Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
İmam Tektir
İmam Tektir
İmam Tektir:
İslâm dünyasında birliğin
te'mini ve çokluğun hâsıl edeceği fitnelerin önlenebilmesi için, sünnet, imamın
bir olması prensibinde ısrar eder: "Kim bir imama biat ederek anlaşma
müsâfahasını yaparsa, gücü yettiğince ona itaat etsin. Bir ikincisi çıkıp da
evvelkisi ile nizâya kalkışacak olursa onun boynunu vurun" (Müslim). Bir
başka rivayette, birden fazla imam çıktığı takdirde ne yapmaları lâzım geldiğini
soranlara da: "Birinci biatınıza sâdık kalın, gereğini ifa edin...
birincilere olan borcunuzu ödeyin.." cevabı verilir. Bazı rivayetlerde
"Kim olursa olsun ikinciyi öldürün" şeklinde, te'kidli bir ifâdeye yer
verilir.
İslâm âlimleri, bu mevzu
üzerine gelen nassları nazar-ı dikkate alarak aynı asırda imamın birden fazla
olamayacağı hususunda icma ederler. İslâm beldesinin dar veya geniş olması bu
hükme te'sîr etmez. Her hâl u kârda imamın bir olması gerekmektedir. Cüveynî,
İrşad'ında İslâm beldeleri bir imamın hâkimiyet kuramayacağı kadar geniş olursa,
iki ayrı imamın meşrûiyeti hususunda ictihad yapılabileceğini söylemiş, sonraki
âlimler onun bu görüşünü, ona nisbet ederek tekrarlamışlardır. Şâyet aynı asırda
iki ayrı imama biat edilecek olsa, bunların efdaliyet noktasından vasıflarına
bakılmaksızın birincisi meşru, ikincisi gayr-ı meşru ve âsi (bâği)dir,
iddiasından vazgeçirilinceye kadar kendisiyle harb edilir. Savaşı ikincisi
kazanacak olursa, bu durumda meşru imam olur.
Ehl-i Kıble'den sadece
Kerrâmiye fırkası Sahâbe'nin ve ümmetin icmâlarına muhalif olarak iki ve daha
fazla kimsenin imametinin câiz olabileceğini söylemiştir.
İmamın bir olmasındaki bu ısrar
da "fitneye düşüp nizamın bozulması" korkusundan ileri gelmektedir.[1]
[1]
İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 2/301-302.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.