Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

8) TEKVÎN ..

8

8) TEKVÎN

Allah Teâlâ'nın bilfiil
yaratması, yoktan var etmesi demektir. Allah'ın bu sıfatı ezelidir. Tekvîn
sıfatı da diğer sıfatları gibi, O'nun yüce zatıyla kaim ve O'nun hakkındâ vacib
olan sübutî sıfatlarından biridir. Tekvin sıfatı, irade sıfatının muktezasına
göre, mümkünâta tesir eder, yaratır ve icad eder. Nitekim Allah Teâlâ meâlen
şöyle buyurur: "Bir şeyi dilediği zaman, O'nun buyruğu, sadece o şeye "ol!"
demektir ve o hemen oluverir." (Yasin: 36/82). İşte bütün bu kâinatın ve
içindeki varlıkların yaratanı, icad edeni, Yüce Allah'tır. Bunları varedip
etmemeye muktedir olan (gücü yeten) Allah Teâlâ, "İrade" sıfatıyla ezelî ilmine
uygun olarak var olmasını, icad edilmesini irade buyurmuş (dilemiş) ve Tekvîn
sıfatıyla yaratıp icad eylemiştir.
Yüce Allah'ın alemleri
yaratmak, rızık vermek, nimetler ihsan etmek, yaşatmak, öldürmek, diriltmek,
azab etmek, mükafatlandırmak gibi bütün fiilleri Tekvîn sıfatına râcidir, yani
Tekvîn sıfatının tealluklarının başka başka olmasıyla bu isimleri alır. İşte
Tekvîn sıfatının bütün bu tealluklarına "sıfât-ı fiiliyye" de denir.
Allahü Teâlâ'nın yüce zatına
mahsustur. O'nun yüce zatı için vacib olan sıfatların hepsi, görüldüğü gibi,
ayetlerle sabit olduğundan, bütün İslâm âlimleri arasında bu konuda ittifak
vardır. O'nun bu sıfatlarla ezelde muttasıf olduğunda şüphe yoktur.
Yukarıda da ifade edildiği
üzere, Yüce Allah, zatında, sıfatlarında, işlerinde, fiillerinde bir tekdir;
O'nun eşi, ortağı ve benzeri yoktur. O'nun sıfatları ve işleri de yüce zatına
mahsustur. O'nun yüce zatı ve varlığı kabul edilip tasdik edilmeden, yukarıda
sayılıp açıklanan sıfatlardan ve O'nun güzel isimlerinden sözetmek de mümkün
olamaz. Zira bu sıfatlar ve isimler, O'nun yüce zatının ve varlığının zorunlu
bir gereğidir. Ne bu zat, bu sıfatlarsız; ne de bu sıfatlar, bu zatsız olur.
Yine dikkat edilecek olursa, bu sıfatların her biri açık ve seçik olarak Kur'ân
âyetlerine dayanmaktadır. Yani, bizzat Yüce Allah, kendisini bu sıfatlarla
vasıflandırmıştır. Böylece O'na olan inancımız daha da kuvvetlenmektedir. Çünkü
bu sıfatlarıyla O'nu daha iyi anlıyabiliyoruz. Yoksa O'nu her hangi bir şeye
hâşâ benzetmek gibi bir gaye için asla değildir. Bütün bu sıfatlar O'nun yüce
zatına yaraşır bir tarzdadır. Biz bütün bu sıfatların asıllarına imân ederiz;
fakat keyfiyetlerine, nasıl ve nice olduklarına dair her hangi bir şekilde söz
söylemeyiz. Bu konuda söz etmeye de bilgilerimiz yeterli değildir.[1]
Var etmek, icat etmek, bir şeyi
yokluktan varlığa çıkarmak demektir. Allah'a mahsus bir sıfattır. Allah bu sıfat
ile dilediği herhangi bir şeyi yok iken var ederveya var iken yok eder. Allah'ın
bu alemleri yaratıp yok etmesi, özellikle kularını yaratması, yaşatması,
beslemesi, sonra da öldürüp başka bir aleme götürmesi bu sifatın tecellisidir.
Mükevvenatın-kainatın, bir mükevvine-yaratıcıya ihtiyacı vardır. Mükevvin ise
tekvin sıfatına sahip olan zat demektir. Allah da bu kainatın mükevvini
(yaratıcısı) olduğundan, tekvin sıfat-ı ezelisi ile muttasıftır.

"O bir şey dilediği vakit, ancak O'nun emri buna ol demesidir ki, bu da hemen
oluverir" (Yâsin: 36/82)

[2]

Allah'ın yoktan var etmesi,
yaratması. Her şeyi Allah yaratmıştır. Allah, yaratmak istediği şeye ?ol? der ve
hemen o şey oluverir.
Tekvîn; Cenâb-ı Allah'ın, zâtıyla kaim, bilfiil
yaratmak ve icat etmek şanından olan sübûtî ve hakiki sıfatlarından biridir.
Allah Teâlâ bu sıfatıyla dilediği her mümkünü yokken varlık sahasına çıkarır.
Tekvin ile murad edilen bir eserin vücuda gelmesine bilfiil müessir olan mebde-i
tekvindir. Yoksa mükevvin (yaratıcı) ile mükevven (yaratılan) arasındaki ilişki
değildir. Bu ilişki izafi bir durum olduğu için hâdistir. Tekvinin (yaratmanın)
menşei ise bir eserin vücud bulmasında doğrudan doğruya müessir olan Allah'ın
zatıyla kaim bir sıfattır. Tekvine, halk, îcâd ve te'sir de denilir.

Eş'arîlere göre yaratmanın mebde' ve illeti kudret ve irade sıfatlarıdır. Onlara
ise, madrubsuz (dövülensiz) darbın (dövmenin) husulü tasavvur olunamayacağı gibi
mükevvensiz (yaratılansız) tekvin de düşünülemez. Tekvin kadim olsa mükevvenâtın
da kıdemi lâzım gelir.
Yine
Eş'arîlere göre, kudret sıfatının iki çeşit taalluk ve te'siri vardır: Ezelî ve
layezâli (hâdis olan) taalluklar. Ezelî olan taalluk, mümkünatın fâilden
(Allah'tan) sudûr etmesini salih ve sahih kılar ki, bilfıil sonsuzdur. Kudret
sıfatının "taalluk-ı layezlisi? (hadis ve sonradan olan taalluku) ise ezelî
irade sıfatının mümkünün varlık ve yokluğundan birini tercihine göre, hâdis olan
taallukudur. İşte bu kudret sıfatının ikinci ve hâdis olan taallukuna tekvin
derler. Bu tekvîn hâdistir, Allah'ın zatıyla kâim değildir. Allah'ın zatıyla
kâim olan kudret ve iradedir. Allah Teâlâ'ya hâlık (yaratıcı) denilmesi, ayrıca
O'na bu iki sıfatın dışında hakiki bir tekvin sıfatının isnâd edilmesini
gerektirmez. Kudretin bu hâdis taalluku bilfiil sonlu, bilkuvve sonsuzdur.

Mutezile'ye göre, Allah'ın eşyayı yaratmada ayrıca hakiki bir tekvin sıfatına
ihtiyacı yoktur. Dilediği her şeyi yaratmada O'nun zâtı kâfidir.

Matürîdilere göre tekvin, Allah'ın bütün âlemleri ve bunlarda bulunan her bir
şeyi ve cüz'ü ezelde değil, ilim ve iradesine göre var olacakları vakitte
yaratması demektir. Tekvin (yaratma) yaratılandan (mükevvenden) başkadır.
Tekvin, ezelde ve ebedde Cenab-ı Hakk'ın zatıyla kaim, zatından ayrılmayan ve
bakî bir sıfattır. Mükevven (mahluk) ise, tekvin sıfatının taallukunun hudûsüyle
hâdistir.

[3]



[1]
Cihad Tunç, Şamil İslam Ansiklopedisi: 5/405.

[2]
Cengiz Yağcı, Şamil İslam Ansiklopedisi: 1/118.

[3]
Muhiddin Bağçeci, Şamil İslâm Ansiklopedisi: 6/173-174.

ALLAH (C.C.) Allah Lafzı; Anlam ve Mâhiyeti
Varlıkların Türleri
1) Vâcibu'l-Vücûd
2) Mümkinu'l-Vücûd
3) Mümteniu'l-Vücûd
A) Aklî Deliller 1) Hudûs (So adan Varolma) Delilleriyle Allah'ın Varlığını İspat.
a) Cisimlerin So adan Yaratılması Esasına Dayanan Delil.
b) İhtirâ (İcat Etme) Delîli.
c) Terkip Delili.
2) İmkân Delîli
3) İbdâ' ve İllet-i Gâiyye Delîli
B) Naklî Deliller
Allah'ın Varlığına İcmâlî Birkaç Delil
1- İmkân Delîli
2- Hudûs Delîli
3- Hayat Delîli
4- İntizâm Delîli
5- San'at Delîli
6- Hikmet Ve Gâye Delîli
7- Şefkat-Merhamet Ve Rızık Delîli
8- Yardımlaşma Delîli
9- Temizlik Delîli
10- Sîmâlar Delîli
11- Sevk-i İlâhî Delîli
12- Rûh Ve Vicdân Delîli
13- Fıtrat Ve Tarih Delîli
14- Duygular Delîli
15- İttifak Delîli
16- Kur'ân Delîli
17- Peygamberler Delîli
"Allah? Kelimesinin İçerdiği Anlam ..
Allah'a İman
Allah Teâlâ'nın Birliği
ALLAH TEÂLÂ'NIN SIFATLARI
Kur'ân-ı Kerim Allah Teâlâ'yı Bize Nasıl Anlatıyor
Kur'ân-ı Kerim'de Allah'a İman ve O'nun Bazı İsim ve Sıfatları
Konuyla İlgili Hadis-i Şeriflerden Bazıları
YÜCE ALLAH'IN İSİMLERİ ?ESMA-İ HÜSNA? .
SIFAT-I İLAHİYYE .
1- Sıfat-ı Nefsiyye
2- Sıfat-ı Selbiyye (Tenzihat)
3- Sıfat-ı Sübûtiyye (Sıfat-ı Zatiyye)
4- Esmaül-Hüsna'nın Delalet Ettiği Sıfat ve Manalar
5- Haberî Sıfatlar
İstivâ
Nüzul
SIFÂT-I SELBİYYE .
SIFAT-I ZÂTİYYE .
1) VÜCUT ..
VACİBU'L-VÜCUD ..
2) KIDEM ...
3) BEKA ..
4) MUHÂLEFETÜ'N Lİ'L-HAVÂDİS .
5) KIYÂM Bİ-NEFSİHÎ
6) VAHDÂNİYET ..
SIFÂT-I SÜBUTİYYE .
1) HAYAT ..
2) İLİM ...
3) SEMÎ'
4) BASAR ..
5) İRÂDE .
İrâde-i Külliyye ve İrâde-i Cüz'iyye
a- Tekvinî İrâde
b- Teşriî irâde
a) Yaratma İradesi (İrâde-i Tekviniye)
b) Yasama İradesi (İrâde-i Teşriiye)
6) KUDRET ..
7) KELÂM ...
8) TEKVÎN ..
Tekvin Sıfatının İsbatı
RUYETULLAH .. Ru'yetullah; Allah'ın Görülmesi
Rü'yetin Dünyadaki Cevazı
Rü'yetin Âhiretteki Vücûbu
Allah Teâlâ'yı Görmek Mümkün müdür ? .
ALLAH'I İNKAR .. Allah'ı İnkar Etmede Önemli Olan Üç Etken . 1) Kibir ve İnat
2) Cehâlet
3) Tâğutların İfsadı
Allah'sız Bir Dünyayı Kimler İster? .
Allah İnancı Olmayan Toplum Modelinin Zararları
Allah'ı Düşündüren Kâinat Ayetleri
Yegâne Yaratıcı Allah'ı İnkâr Edenleri Düşünmeye Dâvet Bu Şiiri Kim Yazdı? .
Fabrika .
Tasvir
Allah'ı İnkâra Dayalı Felsefî Akımlar 1) Ateizm; Allah Tanımazlık .
2) Darwinizm ..
3) Naturalizm ..
Tabiat Nedir? .
Tabiat (Doğa) Yaratıcı Olabilir mi? .
4) Pantheisme .
5) Pozitivizm ..
Bilimlerin Dilinden .
Bak ve Düşün!
İlimler
6) İdealizm ..
İslâm Felsefesi mi? .
7) Reenkarnasyon .
8) Hedonizm ..
Niçin Yaşıyoruz? .
Beşer ve İnsan
Kitaplıktaki Kedi