Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Örtünme Konusunda  Benzeşenler

Örtünme Konusunda Benzeşenler

Örtünme Konusunda Benzeşenler:


Klâsik dönem müfessirlerinin bir kısmı, pratik
konulardaki muhkem âyetlere nâsih, müteşâbihlere de mensuh deyimini
kullanmışlardır. Bazı tefsir tartışmalarında, ?Bu âyet mensuh değil, muhkemdir'
ibâresini görmek mümkündür. Yani; nihâî hükmü açıkça görülen bir âyetin, nâsih
olduğu söylenir. Nâsih görülen âyetlere muhkem denir. Bu durumda; mensuh olarak
nitelenen âyetler de, muhkemin mukabili olan müteşâbihle eşitlenmiş olmaktadır.

Kölelik ile ilgili hükümler böyledir. Kur'ân,
bir boynu kölelik zincirinden çözmeyi, insanın aşması gereken bir engel olarak
gösteriyor; ?Fakat (insan) o, sarp yokuşa aşamadı. Sarp yokuşun ne olduğunu
sen nereden bileceksin? Bir boynu çözmektir.? (98/Beled, 11-13)

Şimdi hiç kimse çıkıp da, tarihte çözüm öneren
diğer bazı müteşâbih âyetlere bakarak, Kur'ân'ın köleliği teşvik, hatta tecviz
ettiğini iddia edemez. Kur'ân'ın fakirlere zekât verilmesini emretmesi, nasıl
her her toplumda fakir bulundurmayı istediği ile yorumlanamazsa, kölelerin
hürriyete kavuşturulmasını teşvik etmesi de köle edinmeyi onayladığını
göstermez. Bu konudaki âyetlerin hepsi yukarıdaki muhkem söze bağlanarak
okunmalıdır.

Burada asıl üzerinde durmak istediğimiz örtünme
konusudur. Örtünme ile ilgili âyetler, pratik konularda benzeşenler için güzel
bir örnek oluşturur. Bu konudaki âyetler nihâî hükmü, dört kademede vuzûha
kavuşturur. Kur'ân, birinci kademede kadın erkek ayırımı yapmadan, Allah'ın
bütün insanlara elbise (yapma bilgisi) indirdiğini belirtir. Fakat, örtünmeye
yönelik sorumluluk ve korunma bilincinin (takvâ elbisesinin) daha iyi olduğunu
söyler: ?Ey Âdem oğulları, size çirkin yerlerinizi örtecek giysi, süslenecek
elbise indirdik. Takvâ/korunma elbisesi, en iyisidir.? (7/A'râf, 26)

Bu âyet, takvâ/korunma bilincini, elbiseden iyi
göstermekle, elbise ile örtünmeyi elbette önemsiz kılmamakta, aksine onun
örtünme ile birlikte de gereğine vurgu yapmaktadır. Nitekim, Kur'ân rızk
konusunda da sorumluluk ve korunma bilincinin daha iyi olduğunu söyler. (Hac'dan
bahseden bir âyette şöyle denir; ?Yanınıza azık alın, azığın en iyisi
takvâdır.? -2/Bakara, 197-). Ama böyledir diye kimse, yeme içmeyi önemsiz
görmez. Kaldı ki daha sonra nâzil olan bir âyette, kadınların bir ihtiyaç için
dışarı çıktıkları zaman, tanınmadıkları durumlarda eziyete uğramasınlar diye bir
elbise ile örtünmelerinden söz eder; ?Örtülerini üstlerine salsınlar; onların
tanınıp incitilmemesi için en elverişli olan budur. Allah çok bağışlayan, çok
esirgeyendir.? (33/Ahzâb, 59)

Bundan sonra nâzil olan bir âyet de yakın
akrabalarla, cinsellik konusunda problem oluşturmayacak erkeklerin ve erkek
çocukların dışındaki kimselere karşı kadınların örtünmelerinden söz eder;
?Mü'min kadınlara da söyle: ?Bazı
bakışlarını kıssınlar, ırzlarını korusunlar. Süslerini göstermesinler. Ancak
kendiliğinden görünenler hâriç. Baş örtülerini (göğüs)
yırtmaçlarının/yakalarının üstüne koysunlar. Süslerini kimseye göstermesinler.
Yalnız kocalarına, yahut babalarına, yahut kocalarının babalarına, yahut
oğullarına, yahut kocalarının oğullarına, yahut kardeşlerine, yahut
kardeşlerinin oğullarına, yahut kız kardeşlerinin oğullarına, yahut kadınlarına,
yahut ellerinin altında bulunan (köle)lerine, yahut kadına ihtiyacı bulunmayan
erkek tâbilerine, yahut henüz kadınların mahrem yerlerini anlamayan çocuklara
gösterebilir. Gizledikleri süslerin bilinmesi için ayaklarını vurmasınlar. Ey
müminler, topluca Allah'a tövbe edin ki felâha eresiniz.?
(24/Nûr, 31)

Bütün bunlardan sonra nâzil olan bir âyette ise,
evlenemeyecek kadar yaşlı olan kadınların dışarı çıkarken, -kasten süs gösterme
amacı olmaksızın- bir dış örtü ile örtünmeyebilecekleri, fakat örtünmelerinin
daha iyi olacağı belirtilir; ?Evlenme arzusu kalmamış, oturan kadınların,
kasten süs göstermeğe çalışmadan, dış örtülerini bırakmalarında kendileri için
bir günâh yoktur. Ama sakınmaları, kendileri için daha hayırlıdır.? (24/Nûr,
60)

Bütün bu âyetlerden, örtünmede nihâî maksadın
kadın-erkek ilişkilerindeki muhtemel problemleri önlemek olduğu anlaşılmaktadır.
Bu iş için en uygun şey de tesettür/örtünme olarak gösterilmiştir. Demek
ki bu âyetler, birbiri ile çelişkili değil, birbirinin nâsih mensûhu değil,
örtünmenin gereği konusunda birbirine benzeşmektedir.