Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

6) Adak Adamak

6



6) Adak Adamak:




?Adaklarını yerine getirirler ve şerri yaygın
olan bir günden korkarlar.? (İnsan:
76/7)

Adak adamak demek; bir kimsenin, Allah'ın
kendisini yerine getirmekle sorumlu tutmadığı bir şeyi yerine getirmek için
kendi kendine söz vermesidir. Ayetteki ?Adaklarını yerine getirirler?
demek, adak adamayı ibadet kabul edip bunu Allah için yerine getirirler
demektir. Allah teala onları bu davranışlarından dolayı övüyor. Allah Teala
ancak kendisine ibadet edenleri över. Bu da gösteriyor ki adak adamak ibadettir.
Kim Allah'tan başkasına adak adarsa Allah'a ortak koşmuş olur.

[1]


Bu ayetin nezrin (adakta bulunmanın) Yüce
Allah'a ibadet kapsamı içerisinde oluşunun delili şudur: Şanı Yüce Allah bu gibi
kimseleri adaklarının gereğini yerine getirdikleri için övmektedir. Bu da
Allah'ın böyle bir davranışı sevdiğine delildir. Yüce Allah'ın sevdiği bütün
ameller ise ibadetin kendisidir. Bunu da ayet-i kerimede geçen ?Ve kötülüğü
yaygın olan bir günden korkarlar? buyruğu ayrıca desteklemektedir.

Şunu belirtelim ki gereğini yerine getirdikleri
için Allah'ın bu gibi kimseleri övdüğü nezir (adak) aslında yüce Allah'ın farz
kıldığı bütün ibadetleri kapsamına alır. Çünkü farz olan ibadetlere insan
başladığı takdirde onların gereklerini yerine getirmeyi de üstlenmiş olur. Buna
delil de yüce Allah'ın şu buyruğudur:

?Sonra kirlerini gidersinler, adaklarını yerine
getirsinler ve Beyt-i Atik'i tavaf etsinler.?
(Hacc: 22/29)

İnsanın kendisini herhangi bir şey ile ya da
vacip olmayan bir itaat ile yükümlü kılması anlamına gelen nezir (adak)
mekruhtur. Kimi ilim adamı bunun haram olduğunu dahi söylemiştir. Çünkü
Rasulullah (s.a.v.) adakta bulunmayı yasaklamış ve şöyle buyurmuştur: ?O
ayrıca bir hayır getirmez, sadece onun vasıtası ile cimri bir kimseden bir
şeyler çıkartılır.? Bununla beraber insan yüce Allah'a itaat olmak üzere bir
adakta bulunacak olursa, onu da yerine getirmesi vaciptir. Çünkü Rasulullah
(s.a.v.) ?Kim Allah'a itaat etmeyi adarsa O'na itaat etsin.? diye
buyurmuştur.

Hulasa nezr (adak) tabiri genel olarak farz
ibadetler hakkında kullanıldığı gibi, özel olarak da insanın yüce Allah için
herhangi bir şeyi yerine getirmekle kendisini yükümlü kılması anlamında da
kullanılır. İlim adamları bu özel anlamıyla nezri (adağı) çeşitli kısımlara
ayırmışlardır ki bunlara dair geniş açıklamalar fıkıh kitaplarındadır.

[2]








[1]
Ziyaeddin el-Kudsi, İşte Tevhid, Hak Yayınları: 20.





[2]
Muhammed b. Salih el-Useymin, Üç Esas, Guraba Yayınları: 77-78.

İBÂDET.. İbadet Nedir?.
Kur'an'da İbâdet
İbadetin Kur'an'daki Anlamları
İbâdetle ilgili Bazı Âyetler
İbadet Kimin Hakkıdır?.
İbadetin Dereceleri
İnsanın Yaratılış Gayesi
Rasullerin Gönderiliş Gayesi
Allah'ın Kulları Üzerindeki, Kulların da Allah Üzerindeki Hakları
İbadet Çeşitleri
1) Dua
Dua Çeşitleri
a) İbadet Duası
b) Dilek Duası
2) İstiâne (Yardım Dilemek)
İstiane Çeşitleri
a) Allah'tan Yardım Dilemek
b) Mahluktan Gücünün Yetebileceği Bir Husus Hakkında Yardım İstemek
c) Gücü Yetmeyen ve Huzurda Bulunan Bir Yaratılmıştan Yardım İtemek
d) Mutlak Olarak Ölülerden Ya Da Hayatta Bulunan Kimselerden Gerçekleştiremeyecekleri Ve Gaybi Bir İş Hakkında Yardım İstemek
e) Şanı Yüce Allah'ın Sevdiği Bir Takım Amel Ve Halleri İleri Sürerek Yardım İstemek
3) İstiğase (Medet Beklemek)
İstiğase Çeşitleri
a) Yüce Allah İle İstiğase Etmek (O'ndan İmdat Dilemek)
b) Ölülerden Ya Da Hazır Olmayıp Buna Güç Yetirebilen Canlı Kimselerden İmdat İstemek
c) Hayatta Olan, Bilen ve İmdada Yetişmeye Güç Yetiren Kimselerden İmdat İstemek
d) Gizli Bir Kuvvete Sahip Olduğuna İnanmaksızın Güç Yetiremeyen, Hayatta Olan Bir Kimseden İmdat İstemek
4) İstiâze (Sığınmak)
İstiaze Çeşitleri
a) Yüce Allah'a İstiâzede Bulunmak
b) Yüce Allah'ın Kelamı, Azameti, İzzeti Ve Buna Benzer Sıfatlarından Herhangi Bir Sıfat İle İstiazede Bulunmak
c) Ölülerle Ya Da Sığınma Talebini Karşılama Gücüne Sahip Ancak Hazır Olmayan Canlılar İle İstiaze
d) İnsan, Mekân Ya Da Bunların Dışındaki Mahluklardan Kendilerine Sığınılması Mümkün Olan Şeylerle İstiazede Bulunmak
5) Kurban Kesmek
Zebh Çeşitleri
a) Kendisi Adına Kesim Yapılanın Ta'zim Edilmesi, Onun Önünde Zilletin Açıklanması Ve Ona Yaklaşmak Maksadı İle İbadet Olarak Yapılan Kesim
b) Misafire İkram, Düğün Yemeği Ya Da Buna Benzer Bir Maksatla Yapılan Kesim
c) Etini Yemek Suretiyle Faydalanmak Yahut Ticaretini Yapmak Ve Buna Benzer Bir Maksatla Kesim Yapmak
6) Adak Adamak
7) Havf (Korkmak)
Havf Çeşitleri
a) Tabiî Korku
b) İbadet Şeklindeki Korku
c) Gizli Korku
8) Recâ (Umutvar Olmak)
9) Tevekkül Etmek
Tevekkül Çeşitleri
a) Yüce Allah'a Tevekkül Etmek
b) Bir Menfaatin Sağlanmasında, Ya Da Bir Zararın Önlenmesinde, Ölü Bir Kimseye Güvenip, Dayanmak Şeklindeki Gizli Tevekkül
c) Tevekkül Ettiği Başka Kimsenin Tasarruflarında Mertebe İtibariyle Kendisinden Daha Yüksekte, Tevekkül Edenin Mertebesinin İse Ondan Daha Aşağıda Olduğuna İnanarak Tevekkül Etmek
d) Tevekkül Edenin, Tasarruf Ettiği Hususlarda Vekaletin Caiz Olduğu Alanlarda, Başkasını Vekil Tayin Etmek Suretiyle Tevekkül Etmesi
10) İnâbe (Allah'a Yönelmek)
Teslimiyet Çeşitleri a) Kevni Teslimiyet
b) Şer'i Teslimiyet
11) Sevgi
12) Haşyet (Titreyerek Korkmak)
13) Rağbet (Sevap Umarak Yönelmek) ve Rahbet (Azabından Korkmak)
14) Rüku ve Secde
15) Huşu (İtaat Ederek Korkmak)
16) İlah Olarak Yalnız Allah'ı Tanımak
17) Hükmüne Teslimiyet Göstermek
18) Tavaf Etmek
İbâdet; Kalıp ve Kalbin, Tüm Organların Allah'a Yönelmesidir
İbâdet, Fıtrattır
İbâdet, Hayatın Tüm Alanlarını Kuşatır
Allah'a İbâdet
Namaz, Tüm İbâdetler İçin Prototiptir
Herhangi Bir Eylem Nasıl İbâdet Olur?.
Allah'tan Başkasına İbâdet
Allah'tan Başka Tapılan Varlıklar
Allah'tan Başkasına İbâdetin Anlamı
İnsanlara Fayda ve Zarar Vermeyen, İşitmeyen, Görmeyen Putları ve Heykelleri İlâh Edinmek ve Onlara İbâdet Etmek
Tâğuta İbâdet
Bilginlere ve Din Adamlarına İbâdet
Şeytana İbâdet
Cinlere İbâdet
Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar