Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Mescid-i Aksâ

Mescid

Mescid-i Aksâ:

Kudüs'te eski Süleyman (a.s.)
mâbedinin bulunduğu yerde inşâ edilmiş olan câmiye Mescid-i Aksâ denilir.
?Aksâ?, en uzak anlamına gelir. Kur'an-ı Kerim'de isrâ olayıyla ilgili olarak bu
mescidden bahsedilir. ?Kulunu (Muhammed'i), gece vakti, âyetlerimizden
bazılarını göstermek için Mescid-i Haram'dan, çevresini mübârek kıldığımız
Mescid-i Aksâ'ya götüren Allah, noksan sıfatlardan münezzehtir. O her şeyi
işitir ve görür.? (17/İsrâ, 1).
Mescid-i Aksâ'ya ?İliya? veya
günahlardan temizlenme yeri anlamında ?Beytü'l-Makdis, yahut Beyt-i Mukaddes adı
da verilmiştir. Mescid-i Aksâ'ya ?en uzak mescid? anlamındaki bu ismin
verilmesi, Mekke'deki Mescid-i Haram'a yaya yürüyüşü ile bir aylık mesafede
bulunması yüzündendir. Hz. Peygamber, mirac gecesinde; ?Burak'a bindim,
Beytu'l-Makdis'e gittim? (Müslim, İman 259; Nesâî, Salât 10) buyurmuştur.
Yeryüzünde Mescid-i Haram'dan sonra yapılan en eski mescidlerden birisi Mescid-i
Aksâ'dır. Yapımına Dâvud (a.s.) başlamış ve Hz. Süleyman tarafından
tamamlanmıştır.
Mescid-i Aksâ, hicretin 16.
ayına kadar müslümanların kıblesi idi. Hz. Ömer devrinde Kudüs fethedilince,
oraya giden halîfe gece vakti Beytü'l-Makdis'e girdi ve bütün gece orada namaz
kıldı. Sabah olunca ezan okutarak cemaatle namaz kıldı. Beytü'l-Makdis'in
mukaddes hâtırasına bir mescid yaptırdı. Bu yapıya Mescid-i Ömer denilir ve asıl
Mescid-i Aksâ burasıdır. Mescid-i Aksâ diye ziyaret edilen büyük câmi, Kubbetü's-Sahrâ
diye isim alır. Dört yandan merdivenlerle çıkılan geniş bir seddin ortasında,
sekiz köşeli ve yüksek kubbeli bir binadır. Kubbetü's-Sahrâ'nın bir ziyâret yeri
olmasına karşılık, Mescid-i Aksâ, bunun bir ibâdethanesini teşkil eder. Mescid-i
Aksâ deyince; İslâm kaynaklarında Kubbetü's-Sahrâ, mezar, türbe, tekke ve sebil
gibi dinî amaçlarla yapılmış yapıları içine alan yaklaşık 150 dönüm kadar bir
arazi üzerine serpilmiş binalar topluluğu anlaşılır. Dar anlamda Mescid-i Aksâ
deyince, Kubbetü's-Sahrâ'dan uzakta olmayan ve Abdülmelik tarafından inşâ
edilmiş bulunan câmi kast edilir.
Süleyman Ateş'in Alfred
Guillaume'in makalesinden yola çıkarak Mescid-i Aksâ ile ilgili iddiası hayli
farklıdır: Mescid-i Aksâ ne Kudüs'teki Süleyman mâbedi, ne de gökte bir mâbeddir.
Hz. Peygamber'in zaman zaman gidip namaz kıldığı, Ci'râne Vâdisinde bir
namazgâhtır. Ci'râne Vâdisinin Arafat yakınında bulunan kıyısında, bir Kureyşli
tarafından yapılan mescide Mescid-i Ednâ (yakın mescid), Hz. Peygamber'in namaz
kılıp ihrâma girdiği namazgâhına da Mescid-i Aksâ (uzak mescid) denmiştir.
Dolayısıyla, isrâ olayının olağanüstü bir durumu yoktur, bedensel bir yürümedir;
mîrac da ona göre ruhsal bir yükselme ve müşâhededir. (S. Ateş, Kur'an
Ansiklopedisi, c. 13, s. 272).

MESCİD..
Mescid; Anlam ve Mâhiyeti
Câmi
İlk Mescidler
Hicretten So a, Medine ve Civarında Yapılan Mescidler
Medine'nin Civar Kabilelerindeki Mescidler
Hulefâ-yı Râşidîn Döneminde Mescidler
Mescidin Müslümanın Hayatındaki Yeri
Kur'ân-ı Kerim'de Mescid Kavramı
Hadis-i Şeriflerde Mescid Kavramı
Mescid İnşâsı
Mescidin Temiz Tutulması
Tahıyyetü'l-Mescid
En Faziletli Mescidler
Cemaat
İmamlık
Mescidin/Câminin Fonksiyonları
1. Mâbed Olarak Mescid ve Mescidin Kudsiyeti
2. Eğitim-Öğretim ve Kültür Merkezi Olarak Mescid
3. Kütüphane
4. Câminin İslâm Devletinde Devlet Kurumu Olarak Hizmetleri a) Siyasetin Merkezi Olarak Câmi
b) Kamu Yönetimi Açısından Câmi
c) Câminin Adâlet Hizmetlerindeki Yeri
d) Mescidin Askerî Amaçlar İçin Kullanılması
5. Mescidlerin Hastahane Olarak Kullanılması
6. Tutuk evi, Hapishane Olarak Kullanılması
7. Mescidler İrşâd Yeridir
8. Mescidler Buluşma ve Görüşme Yeridir
9. Mescidler İstirahat Yeridir
10. Mescidler, Nikâh ve Düğün Salonudur
11. Yemek Yenen Yerdir
12. Misâfirhanedir
13. Ganimet ve Malların Taksim Edildiği, Zekâtların Dağıtıldığı Mekândır
14. Abdest Alma Yeri
15. Şiir Kürsüsü
16. Mescidler, Aynı Zamanda Kültür Salonudur
17. Spor Merkezidir
18. Farklı Dinlerden Misâfirlere Mâbed
19. Karz-ı Hasen Kurumu
20. İstişâre ve Organizasyon
Câmilerin İdâresi ve Görevlileri a) Câmilerde Merkezî İdâre
b) Mâlî Durum
Câmi Görevlileri
İmam
Hatip
Müezzin
Vâiz ve Kussâs
Kaarî
Kayyim, Hademe
Dersiâm
Bevvâb
Ferrâş
Cüzhân
Duâhân
Mevlidhân
Devirhân
Naathân
Şeyhu'l-kurrâ
Müderris
Muhaddis
Hâfız-ı kütüp
Kandilci
Mahyacı
Buhurî
Mescidlere Ait Hükümler
Câmi İnşaatı, Onarımı ve Bakımı
Câmi Âdâbı
Kıble, Mihrâb, Minber, Ezan, Cemaat Kıble
Yönlerin En Güzelini Tercih; Kâbe'ye Dönmek
Mihrâb
Minber
Kürsü
Ezân
Ezanın Başka Dillerde Okunması
İlk Ezan
Ezan Yasağı; Allahu Ekber'den Ta ı Uludur'a
Minâre
Müezzin Mahfili
Hünkâr Mahfili
Namazgâh
Cemaat
Namaz ve Cemaat
Mescid-i Haram, Mescid-i Aksâ, Mescid-i Nebevî
Mescid-i Nebevî
Mescid-i Aksâ
En Fazileti Üç Mescid ve Bugünkü Konumları
Bu Üç Mescid, Günümüzde Müslümanların Esâretini Haykırıyor!..
Kıblelerimize Yönelerek Kıyam
Kiliseden Câmiye; Câmiden Müzeye Ayasofya.
Dırar Mescidi, Takvâ Mescidi Dırar Mescidi
Takvâ Mescidi
Mescidlerin Sanat ve Mimari Yönü.
a) Mimarî Yönden Câmi
b) Tezyînî Sanatlar Yönünden Câmi
Minber
Mihrab
Yeryüzü Mescidi
Günümüz Mescidleri; Bid'atler ve Mescidlerin Yeniden İhyâsı Bid'at Nedir?.
Mescidlerdeki Bid'atler
Câmilerde Bir Büyük Bid'at; Mevlid.