Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Reklâm; İsrâfı Emreden Şeytânî İllüzyon.

Reklâm

Reklâm;
İsrâfı Emreden Şeytânî İllüzyon

Reklâm; Bir malı övme, niteliklerini sayma,
benzeri mallardan ayrıldığı veya üstün olduğu noktaları ortaya koyma demektir.
Alış verişin amacı kâr sağlamaktır. İslâm hukukuna göre, çeşitli mallara yüzde
hesabiyle bir kâr haddi belirlenmemiştir. Genel olarak arz ve talep kanunlarına
bağlı, serbest rekabet esasları içinde kendiliğinden oluşacak fiyatlar ölçü
alınmıştır. Ancak serbest rekabet esasını korumak ve insanların temel
ihtiyaçlarının istismarını önlemek için bir takım tedbirler öngörülmüştür.
Ribânın yasaklanması, haksız kazanç yollarının kapatılması ve gerektiğinde
narh'a başvurulması bunlar arasında sayılabilir.

Reklâmın amacı, müşterileri kendi malına
yönelterek, tercihi bu yönde yapmasını sağlamaktır. Malın doğrulukla gerçek
özellikleri söylendiği, kendisinde olmayan sıfatlarla övme, bazı kusurları
gizleme, sözlerini yeminle teyid etme gibi davranışlar bulunmadığı sürece reklâm
mümkün ve câizdir.

İslâm hukukunda tarafların yalan ve hile ile
birbirlerini aldatması ve böylece malın çok yüksek veya çok düşük fiyatla
satılması meşrû görülmemiştir. Âyetlerde şöyle buyurulur: "Ey iman edenler!
Mallarınızı aranızda haksızlıkla yemeyin. Ancak kendi rızânızla yaptığınız
ticaretle yemeniz helaldir.? (4/Nisâ, 29); "Onlar Allah'ı ve iman
edenleri aldatmaya çalışırlar. Oysa sadece kendilerini aldatırlar. Fakat bunun
farkında değillerdir." (2/Bakara, 9); "İnsanlardan bir şey ölçüp alırken
tam alan, onlara bir şeyi ölçüp veya tartarken de eksik tutan hilekarların vay
hâline!" (83/Mutaffifin, 1-3)

Enes bin Mâlik (r.a.)'ten rivâyete göre, Hıbbân
b. Munakkız alış-verişlerinde aldatılıyordu. Hz. Peygamber (s.a.s.) kendisine şu
tavsiyede bulundu: "Alış-veriş ettiğin zaman şöyle de: Aldatma yok ve benim
için üç gün muhayyerlik hakkı vardır" (Buhârî, Büyû', 48, Husûmât, 3;
Müslim, Büyû', 48). Birgün Rasûlüllah (s.a.s.) pazar yerine çıkmış, bir buğday
yığınının içine elini sokunca alt tarafının ıslak olduğunu görmüştü. Buğdayın
yağan yağmurla ıslandığını, daha sonra bu durumu müşterilerden gizlemek için,
üzerine kuru buğday yayıldığını anlayınca şöyle buyurdular: "İnsanların
görmesi için ıslak buğdayı meydanda bırakman gerekmez miydi? Hile yapan bizden
değildir" (Müslim, İman, 164; Ebû Dâvud, Büyû', 50; Tirmizi, Büyû', 72).

Özellikle bu son hadis-i şerifte, malın gerçek
özelliği gizlenerek veya maldaki kusur örtülerek yapılan bir reklâmla müşteriler
etkilenmek istenmektedir. Diğer yandan, malın fiyatının bu dış görünüşe göre
belirleneceğini, bunun da haksız kazanca ve haksız rekabete yol açabileceğini
eklememiz gerekir.

Hileli reklâm fıkıhta "tağrir" terimiyle ifade
edilir. Tağrir sözlükte; hile ve aldatma demektir. Alış-verişte hileden maksat;
bir kimseyi söz, fiil ve davranışlarıyla etkileyerek, satım akdinin onun
yararına olduğunu telkin etmek ve onu malın gerçek değerinin üstünde bir satış
bedeline râzı etmektir.

İSRÂF.
İsrâf; Anlam ve Mâhiyeti
Kur'an'da İsrafın Mânâları
Müsrif; İsrafçı, Savurgan.
Cimrilik; İsrâfın Zıddı Olan Aşırılık.
İktisad; Harcamada Orta Yol
İnsan İktisadın Dışında Kalabilir mi?.
Menfaat
Cömertlik; Allah'ın Verdiğini Allah Yolunda Sarfetmek.
Sehâvet
Cûd
Îsâr
Saçıp Savuranlar Şeytanın Kardeşleridir
Kur'ân-ı Kerim'de isrâf Kavramı
Hadis-i Şeriflerde İsrâf Kavramı
Reklâm; İsrâfı Emreden Şeytânî İllüzyon.
Hile Ve Aldatma Çeşitleri
Kapitalizm; Tüketimi ve İsrâfı Dayatan Rejim..
Mal; Dünya Varlığı
a) Mütekavvim mal
b) Gayri mütekavvim mal
c) Menkul mal
d) Gayri menkul mal
e) Mislî mal
f) Kıyemî mal
g) Tüketime elverişli (istihlâkî) mal
h) Kullanmaya elverişli (isti'mâlî) mal
Mal-Mülk Allah'ındır
Rızıktaki Farklılığın Hikmetleri
Rızık Genişliği İmtihanı Karşısında Müslümanın Tutumu.
İnfak; İsrafın Alternatifi
İnfakın Fayda ve Hikmetleri
İnfak, Zekât ve Her Türlü Cömertlik, Malın Mülkün Gerçek Sahibini Hatırlatır ve Kişinin Emanet Bilincini Güçlendirir
İnfak, Zekât ve Her Türlü Cömertlik, Ferdi/Kişiyi Maddeperestlikten Korur; Kalpteki Dünya Sevgisine Karşı Bir İlâç Olur
İnfak ve Cömertlik İhtiras Zincirini Kırar, İnsanı Hırstan Korur, Nefsin Maraz ve İletini Tedâvi Eder
Zekât, İnfak ve Cömertlik Kişiyi Cimrilikten Korur, Cömertleştirir
Cömertlik; İsrâf ve Lüks Gibi Şeytanî Eğilimleri Azaltır
Cömertlik Kalbin Katılaşmasını Önler; Kalbe Sevinç, Mutluluk ve Huzur Verir
Cömertlik Halka Şefkat ve Merhameti Arttırır, Dost Kazanmaya Sebep Olur
Cömertlik, İnsanı Bir Şeye Muhtaç Olup Onsuz Olamama Tiryakiliğinden Kurtarır; Allah'tan başkasına İhtiyaç Duymama Faziletine Yükseltir
Allah İçin Cömertlik, Malı Ebedîleştirir
Zekât, İnfak Gibi Cömertlikler Malı Çoğaltır, Bereketini Arttırır
Mal Yığma.
Yeme-İçmede İsraf Az Yemenin Dindeki Önemi ve Faydaları
Yiyeceklerin Temiz ve Helâlinden Yararlanmak
Tefsirlerden İktibaslar
Fakirlik Kaygısı ve İğrenç Fiiller
Tüketim Çılgınlığı ve İnsanımız.
Çerçeveyi Belirlemek
Efsânelerin Yanlışlarını Ortaya Koymak
Tüketim Çılgınlığı Konusunda Birbirimizi Eğitmek
Değişime Kendinizden Başlayın
Dünyaya, İsrafla Harcamak İçin Değil; Âhirete Azık Postalamaya Geldik!
İsrâf Konusuyla İlgili Âyet-i Kerimeler
Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar