
Ticâret/Alış-Veriş .
Alış-Verişin Şartları
Ticârette Mübâdele Edilen Malın Kıymetli Olması
Malın Özelliklerinin Belirli Olması, Gizli Bir Kusuru Bulunmaması
Satılan Malın Mevcut Olması
Mal ve Bedelin Belirli Olması
Malın Teslim Alınması, (Kabz)
Ticarette Kâr Sınırı
Müslüman Olarak Alış-Verişlerde Dikkat Edeceğimiz Bazı Hususlar Vardır
Çalıntı Olan Bir Malın Satılması Veya Piyasaya Sürülmesi de Câiz Değildir.
İslâm Toplumunda Malların Fiyatlarına Sun'î Olarak Yapılan Müdâhaleler Asla Câiz Değildir.
İslam Toplumunda Karaborsa (İhtikar) Haramdır.
Malı Değerinin Altında Almak
Ölçü ve Tartının Doğru Olması, Alışverişe Ailenin Karıştırılmaması
Mal; Dünya Varlığı
1) Mütekavvim Mal
2) Gayri Mütekavvim Mal
3) Menkul Mal
4) Gayri Menkul Mal
5) Mislî Mal
6) Kıyemî Mal
7) Tüketime Elverişli (İstihlâkî) Mal
8) Kullanmaya Elverişli (İsti'mâlî) Mal
Malı Koruma
Kur'ân-ı Kerim'de Fakirlik ve Zenginlik .
Hadis-i Şeriflerde Fakirlik ve Zenginlik .
Tefsirlerden İktibaslar
Kesb; Çalışıp Kazanma .
Meslek Öğretimi
1- Rubûbiyet Dairesi
2- Ubûdiyet Dairesi
Kurân'da Meslekî İhzâriyeler (Hazırlık ve Hazırlamalar)
1) Rızık Helâl ve Temiz Olmalıdır
2) Helâl Rızık , Emek Eseridir
3) İnsanlar Birbirlerine Muhtaçtırlar
4) Dünya İçin Talep Emri
5- Çocuğun Maddî İstikbalini Düşünme Fikri
Meslek Konusunda Yüksek İdeal
En Hayırlı Meslek
Rızık, Azalıp Çoğalabilir mi? .
Rızkın Genişlemesi ve Daralması
Rızıktaki Farklılığın Hikmetleri
Rızık Genişliği İmtihanı Karşısında Müslümanın Tutumu .
Rızık Darlığı İmtihanı Karşısında Müslümanın Tutumu .
İktisad; Harcamada Orta Yol
İnsan İktisadın Dışında Kalabilir mi? .
Menfaat