Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
* Dağa Çekilmek
Yeni Sayfa 1
* Dağa
Çekilmek:
Fitneye karışmamak, dışında kalabilmek için
hadislerde ifade edilen bir tedbir de dağa çekilmektir. Fitneye karışmamaya
teşvik hususunda beyan edilen: "...Fitne sırasında yatan oturandan; oturan
ayakta durandan... daha hayırlıdır..." hadisinin Ebu Bekre tarafından rivayet
edilen veçhinde, bir adam Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)'a sorar: "Ey
Allah'ın Resulü, bu durumda ne yapmamızı emredersin?" Hz. Peygamber (aleyhissalâtu
vesselâm)'in ona verdiği cevap şudur: "Kimin dağda develeri varsa onların peşine
düşsün, kimin de davarı varsa, davarlarının yanına gitsin. Kimin de (ekim)
arazisi varsa o da çiftinin başına çekilsin...."
Buharî ve Müslim tarafından kaydedilen bir
rivayette "dağa çekilme" keyfiyeti te'yid edilir: "Müslüman kimseye, en hayırlı
malın davar olacağı zaman yakındır. fitnelerden kaçarak, dinini kurtarmak için
dağların yağmur düşen otlak yerlerini takip etmek üzere peşine takıldığı davar
onun en hayırlı malıdır."
Müslim'de Ebu Bekre'den gelen rivayette
daha vazıh olarak: "...Haberiniz olsun, fitne iner veya vukua gelecek olursa,
devesi olan, devesine; davarı olan davarına; arazisi olan arazisine iltihak
etsin..." denir.
Fitne sırasında inzivayı teşvik eden
hadislerden biri de taarrüb ile alakalı rivayettir. Göçebe Araplara katılarak
onlar arasında ikamet mânasına gelen taarrüb daha ziyade, hicret ederek
Medine'ye yerleştikten sonra, geldiği kabileye geri dönerek tekrar göçebeleşmek
durumuna düşenler için kullanılan bir tabirdir. Hz. Peygamber (aleyhissalâtu
vesselâm), göçebe hayattan sonra şehirlileşen bu kimselerin tekrar eski hayata
dönmelerini kesinlikle yasaklamış, ancak fitne anında müsaade etmiştir: "Hicret
ettikten sonra tekrar bedeviyete (eski göçebe hayata) dönen kimseye Allah lanet
etsin, fitne zamanında dönenler bundan hariçtir. Zîra göçebelik (bedeviyet),
fitne bulunan yerde ikametten hayırlıdır." Hz. Peygamber'den bu maksadla izin
alanlar meyanında Seleme tu'bnu'l-Ekva'ın ismi geçer.
Bu bahsi kaparken şu noktayı belirtmede
fayda var: İmam Azam tarafından da fitne sırasında karışmayıp eve çekilme gereği
hususunda te'yid edilen hükme Bedayi'de Kâsânî tarafından şu ihtirazi kayıt
konmaktadır: "Bu hüküm, hususi bir vakitle alakalıdır. Bu da, fitnecilerle
savaşa çağıran imamın bulunmadığı vakittir. Böyle bir imam varsa ve (cihada)
çağırıyorsa icabet etmek farzdır."[1]
[1]
İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 13/379-380.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.