Kavramlar Ansiklopedisi |
Kategoriler |
Konular
13) Rağbet (Sevap Umarak Yönelmek) ve Rahbet (Azabından
Korkmak)
13
13) Rağbet (Sevap
Umarak Yönelmek) ve Rahbet (Azabından Korkmak):
?Doğrusu onlar hayır işlerinde yarışırlar,
korkarak ve umarak bize dua ederlerdi.?
(Enbiya: 21/90)
Ayetteki ?Korkarak ve umarak bize
yalvarıyorlardı? sözünden maksat; Allah'ın azabından korkarak ve Allah'ın
rahmetini umarak Allah'a yalvarıyorlardı demektir.
Bu ayet gösteriyor ki, ummak, korkmak, gönülden
saygı duymak ibadetlerdendir. Kim bunlardan birini Allah'tan başkasına yaparsa
müşriktir.
[1]
Rağbet: Sevilen bir şeye kavuşmayı sevmektir.
(Arzu duymak).
Rahbet ise kendisinden korkulan şeyden kaçma
sonucunu veren korku demektir. O halde bu beraberinde amel bulunan bir korku
çeşididir.
Huşu ise yüce Allah'ın kevnî ve şer'î
hükümlerine teslim olacak şekilde, O'nun azameti önünde zillet duymak ve
eğilmektir.
Zikredilen bu ayet-i kerimede yüce Allah halis
kullarını Allah'a rağbet duyarak ve O'na huşu ile birlikte rahbet ile (korku
duyarak) dua etmekle nitelendirmektedir. Burada dua hem ibadet anlamıyla duayı,
hem de Allah'tan dilekte bulunmak manasına duayı kapsamaktadır. O halde bu
seçkin kullar yüce Allah'tan nezdinde bulunanları umarak ve O'nun mükâfatını
isteyerek dua etmekle birlikte, O'nun cezasından ve günahlarının sonuçlarından
korkarak da dua etmektedirler.
Mü'min bir kimsenin yüce Allah'a korku ile ümit
arasında koşması icab eder. İtaat halinde ümidin daha baskın gelmesi gerekir ki
itaate karşı bir gayreti olsun ve kabulü ümit edilsin. Bir masiyet işleyecek
olursa korku baskın gelmeli ki o masiyetten kaçıp cezasından kurtulabilsin.
Bir ilim adamı şöyle demektedir: Hastalık
halinde umut tarafı ağır basar, sağlık halinde de korku tarafı ağır basar. Çünkü
hastanın kalbi kırıktır, ruhu zayıflamıştır. Beki de eceli yakınlaşmıştır ve
ölecektir. İşte o bu haliyle yüce Allah hakkında güzel zan beslemelidir. Sağlık
halinde ise uzun süre hayatta kalmayı ümit etmektedir ve çalışabilecek, amelde
bulunabilecek haldedir. Bu hali onu azgınlığa ve serkeşliğe itebilir. Bu durumda
böyle bir halden kurtulabilmek için korku tarafı ağır basmalıdır.
Bir görüşe göre de korku ve ümit aynı şekilde
birbirine eşit olmalıdır ki ümit Allah'ın mekrinden kişiyi emniyete düşürmesin,
korku da Allah'ın rahmetinden ümit kestirmesin. Çünkü her ikisi de çirkindir ve
kişiyi helake götürür.
[2]
[1]
Ziyaeddin el-Kudsi, İşte Tevhid, Hak Yayınları: 17.
[2]
Muhammed b. Salih el-Useymin, Üç Esas, Guraba Yayınları: 67-68.
İBÂDET.. İbadet Nedir?. |
Kur'an'da İbâdet |
İbadetin Kur'an'daki Anlamları |
İbâdetle ilgili Bazı Âyetler |
İbadet Kimin Hakkıdır?. |
İbadetin Dereceleri |
İnsanın Yaratılış Gayesi |
Rasullerin Gönderiliş Gayesi |
Allah'ın Kulları Üzerindeki, Kulların da Allah Üzerindeki
Hakları |
İbadet Çeşitleri |
1) Dua |
Dua Çeşitleri |
a) İbadet Duası |
b) Dilek Duası |
2) İstiâne (Yardım Dilemek) |
İstiane Çeşitleri |
a) Allah'tan Yardım Dilemek |
b) Mahluktan Gücünün Yetebileceği Bir Husus Hakkında Yardım
İstemek |
c) Gücü Yetmeyen ve Huzurda Bulunan Bir Yaratılmıştan Yardım
İtemek |
d) Mutlak Olarak Ölülerden Ya Da Hayatta Bulunan Kimselerden
Gerçekleştiremeyecekleri Ve Gaybi Bir İş Hakkında
Yardım İstemek |
e) Şanı Yüce Allah'ın Sevdiği Bir Takım Amel Ve Halleri İleri
Sürerek Yardım İstemek |
3) İstiğase (Medet Beklemek) |
İstiğase Çeşitleri |
a) Yüce Allah İle İstiğase Etmek (O'ndan İmdat Dilemek) |
b) Ölülerden Ya Da Hazır Olmayıp Buna Güç Yetirebilen Canlı
Kimselerden İmdat İstemek |
c) Hayatta Olan, Bilen ve İmdada Yetişmeye Güç Yetiren
Kimselerden İmdat İstemek |
d) Gizli Bir Kuvvete Sahip Olduğuna İnanmaksızın Güç
Yetiremeyen, Hayatta Olan Bir Kimseden İmdat İstemek |
4) İstiâze (Sığınmak) |
İstiaze Çeşitleri |
a) Yüce Allah'a İstiâzede Bulunmak |
b) Yüce Allah'ın Kelamı, Azameti, İzzeti Ve Buna Benzer
Sıfatlarından Herhangi Bir Sıfat İle İstiazede Bulunmak |
c) Ölülerle Ya Da Sığınma Talebini Karşılama Gücüne Sahip Ancak
Hazır Olmayan Canlılar İle İstiaze |
d) İnsan, Mekân Ya Da Bunların Dışındaki Mahluklardan Kendilerine Sığınılması
Mümkün Olan Şeylerle İstiazede Bulunmak |
5) Kurban Kesmek |
Zebh Çeşitleri |
a) Kendisi Adına Kesim Yapılanın Ta'zim Edilmesi, Onun Önünde Zilletin
Açıklanması Ve Ona Yaklaşmak Maksadı İle İbadet Olarak Yapılan Kesim |
b) Misafire İkram, Düğün Yemeği Ya Da Buna Benzer Bir Maksatla
Yapılan Kesim |
c) Etini Yemek Suretiyle Faydalanmak Yahut Ticaretini Yapmak Ve
Buna Benzer Bir Maksatla Kesim Yapmak |
6) Adak Adamak |
7) Havf (Korkmak) |
Havf Çeşitleri |
a) Tabiî Korku |
b) İbadet Şeklindeki Korku |
c) Gizli Korku |
8) Recâ (Umutvar Olmak) |
9) Tevekkül Etmek |
Tevekkül Çeşitleri |
a) Yüce Allah'a Tevekkül Etmek |
b) Bir Menfaatin Sağlanmasında, Ya Da Bir Zararın Önlenmesinde, Ölü Bir Kimseye
Güvenip, Dayanmak Şeklindeki Gizli Tevekkül |
c) Tevekkül Ettiği Başka Kimsenin Tasarruflarında Mertebe İtibariyle Kendisinden
Daha Yüksekte, Tevekkül Edenin Mertebesinin İse Ondan Daha Aşağıda Olduğuna İnanarak Tevekkül
Etmek |
d) Tevekkül Edenin, Tasarruf Ettiği Hususlarda Vekaletin Caiz Olduğu Alanlarda,
Başkasını Vekil Tayin Etmek Suretiyle Tevekkül Etmesi |
10) İnâbe (Allah'a Yönelmek) |
Teslimiyet Çeşitleri a) Kevni Teslimiyet |
b) Şer'i Teslimiyet |
11) Sevgi |
12) Haşyet (Titreyerek Korkmak) |
13) Rağbet (Sevap Umarak Yönelmek) ve Rahbet (Azabından
Korkmak) |
14) Rüku ve Secde |
15) Huşu (İtaat Ederek Korkmak) |
16) İlah Olarak Yalnız Allah'ı Tanımak |
17) Hükmüne Teslimiyet Göstermek |
18) Tavaf Etmek |
İbâdet; Kalıp ve Kalbin, Tüm Organların Allah'a Yönelmesidir |
İbâdet, Fıtrattır |
İbâdet, Hayatın Tüm Alanlarını Kuşatır |
Allah'a İbâdet |
Namaz, Tüm İbâdetler İçin Prototiptir |
Herhangi Bir Eylem Nasıl İbâdet Olur?. |
Allah'tan Başkasına İbâdet |
Allah'tan Başka Tapılan Varlıklar |
Allah'tan Başkasına İbâdetin Anlamı |
İnsanlara Fayda ve Zarar Vermeyen, İşitmeyen, Görmeyen Putları
ve Heykelleri İlâh Edinmek ve Onlara İbâdet Etmek |
Tâğuta İbâdet |
Bilginlere ve Din Adamlarına İbâdet |
Şeytana İbâdet |
Cinlere İbâdet |
Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar |