Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Hâkimiyet/Egemenlik Kayıtsız Şartsız Allah'ındır

Hâkimiyet

Hâkimiyet/Egemenlik Kayıtsız Şartsız Allah'ındır

Hukm kelimesi, sözlük anlamı
olarak yargı ve yargıda bulunmak anlamındadır. Kelime, bütün kökleriyle,
taraflar arasında ister anlaşmazlık bulunsun, isterse bulunmasın, belirli bir
konunun gerçek değerinin anlaşılması için, bu konuda yetkili kabul edilen bir
makama başvurma mânâsını içermektedir. Kur'ân-ı Kerim'de de bu anlamda
kullanıldığı görülmektedir. Hukm kelimesinin Türkçede ?egemenlik? anlamında
kullanılan ?hâkimiyet? şeklindeki söylenişi ise, hüküm koyma, hüküm verme
yetkisi, yüksek egemenlik anlamıyla Arapçada yenidir.
Çağdaş hukukçular, hâkimiyeti
şöyle tarif ederler: ?Belli bir ülke ve o ülkede oturan hakiki ve tüzel kişiler
üzerinde kullanılan ve devlet kişiliğine bağlı olan, ondan ayrılmayan aslî en
yüksek hukukî iktidar veya kudrettir.? Kısaca, ?aslî ve en yüksek kumanda
ehliyet ve yetkisi? şeklinde tanımlanabilir. Mevdûdî, hâkimiyeti tanımlarken
şunları söylemektedir: ?Siyaset biliminde bu terim; en yüksek iktidar ve mutlak
iktidar anlamında kullanılır. Herhangi bir kimse ya da topluluğun hâkimiyeti
elinde tutmasından maksat şudur: Onun her hükmü kanun mâhiyetini taşır ve kanun
olur. Böyle bir kimse ülkesinde yaşayan fertlerin üzerinde hüküm yürütür ve
sınırsız tercih ve yetkilerin sahibi olur. Onun yetki ve tercihlerini kendi
irâdesi altında hiçbir şey sınırlandıramaz ve kısamaz. Bireylere verilmiş
bulunan herhangi bir hak varsa, bu hak da ancak onun tarafından verilmiş olur.
Hâkimiyeti elinde bulundurması sebebiyle herhangi bir kanun kendisini
bağlamadığı için böyle birisi tam mânâsıyla kadir-i mutlaktır.?[1]

Mevdûdî'ye göre ?bundan daha az
kudret ve imkâna ?hâkimiyet? denemez. Ancak böyle bir hâkimiyet, bugün artık
farazî bir kavram haline gelmiştir. Alanı o kadar küçülmüştür ki, gerçek bir
hâkimiyet veya siyaset biliminde kullanılan terim anlamıyla siyâsî hâkimiyet
(politik egemenlik) dahi kalmamıştır.



[1]
Mevdûdi, İslâm'da Hükümet, s. 421-422