Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Mescid-i Haram, Mescid-i Aksâ, Mescid-i Nebevî

Mescid

Mescid-i Haram, Mescid-i Aksâ, Mescid-i Nebevî

Kur'an'ın bildirdiğine göre
"insanlar için inşâ edilen ilk beyt (mâbed)" Kâ'be'dir (3/Âl-i İmrân, 96).
Rivâyete göre onun ilk bânîsi Hz. Âdem'dir. Ebû Zerr'in sorduğu sorular üzerine
Hz. Peygamber, yeryüzünde ilk mescidin Mescid-i Harâm, ikincisinin ise Mescid-i
Aksâ olduğunu açıklamıştır (Buhârî, Enbiyâ 49; Müslim, Mesâcid 1-2). Aynı
hadiste aralarının zaman olarak kırk yıl olduğunun belirtilmesi, (kırk sayısının
çokluk ve uzaklık bildiren mecaz anlamı kastedilmediyse) Hz. İbrâhim ve Hz.
Süleyman'ın eski temelleri üzerine bunları yenilediklerini göstermektedir. Bu
mescidlere "beyt" denilmiş, Kâbe için "el-Beyt" (2/Bakara, 125, 127, 158;
3/Al-i İmrân, 96, 97), "Beytü'l-Harâm" (5/Mâide, 2, 97), "Beytü'l-Atîk" (22/Hacc,
29, 33) ifadeleri kullanılmıştır. Tarihî bulgulara göre Mekke, Mescid-i
Harâm'dan dolayı, eskiçağlardan beri mescidin yeri olarak bilinmekteydi.
"Şu mescidimdeki namaz
efdaldir." (Bir başka rivâyette:) "Bu mescidimdeki bir namaz, Mescid-i
Harâm hâriç bütün mescidlerde kılınan bin namazdan daha hayırlıdır." (Buhârî,
Fazlu's-Salât 1; Müslim, Hacc 505; Tirmizî, Salât 243; Nesâî, Mesâcid 7; Muvattâ,
Kıble 9)
İslâm'a göre üç mescid yücedir.
Bunlara özel ziyaret yapmak helâldir: Mescid-i Haram, Mescid-i Aksa ve Mescid-i
Nebevî (Müslim, Hacc 74, hadis no: 1338, c. 2, s. 975; Buhârî, Salâtu Mescid-i
Mekke 1, 6, 2/76,77, Savm 67, 2/56; Ebû Dâvud, Menâsik hadis no: 2033, 2/216;
Tirmizî, Salât 243, hadis no: 326, 2/148). Mescid-i Haram, yeryüzündeki
mescidlerin en faziletlisidir. Burada kılınan bir namazın, başka mescidlerde
kılınan yüz bin namazdan daha efdal olduğu rivâyet edilmiştir. ?Mescidimde
kılınan bir namaz, Mescid-i Haram hâriç, başka mescidlerde kılınan bin namazdan
efdaldir. Mescid-i Haram'da kılınan bir namaz da diğer mescidlerde kılınan yüz
bin namazdan efdaldir.? (İbn Mâce, hadis no: 1406). Fazilet bakımından
Mescid-i Haram'dan sonra, Mescid-i Nebevî ve ondan sonra da Mescid-i Aksâ
gelir.
Mescid-Haram, Mekke'de Kâbe'nin
bulunduğu alandaki câminin adıdır. Hürmet ve saygı gösterilmesi gereken mescid
anlamında, ?hurmetli mescid? demek olan ?el-Mescidu'l-Haram? ismi verilmiştir.
Bütün müslümanların kıblesidir. Buraya Harem-i Şerif de denilir. Açık bir alan
üzerinde bulunan Kâbe, Makam-ı İbrâhim ve zemzem kuyusu, bu mescidin içindedir.
Çevre duvarları 547 metredir. Bu dört duvarında 9 kapı ve çevresinde 92 kubbe ve
7 minâre vardır.
?Mescid-i Haram? Kur'ân-ı
Kerim'de 15 yerde zikredilir. Asr-ı Saâdet'in ilk yıllarında namazlarda kıble
Kudüs'teki Mescid-i Aksâ iken, hicretten sonra 16. ayda, kıble Mekke'deki Mescid-i
Haram'a çevrilmiştir (Bkz. 2/Bakara, 249-250; 144). Saldırı olmayınca,
çevresinde savaş yapılması yasaklanmıştır ?Mescid-i Haram'ın yanında onlar,
sizinle savaşmadıkça siz de onlarla savaşmayın. Eğer orada sizinle savaşırlarsa
onları öldürün. İşte kâfirlerin cezası böyledir.? (2/Bakara, 191).
Mescid-i Haram, Emevîler,
Abbâsîler, Osmanlılar ve Suudlular zamanında çeşitli tamirler görmüş ve
değişikliklere uğramıştır. Şimdiki haliyle Kâbe'ye yakın olan kısmın üzeri açık,
dış kısımların üzeri kapalıdır.
Peygamberimiz,
7 yerin mescid edinilmesini yasaklamıştır. Bunlar: zibillik-çöplük, mezarlık,
yol kavşakları, güzergâhlar, hamamlar, hayvan ağılları ve Kâbe'nin üstüdür (İbn
Mâce, Mesâcid 4). Bu gün Suud yönetiminin, Kâbe'nin tepesine diktiği görkemli
krallık sarayı, Beytullah'ı ayak altına alırcasına tepeden bakan yapısıyla
Mescid-i Harâm'a büyük saygısızlık olduğu gibi; eğer kral ve çevresindekiler
namaz kılıyorlarsa, hadis-i şerif gereği buradaki namazların da geçerli
olmayacağını belirtmek gerekir.

MESCİD..
Mescid; Anlam ve Mâhiyeti
Câmi
İlk Mescidler
Hicretten So a, Medine ve Civarında Yapılan Mescidler
Medine'nin Civar Kabilelerindeki Mescidler
Hulefâ-yı Râşidîn Döneminde Mescidler
Mescidin Müslümanın Hayatındaki Yeri
Kur'ân-ı Kerim'de Mescid Kavramı
Hadis-i Şeriflerde Mescid Kavramı
Mescid İnşâsı
Mescidin Temiz Tutulması
Tahıyyetü'l-Mescid
En Faziletli Mescidler
Cemaat
İmamlık
Mescidin/Câminin Fonksiyonları
1. Mâbed Olarak Mescid ve Mescidin Kudsiyeti
2. Eğitim-Öğretim ve Kültür Merkezi Olarak Mescid
3. Kütüphane
4. Câminin İslâm Devletinde Devlet Kurumu Olarak Hizmetleri a) Siyasetin Merkezi Olarak Câmi
b) Kamu Yönetimi Açısından Câmi
c) Câminin Adâlet Hizmetlerindeki Yeri
d) Mescidin Askerî Amaçlar İçin Kullanılması
5. Mescidlerin Hastahane Olarak Kullanılması
6. Tutuk evi, Hapishane Olarak Kullanılması
7. Mescidler İrşâd Yeridir
8. Mescidler Buluşma ve Görüşme Yeridir
9. Mescidler İstirahat Yeridir
10. Mescidler, Nikâh ve Düğün Salonudur
11. Yemek Yenen Yerdir
12. Misâfirhanedir
13. Ganimet ve Malların Taksim Edildiği, Zekâtların Dağıtıldığı Mekândır
14. Abdest Alma Yeri
15. Şiir Kürsüsü
16. Mescidler, Aynı Zamanda Kültür Salonudur
17. Spor Merkezidir
18. Farklı Dinlerden Misâfirlere Mâbed
19. Karz-ı Hasen Kurumu
20. İstişâre ve Organizasyon
Câmilerin İdâresi ve Görevlileri a) Câmilerde Merkezî İdâre
b) Mâlî Durum
Câmi Görevlileri
İmam
Hatip
Müezzin
Vâiz ve Kussâs
Kaarî
Kayyim, Hademe
Dersiâm
Bevvâb
Ferrâş
Cüzhân
Duâhân
Mevlidhân
Devirhân
Naathân
Şeyhu'l-kurrâ
Müderris
Muhaddis
Hâfız-ı kütüp
Kandilci
Mahyacı
Buhurî
Mescidlere Ait Hükümler
Câmi İnşaatı, Onarımı ve Bakımı
Câmi Âdâbı
Kıble, Mihrâb, Minber, Ezan, Cemaat Kıble
Yönlerin En Güzelini Tercih; Kâbe'ye Dönmek
Mihrâb
Minber
Kürsü
Ezân
Ezanın Başka Dillerde Okunması
İlk Ezan
Ezan Yasağı; Allahu Ekber'den Ta ı Uludur'a
Minâre
Müezzin Mahfili
Hünkâr Mahfili
Namazgâh
Cemaat
Namaz ve Cemaat
Mescid-i Haram, Mescid-i Aksâ, Mescid-i Nebevî
Mescid-i Nebevî
Mescid-i Aksâ
En Fazileti Üç Mescid ve Bugünkü Konumları
Bu Üç Mescid, Günümüzde Müslümanların Esâretini Haykırıyor!..
Kıblelerimize Yönelerek Kıyam
Kiliseden Câmiye; Câmiden Müzeye Ayasofya.
Dırar Mescidi, Takvâ Mescidi Dırar Mescidi
Takvâ Mescidi
Mescidlerin Sanat ve Mimari Yönü.
a) Mimarî Yönden Câmi
b) Tezyînî Sanatlar Yönünden Câmi
Minber
Mihrab
Yeryüzü Mescidi
Günümüz Mescidleri; Bid'atler ve Mescidlerin Yeniden İhyâsı Bid'at Nedir?.
Mescidlerdeki Bid'atler
Câmilerde Bir Büyük Bid'at; Mevlid.