Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Örf ve Âdet

Örf ve Âdet

Örf ve Âdet:

Örf, kanun olmadığı halde, halk tarafından
alışkanlık olarak uyulan, bulunulan yere ve hallerin icabına göre şekillenenakla
aykırı olmayan, dince kötü karşılanmayan davranış, töre ve âdettir. Âdet de,
halkın devam edegeldiği davranışlardır. Belirli bir şuur belirtmez, nesilden
nesile devredilir. Kâmil imana ulaşamamış herinsan, çevre şartlarından
etkilenir. Kısa bir sore sonra alışkanlıklar, din haline geliverir. ?Biz bize
benzeriz? sözündeki mâhiyet budur. İslâm ulemâsı örf ve âdeti; ?Akl-ı selîmin
üzerinde ittifak ettiği ve halkın devam edegeldiği şeylerdi ki, birçok kere
tekrar olunur? şeklinde tarif etmiştir. Ayrıca, örf ve âdette dikkat edilecek
husus; ?şer'an ve alken müstahsen (güzel) olması, selim aklı sahipleri yanında
münker olmamasıdır.? Tariflere dikkat edersek, örf ve âdetin oluşmasında emir
sahiplerinin (otoritenin) etkisini hemen kavrarız. Şöyle ki: Şer'an ve alken
müstahsen olan bir hususu halkı îfâ edebilmesi, emir sahiplerinin onu
yasaklaması ile yakından ilgilidir. Âdet, halkın bilinçsizce yapageldiği, eski
nesillerden devraldığı davranışlar olduğundan, eğer emir sahipleri müdâhale
ederse, kesinti ortaya çıkar. Meselâ, Osmanlı Devletinde II. Mahmud döneminde,
halkın kıyâfeti değiştirilmiştir. Sarık çıkartılmış, fes esas alınmış, şalvar
çıkarılmış, setre pantolona geçilmiştir. Bu âdete müdâhale, II. Mahmud'a ?Gâvur
Padişah? sıfatının takılmasına sebep olmuştur. Ulemâ fes'in şiddetle
karşısındadır. Cumhuriyet döneminde bu defa fes'in çıkarılıp fötr şapka
giyilmesi korkunç tepkiyle karşılanmıştır. Ancak, her devirde, mesele ancak
ulemâ arasında ilmî olarak tartışılmış, halk da, âdetlerinin bozulmasına
üzülmüştür.

Demokratik laik toplumlarda örf ve âdetin,
?meclislerin çıkaracağı kanunlarla şekil değiştireceği? ifâdesi pek de abartılı
olmaz. Çünkü siyasî yönetim, hükümlerini uyguladığı sürece ayakta kalır. Halkın
bir kısmı isteyerek, bir kısmı da kerhen, meclislerin hükümlerine uyar. Halkın
devam edegeldiği birçok davranış, kanunen suç olmamak zorundadır. İşte bu,
cemiyetin şahsiyetinin, anayasa ve kanunların çizgisinde yeniden teşekkül
etmesidir. 1924'ten itibaren örf ve âdetler, yeni mâhiyetler kazanmıştır. Çünkü
selim akıl sahiplerini, şer'an ve alken güzel olup olmadığı hususunda tartışma
yapmaları mümkün değildir. Bu noktada herhangi bir meseleyi tartışırken
?atalarımızdan böyle gördük? deyip, haklı çıkmaya çalışmak yanlıştır. Zira şu
anda örf ve âdetle değil, alışkanlıklarla karşı karşıyayız (Y. Kerimoğlu,
Kelimeler Kavramlar, s. 278-279).

PUT VE PUTA TAPMA..

Put; Anlam ve Mâhiyeti

Putlara Tapınmanın Sebepleri

Tarihten Günümüze Put ve Putlaştırma

İlâh Nedir; Putlaştırıp İlâhlaştırma Nasıl Olmaktadır?.

İlâh'ın Kur'an'daki Iki Mânâsı

İlâh Düşüncesi

Putlaştırılıp İlâh Haline Getirilen Bâtıl Ta ı Anlayışları

Kur'ân-ı Kerim'de Put Kavramı ve Puta Tapma.

Kur'ân-ı Kerim'de Her Çeşit Puta Tapma ve Şirk, Şu Şekillerde Tanımlanır

Hadis-i Şeriflerde Put Kavramı ve Puta Tapma.

Tevhid Penceresinden Günümüz ve İnsanımız.

Tevhidin ve Putçuluğun Amelle İlişkisi

Muvahhid; Tüm Putları Her Şekilde Reddeden Mü'min.

Endâd; Bir Şeyi Allah'a Denk Tutma ve Putlaştırılan Sevgi

Endâd Edinmenin İki Yansıması a- Endâdı (Bir Şeyi) Allah'ı Sever Gibi Sevmek

b- Endâda Tâbi Olup Allah'a İtaat Eder Gibi İtaat Etmek

Şirk; Putlaştırmanın Genel Adı

Şirk ve Küfür İlişkisi

Şirk En Büyük Zulümdür

Şirk İnancının Bir Temeli Yoktur

Allah (c.c.) şirk günahını affetmez

Şirk koşmadan ölenlerin affedileceği umulur

Şirkin ve Putperestliğin Çağdaş Yansımaları

Güncel Câhilî Eğitimde Şirk

Şirkin Sebepleri

1-) İnsanın Kendisini/Hevâsını (Basit Arzu ve Şehvetlerini) Ta ılaştırması

2-) Ataların Yolunu Körü Körüne Tâkip Etmek, Gelenekleri, Örf ve Âdetleri Yüceltmek, Irkçılık

3-) Aşırı Hürmet ve Saygı; Diğer Varlıkları Allah ve Rasûlünden Çok Sevmek

4- Kibir, Büyüklenme (İstikbar)

5- Haddi Aşmak (Taşkınlık)

6- Utuv ve Tuğyan (Çılgınlık, Azgınlık)

7- İstiğnâ (Kendisini Yeterli Görmek), Zenginlik ve Refahla Şımarma, Dünyevî Endişeler

9- Çoğunluğa, Sürüye Uymak; Zanna Tâbi Olmak

Şirkin Çeşitleri

1-) Şirk-i İstiklâl

2-) Şirk-i Teb'iz

3-) Şirk-i Takrib

4-) Şirk-i Taklid

5-) Şirk-i Esbâb

6) Şirk-i Ağrâz

Şirk ve Putlaştırma İçin Bazı Örnekler

Allah'ın Sıfatları Konusunda Şirke Düşmek.

Hâkimiyet Şirki;

Allah'tan Başka İlâh Kabul Etmek

Allah'tan Başka Rabler Edinmek

Yakınlaştırma ve Vâsıta Anlayışıyla; Şefaatçi Kabulü ile Düşülen Şirk

Allah ile insanlar arasında, İbâdetleri Allah'a çıkaran ve aracılık/arabuluculuk yapan varlıklar olduğuna inanmak

Velî/Dost Edinme Şekliyle Şirk; Mü'minleri Bırakıp Kâfir ve Münâfıkları Velî/Dost Edinmek

Herhangi Bir İbâdet Şekliyle, Özellikle Duâ Hususunda Şirke Girmek, İbâdeti Allah'tan başkasına yapmak.

Allah ve Rasûlü'nden Geldiği Kesinlikle Sâbit Olan Nasslara, Hükümlere Bir Bütün Olarak Tümüne İnanmamak

Kur'an'la, Sünnetle, Dinle, Peygamberle Alay Etmek, Onlara Hakaret Etmek

Allah'tan Başkasına Tevekkül Etmek, Mutlak İtimad ve Güven Duymak

Sevgi, Hürmet ve Bağlılık Yönüyle Şirk. Bir İnsanı veya Nesneyi, İdeolojiyi Aşırı Şekilde Severek Putlaştırmak

Allah'tan Başkasının da Gaybî Yollarla Fayda ve Zarar Verebileceğine İnanmak

Allah'ın Âyetlerinden Yüz Çevirmek

İtaat ve İttibâ Yoluyla Şirk. Tâğutların Hükmünü Allah'ın Hükmüne Tercih Etmek, İslâm'ın Yaşanıp Kur'an'ın Hâkim Olmasını İstememek, Rasûlullah'ın Örnek ve Önder Oldu

Kötülüğü Hoş Karşılayıp Yayılmasına Seyirci Kalmak, Kötülüğü Emretmek

Korku Yönüyle Şirk

Cibt ve Tâğuta da İnanmak

Tasarruf ve Hulûl Yoluyla Şirk.

İttibâ Şirki

Ef'âl-i Küfür; İnsanı Küfre Düşüren, Puta Tapma Sayılan Davranışlar a- Puta tapmak

b- Mushafı pisliğe atmak gibi saygısızca davranmak

c- Gayr-i müslimlerin tapınaklarına İbâdet kasdıyla gitmek

d- İbâdet kasdıyla herhangi bir şahsa secde etmek

e- Ölülerden duâ ederek bir şey istemek, kabirleri tapınak yapmak

f- Haç takınmak

g- Ğıyar ve zünnâr

h- Mecûsî ve yahûdi şapkası

Her Çeşit Putperestliğin ve Şirkin Zararları

Şirk, Allah'ın asla affetmediği bir günahtır.

Tasvîr (Putlaştırılan Heykel ve Resim); Putçuluğun Genel Görüntüsü.

Haram Kılınışının Hikmetleri

Çocuk Oyuncakları

Boyutsuz resimleri mubah görenlerin dayandıkları deliller

Ulemânın Görüşleri

Resmin mekrûh olduğunu ileri sürenlerin delilleri

Haram olduğunu söyleyenlerin delilleri

Heykelcilik, Ressamlık, Fotoğrafçılık

Tasvirin Kazancı

Varlıklara 'Sûret' Veren Allah'tır

Heykelin yasaklanma nedeni

Tasvîrin (Resim ve Heykelin) İtikad, Fıkıh ve Sanat Açısından Hükmü.

Atalar Kültü; Sosyal Çevre ve Geleneğin Putlaştırılması Sosyal Çevre

Taklit ve Taklitçilik.

Yozlaştırılan Din; Halkın Dini ve Hakkın Dini

Çağdaş Bir Putlaştırma Örneği; Atatürk'e Ta ı veya Peygamber Diyenler

Hevânın Putlaştırılması

Hevânın İlâh Haline Getirilmesi

Hevâsına Uyanların Özellikleri

Allah'tan Başkasına İbâdet

Allah'tan Başka Tapılan Varlıklar

Allah'tan Başkasına İbâdetin Anlamı