Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Kur'ân-ı Kerim'de İhsân Kavramı

Kur

Kur'ân-ı
Kerim'de İhsân Kavramı

Kur'ân-ı Kerim'de "ihsân" kelimesi, 12
yerde; muhsin kelimesi de, tekil ve çoğul olarak 39 yerde geçer. İhsân ve muhsin
kelimelerinin türediği kök olan "h-s-n" ise, toplam 194 yerde kullanılır.

Allah güzeldir, muhsindir. En büyük
ihsan sahibi Allah olduğu için Kur'an'da ?Allah her şeyi güzel bir şekilde
yarattı" (32/Secde, 7; ayrıca bkz. 40/Mü'min, 64; 64/Teğâbün, 3; 59/Haşr,
24) deniliyor ve ?ihsan' kelimesi kullanılıyor. Eğer insanlar hep ihsan üzere
olurlarsa, yani hep güzel işler yaparlarsa, davranışlarını ?ihsan' üzere
gösterirlerse, bunun karşılığı olarak ?ihsan' görürler, güzellikle muâmele
edilirler (55/Rahmân, 60).

İhsan sahibi olanlara Allah ?muhsin'
diyor ve onları övüyor: ?Kim, din yönünden iyilik edici (ihsan sahibi) olarak
yüzünü Allah'a teslim edip dosdoğru İbrahim dinine tabi olan kimseden daha güzel
olabilir? Allah, İbrahim'i dost edinmişti.? (4/Nisâ, 125) Allah, ihsan
sahibi olan muhsinlerle beraberdir, onları sever, onları korur, onlara dünya ve
âhirette iyilikler verir (2/Bakara, 195; 3/Âl-i İmrân, 134, 147; 5/Mâide, 13,
85, 93; 7/A'râf, 57; 9/Tevbe, 120; 29/Ankebût, 69 vd.).

?Bir zamanlar Biz (Tih'den çıktıkları
vakit Benî İsrâile), 'Bu karyeye (şehre, kasabaya) girin, dilediğiniz yerde
ondan dilediğinizi bol bol yiyin, kapısından eğilerek girin, (girerken) 'Hıtta!
(Yâ Rabbi bizi affet!)' deyin ki sizin hatalarınızı bağışlayalım; zira Biz,
muhsinlere (iyilik yapanlara) ziyade vereceğiz (mükâfatı arttıracağız)' dedik."
(2/Bakara, 58; benzeri âyet için bkz. 7/A'râf, 161)

?Allah yolunda infak edin/harcayın.
Kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın. İhsân edin (her türlü hareket ve
davranışınızı güzel ve dürüst yapın); Allah muhsinleri (güzel iş yapanları)
sever.? (2/Bakara, 195)

?O takvâ sahipleri ki, bollukta da
darlıkta da Allah için infak ederler (harcarlar); öfkelerini yutarlar ve
insanları affederler. Allah da ihsân sahiplerini (güzel davranışta bulunanları)
sever.? (3/Âl-i İmrân, 134)

?Allah'a ibadet edin ve O'na hiçbir
şeyi şirk/ortak koşmayın. Ana babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın
komşuya, uzak komşuya, yakın arkadaşa, yolcuya, ellerinizin altında bulunanlara
ihsân edin/iyi davranın. Allah kendini beğenen ve daima böbürlenen kimseyi
sevmez.? (4/Nisâ, 36)

?De ki: ?Geliniz, Rabbinizin size
neleri haram kıldığını okuyayım: O'na hiçbir şeyi şirk/ortak koşmayın. Ana
babaya ihsân/iyilik edin, fakirlik korkusuyla çocuklarınızı öldürmeyin; sizin de
onların da rızkını Biz veririz. Kötülüklerin açığına da gizlisine de yaklaşmayın
ve haksız yere Allah'ın yasakladığı cana kıymayın! İşte şu size anlatılanları
Allah vasiyet etti. Umulur ki düşünüp anlarsınız.?
(6/En'âm, 151)

"Öne geçen ilk muhâcirler ve ensâr ile
onlara ihsânla/güzellikle tâbi olanlar var ya, işte Allah onlardan râzı
olmuştur, onlar da Allah'tan râzı olmuşlardır. Allah onlara, içinde ebedî
kalacakları, zemininden ırmaklar akan cennetler hazırlamıştır. İşte bu büyük
kurtuluştur." (9/Tevbe,
100)

?İhsân edenlere/güzel amel işleyenlere
daha güzel mükâfat (cennet), bir de fazlası vardır. Onların yüzlerine ne bir toz
(kara leke) bulaşır, ne de bir horluk (gelir). İşte onlar cennet ehlidirler. Ve
onlar orada ebedî kalacaklardır.?
(10/Yûnus, 26)

?Sabırlı ol, çünkü Allah, ihsan sahibi
muhsinlerin (güzel iş yapanların) mükâfatını zâyi etmez.?
(11/Hûd, 115)

?Muhakkak ki Allah, adâleti,
ihsânı/iyiliği, akrabaya yardım etmeyi emreder. Çirkin işleri, fenalık ve
azgınlığı da yasaklar. O, düşünüp tutasınız diye size öğüt veriyor.?(16/Nahl,
90)

?Eğer ihsân (iyilik) ederseniz,
kendinize ihsân etmiş, kötülük ederseniz yine kendinize etmiş olursunuz...?
(17/İsrâ, 7)

?Rabbin, sadece kendisine kulluk
etmenizi, ana babanıza da ihsânı/iyi davranmanızı kesin bir şekilde emretti.
Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırsa, kendilerine ?of!' bile
deme; onları azarlama. İkisine de güzel söz söyle.?
(17/İsrâ, 23)

?İman edip sâlih amel işleyenler
(bilmelidirler ki) Biz, güzel işler yapanların (ahsene amelâ) ecrini zâyi
etmeyiz. İşte onlara, içinden ırmaklar akan Adn cennetleri vardır...?
(18/Kehf, 30-31)

"...Allah sana ihsân ettiği gibi, sen
de (insanlara) ihsân (iyilik) et..."
(28/77)

?Biz insana, ana babasına ihsân/iyilik
etmesini tavsiye ettik...?
(46/Ahkaf, 15)