Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Nefsin ?İnsan, Cin, Melek, Hayvan veya Bitki İçin Zât (Kişi, Kimse, Kendi, Şahıs vb.)? Anlamında Kullanılması

Nefsin



Nefsin
?İnsan, Cin, Melek, Hayvan veya Bitki İçin Zât (Kişi, Kimse, Kendi, Şahıs vb.)?
Anlamında Kullanılması:


Nefsin bir yönüyle de, ?bir
şeyin zâtı ve hakikati, yani varlığı? mânâsına geldiğini biliyoruz. İşte bu
anlamda Kur'ân-ı Kerîm'de nefsin insanlara, cinlere, hayvanlara veya bitkilere,
kısacası yeryüzündeki canlı varlıklara ıtlak olunarak, onların zâtı, varlığı
mânâsında kullanıldığına şâhit oluyoruz: ?Ve öyle bir günden korkun ki; o gün
hiç kimse, kimsenin (hiçbir nefis, başka bir nefsin) yerine bir şey ödeyemez;
kimseden şefaat kabul edilmez; kimseden fidye de alınmaz ve onlara hiçbir yardım
yapılmaz.? (2/Bakara, 48). Burada geçen nefis kelimeleri, insanın zâtını,
yani varlığını, şahsiyetini ifâde etmektedir.
?Sizin yaratılmanız ve
diriltilmeniz, bir tek kişi (nefsin yaratılıp diriltilmesi) gibidir...?
(31/Lokman, 28). Bu âyet-i kerîmedeki ?nefs? sözünün anlamı ?bir tek şahıs
(kişi, kimse) imiş gibi? demektir.
Ayrıca, Kur'ân-ı Kerim'de
nefsin, insanların yanısıra cin ve meleklerin, hatta bitkilerin zât ve
hakikatlerine delâlet ettiğine dâir işaretlere rastlamak da mümkündür:
?...Hiç kimse (hiçbir nefis), yarın ne kazanacağını bilmez ve hiç kimse (hiçbir
nefis), hangi yerde (nerede) öleceğini de bilmez...? (31/Lokman, 34). Bu
âyette geçen nefs kelimesi; insanları, cinleri ve melekleri içine aldığı gibi,
hayvanları ve bitkileri de kapsar. Zira âyet-i kerîmede hiçbir nefsin ?nerede
öleceğini? bilemeyeceği ifâde ediliyor. Yer ile birlikte zaman da sözkonusudur.
Zamansız mekân düşünülemez. Dolayısıyla ?hangi yerde öleceğini bilemez? sözünde,
aynı zamanda ?ne zaman öleceğini bilemez? mânâsı da yatmaktadır. Gerek hayvanlar
ve gerekse bitkiler akıldan, dolayısıyla bilgiden yoksun oldukları için
hayâtiyetlerinin ne zaman son bulacağını bilemezler. Öyleyse bu âyetteki ?nefis?
kelimesi; insanları, cinleri ve melekleri ifâde etmekle birlikte, bitki ve
hayvanları da içine alıyor olsa gerektir.
Bir başka âyette de: ?Her
nefis, kazandığıyla (Allah katında) rehin alınmıştır? (74/Müddessir, 38)
buyruluyor. Bu âyetteki ?nefis? sözü, ?insanlardan ve cinlerden bütün mükellef
nefisler? anlamına gelmektedir. Demek ki, Kur'ân-ı Kerim'de, nefsin sözlük
anlamlarından birine uygun olarak ?zât ve hakikat? mânâsında kullanıldığı ve
bunun ?insanların, cinlerin, meleklerin, hatta hayvanların ve bitkilerin zât ve
varlıklarına? delâlet ettiği anlaşılıyor.

NEFS.
Nefs; Anlam ve Mâhiyeti
Nefsin İşlevi
Nefsin Farklı Özellikleri
Nefs-i Emmâre
Nefs-i Levvâme
Nefs-i Mutmainne
Nefs-i Râdıye
Kur'ân-ı Kerim'de Nefs Kavramı
"Nefs"in Allah Hakkında Kullanılması
Nefsin Diğer İlâhlar Hakkında Kullanılması
Nefsin Ruh Anlamında Kullanılması
Nefsin "Kalp, Gönül, İçdünya" vb. Anlamlarında Kullanılması
Nefsin "İnsan Bedeni" Anlamında Kullanılması
?Nefs?in ?Bedenle Birlikte Ruh? Anlamında Kullanılması
Nefsin ?Kötülüğü Emredici? Anlamında Kullanılması
Nefsin ?İnsan, Cin, Melek, Hayvan veya Bitki İçin Zât (Kişi, Kimse, Kendi, Şahıs vb.)? Anlamında Kullanılması
Nefsin, ?Cins, Tür? Anlamında Kullanılması
Nefsin Diğer Kullanılış Biçimleri
Kur'ân-ı Kerim'de Nefsin Olumsuz Yönü Anlamındaki Hevâ Kavramı
Hadis-i Şeriflerde Nefs Kavramı
Nefsle İlgili Uydurma Hadisler
Müslüman Nefse Hakaret Edilebilir mi?.
Nefs Kavramı Çerçevesinde Kur'an'da Kişiliğin Tekâmül Aşamaları
Nefis ve Ruh
Kur'an'da Nefsin (Kişiliğin) Tekâmül Aşamaları
1- Nefs-i Emmâre
2- Nefs-i Levvâme
3- Nefs-i Mutmainne
4- Nefs-i Râdıye ve Mardıyye
Tasavvufta Nefis
Nefis Tezkiyesi
Nefs Kavramının Yozlaştırılması ve ?Nefsin Merhaleleri? Tâbiri
Nefsin mertebeleri veya nefsi ta ılaştırma süreci
Nefsin İki Yönü (Nefse Fücûr ve Takvânın İlhâmı)
İstek ve Tutkularını İlâh Edinenler
Vicdan ve Ruh
İntihar
İzzet-i Nefs.
Ben Kavramı
Egonun Özellikleri
Hayat
Güdü
Vicdan.
Nefs ve Ruh Aynı Şey midir?.
Ruhla Nefsî Arzular Arasındaki Dengesizlik.
Nefsin Olumsuz Yönü; Hevâ.
Hevâsına Uyanların Özellikleri
Hevânın Putlaştırılıp İlâh Haline Getirilmesi
Aklın, Hevânın/Kötü Arzuların Güdümüne Girmesi
Hevânın Kişisel ve Toplumsal (Ahlâkî) Boyutu; Hevâî İnsanlar Topluluğu.
Nefis Konusuyla İlgili Âyet-i Kerimeler
Nefis Konusuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar