Kavramlar Ansiklopedisi |
Kategoriler |
Konular
6) Adak Adamak
6
6) Adak Adamak:
?Adaklarını yerine getirirler ve şerri yaygın
olan bir günden korkarlar.? (İnsan:
76/7)
Adak adamak demek; bir kimsenin, Allah'ın
kendisini yerine getirmekle sorumlu tutmadığı bir şeyi yerine getirmek için
kendi kendine söz vermesidir. Ayetteki ?Adaklarını yerine getirirler?
demek, adak adamayı ibadet kabul edip bunu Allah için yerine getirirler
demektir. Allah teala onları bu davranışlarından dolayı övüyor. Allah Teala
ancak kendisine ibadet edenleri över. Bu da gösteriyor ki adak adamak ibadettir.
Kim Allah'tan başkasına adak adarsa Allah'a ortak koşmuş olur.
[1]
Bu ayetin nezrin (adakta bulunmanın) Yüce
Allah'a ibadet kapsamı içerisinde oluşunun delili şudur: Şanı Yüce Allah bu gibi
kimseleri adaklarının gereğini yerine getirdikleri için övmektedir. Bu da
Allah'ın böyle bir davranışı sevdiğine delildir. Yüce Allah'ın sevdiği bütün
ameller ise ibadetin kendisidir. Bunu da ayet-i kerimede geçen ?Ve kötülüğü
yaygın olan bir günden korkarlar? buyruğu ayrıca desteklemektedir.
Şunu belirtelim ki gereğini yerine getirdikleri
için Allah'ın bu gibi kimseleri övdüğü nezir (adak) aslında yüce Allah'ın farz
kıldığı bütün ibadetleri kapsamına alır. Çünkü farz olan ibadetlere insan
başladığı takdirde onların gereklerini yerine getirmeyi de üstlenmiş olur. Buna
delil de yüce Allah'ın şu buyruğudur:
?Sonra kirlerini gidersinler, adaklarını yerine
getirsinler ve Beyt-i Atik'i tavaf etsinler.?
(Hacc: 22/29)
İnsanın kendisini herhangi bir şey ile ya da
vacip olmayan bir itaat ile yükümlü kılması anlamına gelen nezir (adak)
mekruhtur. Kimi ilim adamı bunun haram olduğunu dahi söylemiştir. Çünkü
Rasulullah (s.a.v.) adakta bulunmayı yasaklamış ve şöyle buyurmuştur: ?O
ayrıca bir hayır getirmez, sadece onun vasıtası ile cimri bir kimseden bir
şeyler çıkartılır.? Bununla beraber insan yüce Allah'a itaat olmak üzere bir
adakta bulunacak olursa, onu da yerine getirmesi vaciptir. Çünkü Rasulullah
(s.a.v.) ?Kim Allah'a itaat etmeyi adarsa O'na itaat etsin.? diye
buyurmuştur.
Hulasa nezr (adak) tabiri genel olarak farz
ibadetler hakkında kullanıldığı gibi, özel olarak da insanın yüce Allah için
herhangi bir şeyi yerine getirmekle kendisini yükümlü kılması anlamında da
kullanılır. İlim adamları bu özel anlamıyla nezri (adağı) çeşitli kısımlara
ayırmışlardır ki bunlara dair geniş açıklamalar fıkıh kitaplarındadır.
[2]
[1]
Ziyaeddin el-Kudsi, İşte Tevhid, Hak Yayınları: 20.
[2]
Muhammed b. Salih el-Useymin, Üç Esas, Guraba Yayınları: 77-78.
İBÂDET.. İbadet Nedir?. |
Kur'an'da İbâdet |
İbadetin Kur'an'daki Anlamları |
İbâdetle ilgili Bazı Âyetler |
İbadet Kimin Hakkıdır?. |
İbadetin Dereceleri |
İnsanın Yaratılış Gayesi |
Rasullerin Gönderiliş Gayesi |
Allah'ın Kulları Üzerindeki, Kulların da Allah Üzerindeki
Hakları |
İbadet Çeşitleri |
1) Dua |
Dua Çeşitleri |
a) İbadet Duası |
b) Dilek Duası |
2) İstiâne (Yardım Dilemek) |
İstiane Çeşitleri |
a) Allah'tan Yardım Dilemek |
b) Mahluktan Gücünün Yetebileceği Bir Husus Hakkında Yardım
İstemek |
c) Gücü Yetmeyen ve Huzurda Bulunan Bir Yaratılmıştan Yardım
İtemek |
d) Mutlak Olarak Ölülerden Ya Da Hayatta Bulunan Kimselerden
Gerçekleştiremeyecekleri Ve Gaybi Bir İş Hakkında
Yardım İstemek |
e) Şanı Yüce Allah'ın Sevdiği Bir Takım Amel Ve Halleri İleri
Sürerek Yardım İstemek |
3) İstiğase (Medet Beklemek) |
İstiğase Çeşitleri |
a) Yüce Allah İle İstiğase Etmek (O'ndan İmdat Dilemek) |
b) Ölülerden Ya Da Hazır Olmayıp Buna Güç Yetirebilen Canlı
Kimselerden İmdat İstemek |
c) Hayatta Olan, Bilen ve İmdada Yetişmeye Güç Yetiren
Kimselerden İmdat İstemek |
d) Gizli Bir Kuvvete Sahip Olduğuna İnanmaksızın Güç
Yetiremeyen, Hayatta Olan Bir Kimseden İmdat İstemek |
4) İstiâze (Sığınmak) |
İstiaze Çeşitleri |
a) Yüce Allah'a İstiâzede Bulunmak |
b) Yüce Allah'ın Kelamı, Azameti, İzzeti Ve Buna Benzer
Sıfatlarından Herhangi Bir Sıfat İle İstiazede Bulunmak |
c) Ölülerle Ya Da Sığınma Talebini Karşılama Gücüne Sahip Ancak
Hazır Olmayan Canlılar İle İstiaze |
d) İnsan, Mekân Ya Da Bunların Dışındaki Mahluklardan Kendilerine Sığınılması
Mümkün Olan Şeylerle İstiazede Bulunmak |
5) Kurban Kesmek |
Zebh Çeşitleri |
a) Kendisi Adına Kesim Yapılanın Ta'zim Edilmesi, Onun Önünde Zilletin
Açıklanması Ve Ona Yaklaşmak Maksadı İle İbadet Olarak Yapılan Kesim |
b) Misafire İkram, Düğün Yemeği Ya Da Buna Benzer Bir Maksatla
Yapılan Kesim |
c) Etini Yemek Suretiyle Faydalanmak Yahut Ticaretini Yapmak Ve
Buna Benzer Bir Maksatla Kesim Yapmak |
6) Adak Adamak |
7) Havf (Korkmak) |
Havf Çeşitleri |
a) Tabiî Korku |
b) İbadet Şeklindeki Korku |
c) Gizli Korku |
8) Recâ (Umutvar Olmak) |
9) Tevekkül Etmek |
Tevekkül Çeşitleri |
a) Yüce Allah'a Tevekkül Etmek |
b) Bir Menfaatin Sağlanmasında, Ya Da Bir Zararın Önlenmesinde, Ölü Bir Kimseye
Güvenip, Dayanmak Şeklindeki Gizli Tevekkül |
c) Tevekkül Ettiği Başka Kimsenin Tasarruflarında Mertebe İtibariyle Kendisinden
Daha Yüksekte, Tevekkül Edenin Mertebesinin İse Ondan Daha Aşağıda Olduğuna İnanarak Tevekkül
Etmek |
d) Tevekkül Edenin, Tasarruf Ettiği Hususlarda Vekaletin Caiz Olduğu Alanlarda,
Başkasını Vekil Tayin Etmek Suretiyle Tevekkül Etmesi |
10) İnâbe (Allah'a Yönelmek) |
Teslimiyet Çeşitleri a) Kevni Teslimiyet |
b) Şer'i Teslimiyet |
11) Sevgi |
12) Haşyet (Titreyerek Korkmak) |
13) Rağbet (Sevap Umarak Yönelmek) ve Rahbet (Azabından
Korkmak) |
14) Rüku ve Secde |
15) Huşu (İtaat Ederek Korkmak) |
16) İlah Olarak Yalnız Allah'ı Tanımak |
17) Hükmüne Teslimiyet Göstermek |
18) Tavaf Etmek |
İbâdet; Kalıp ve Kalbin, Tüm Organların Allah'a Yönelmesidir |
İbâdet, Fıtrattır |
İbâdet, Hayatın Tüm Alanlarını Kuşatır |
Allah'a İbâdet |
Namaz, Tüm İbâdetler İçin Prototiptir |
Herhangi Bir Eylem Nasıl İbâdet Olur?. |
Allah'tan Başkasına İbâdet |
Allah'tan Başka Tapılan Varlıklar |
Allah'tan Başkasına İbâdetin Anlamı |
İnsanlara Fayda ve Zarar Vermeyen, İşitmeyen, Görmeyen Putları
ve Heykelleri İlâh Edinmek ve Onlara İbâdet Etmek |
Tâğuta İbâdet |
Bilginlere ve Din Adamlarına İbâdet |
Şeytana İbâdet |
Cinlere İbâdet |
Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar |