Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Saçıp Savuranlar Şeytanın Kardeşleridir

Saçıp Savuranlar Şeytanın Kardeşleridir

Saçıp
Savuranlar Şeytanın Kardeşleridir

Saçıp savurmak anlamında Kur'ân-ı Kerim'de
?bezr? kavramı kullanılır. Bezr: Tohumu verimsiz ve çorak yerde israf etmek,
malı Allah'a isyanda, gereksiz ve faydasız yerde kullanmak demektir.

İslâm, orta yol olduğu gibi, İslâm ümmeti de
orta ümmettir; yani, düşüncede ve davranışta, almada ve vermede, kısaca insan
hayatının her safhasında ifratın ve tefritin İslâm'da yeri yoktur. İslâm, mülk
her şeyden önce Allah'ın olduğu için, kişiye tahsis edilmiş özel mülkü bile
dilediği şekilde ve dilediği yere harcama yetkisi vermemiştir. Her şeyden önce,
müslüman yeryüzünün halifesi olarak, yeryüzündeki geçim kaynaklarını bu
hilâfetin gerektirdiği biçimde kullanmak, üretmek ve dağıtmakla yükümlüdür. Öyle
ki, kişi üzerinde nefsinin bile bir hakkı olduğundan, mal benim, beden benim'
anlayışı içinde tıka basa yemek veya kendisini yemek ve içmekten mahrum etmek,
ifrat ve tefrit olduğu için yasaklanmış ve bedenin de, malın da Allah'a kulluk
sınırları çerçevesinde kullanılması emredilmişti.

Dünya, âhiretin tarlasıdır ve âhirette
biçeceği ekini kişi dünyada eker; Cenneti'ni de Cehennemi'ni de dünyada hazırlar.
Attığı her adım, söylediği her söz insan için âhiret tarlasına atılmış bir
tohumdur. Bu bakımdan, müslüman, sözünde ve davranışında ölçülü olmak, tohum
israfında bulunmamak ve azamî verimi elde etmeğe çalışmak zorundadır. Bu
bağlamda olmak üzere, akrabanın, düşkünlerin, fakirlerin ve yolcuların...
müslüman üzerinde hakları vardır. Gerek insaniyet, gerekse kişinin kazanmasına
yol açan güç, kabiliyet, toprak, su, ısı, ışık gibi temel öğelerin Allah vergisi
olması ve muhtaçların da Allah'ın kulu bulunması bu hakkı gerekli kıldığı gibi;
dünya hayatının ahenk ve düzeni de böyle bir hakka sebebiyet vermektedir.

Ayrıca, bu hakkın ifâsı da öyle
rastgele olamaz. Her şeyden önce, verimsiz ve çorak arazi kendisine atılan
tohumu vermeyeceği gibi, rastgele her toprağa atılan tohum da sahibini memnun
etmez. Bu bakımdan, malın harcanma yeri, miktarı ve şekline de gereken dikkat
gösterilmelidir ki; kişi ektiğinin karşılığını bol bol alsın. Bu yüzden, Kur'ân
"Akrabaya, düşküne ve yolcuya hakkını ver: sakın bezr'e de gitme; çünkü
bezredenler şeytanların kardeşleridir. Şeytan ise, Rabbi'ne karşı çok nankördür.
Elini de boynuna asıp bağlama ve bütün bütüne de yayma; sonra kınanmış ve
perişan olarak oturup kalırsın." (17/İsrâ, 26-27, 29) buyururken; bezr edeni,
her yaptığı boşa giden ve Allah'ın nimetlerini inkârla kesin küfre düşen
şeytanın kardeşi yapmakla, Allah rızâsı dışında ve İbn Abbas'la İbn Mes'ud'un
tefsiri üzere, her türlü yersiz harcamayı bezr ve Allah'a karşı nankörlük
saymaktadır.

Müslüman, ne ekonomik durumunu
çökertecek ölçüde verip kendisini ve çoluk çocuğunu başkalarına muhtaç edecek;
ne de malını faydasız yerlere, gösteriş, lüks ve günaha sarfedecektir. O, malını
da, bedenini de, bilgi ve zekâsını da Allah'ın çizdiği ölçüler içinde kullanmak
zorundadır.

[1]



[1] Ali
Ünal, Şamil İslâm Ansiklopedisi, c. 1, s. 239-240

İSRÂF.
İsrâf; Anlam ve Mâhiyeti
Kur'an'da İsrafın Mânâları
Müsrif; İsrafçı, Savurgan.
Cimrilik; İsrâfın Zıddı Olan Aşırılık.
İktisad; Harcamada Orta Yol
İnsan İktisadın Dışında Kalabilir mi?.
Menfaat
Cömertlik; Allah'ın Verdiğini Allah Yolunda Sarfetmek.
Sehâvet
Cûd
Îsâr
Saçıp Savuranlar Şeytanın Kardeşleridir
Kur'ân-ı Kerim'de isrâf Kavramı
Hadis-i Şeriflerde İsrâf Kavramı
Reklâm; İsrâfı Emreden Şeytânî İllüzyon.
Hile Ve Aldatma Çeşitleri
Kapitalizm; Tüketimi ve İsrâfı Dayatan Rejim..
Mal; Dünya Varlığı
a) Mütekavvim mal
b) Gayri mütekavvim mal
c) Menkul mal
d) Gayri menkul mal
e) Mislî mal
f) Kıyemî mal
g) Tüketime elverişli (istihlâkî) mal
h) Kullanmaya elverişli (isti'mâlî) mal
Mal-Mülk Allah'ındır
Rızıktaki Farklılığın Hikmetleri
Rızık Genişliği İmtihanı Karşısında Müslümanın Tutumu.
İnfak; İsrafın Alternatifi
İnfakın Fayda ve Hikmetleri
İnfak, Zekât ve Her Türlü Cömertlik, Malın Mülkün Gerçek Sahibini Hatırlatır ve Kişinin Emanet Bilincini Güçlendirir
İnfak, Zekât ve Her Türlü Cömertlik, Ferdi/Kişiyi Maddeperestlikten Korur; Kalpteki Dünya Sevgisine Karşı Bir İlâç Olur
İnfak ve Cömertlik İhtiras Zincirini Kırar, İnsanı Hırstan Korur, Nefsin Maraz ve İletini Tedâvi Eder
Zekât, İnfak ve Cömertlik Kişiyi Cimrilikten Korur, Cömertleştirir
Cömertlik; İsrâf ve Lüks Gibi Şeytanî Eğilimleri Azaltır
Cömertlik Kalbin Katılaşmasını Önler; Kalbe Sevinç, Mutluluk ve Huzur Verir
Cömertlik Halka Şefkat ve Merhameti Arttırır, Dost Kazanmaya Sebep Olur
Cömertlik, İnsanı Bir Şeye Muhtaç Olup Onsuz Olamama Tiryakiliğinden Kurtarır; Allah'tan başkasına İhtiyaç Duymama Faziletine Yükseltir
Allah İçin Cömertlik, Malı Ebedîleştirir
Zekât, İnfak Gibi Cömertlikler Malı Çoğaltır, Bereketini Arttırır
Mal Yığma.
Yeme-İçmede İsraf Az Yemenin Dindeki Önemi ve Faydaları
Yiyeceklerin Temiz ve Helâlinden Yararlanmak
Tefsirlerden İktibaslar
Fakirlik Kaygısı ve İğrenç Fiiller
Tüketim Çılgınlığı ve İnsanımız.
Çerçeveyi Belirlemek
Efsânelerin Yanlışlarını Ortaya Koymak
Tüketim Çılgınlığı Konusunda Birbirimizi Eğitmek
Değişime Kendinizden Başlayın
Dünyaya, İsrafla Harcamak İçin Değil; Âhirete Azık Postalamaya Geldik!
İsrâf Konusuyla İlgili Âyet-i Kerimeler
Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar