Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
Lehu'l Mülk (Her şey, Bütün Mülk O'nundur); En Büyüklük, Egemenlik Gerektirir
Lehu
Lehu'l Mülk (Her şey, Bütün Mülk O'nundur); En
Büyüklük, Egemenlik Gerektirir
M-l-k kökünden şu anlamları
içeren kelimeler geliyor: Mâlik ve sahip olmak, öz, esas-dayanak, hükümdar,
egemen irâde, izzet, saltanat, büyüklük, ululuk, imparatorluk, idâre, devlet. Bu
kökten kelimelerde, yavrunun kuvvetlenip anasını tâkibe muktedir olması, hamuru
iyice yoğurmak anlamları vardır. Kökün tam anlamları üzerine düşünüldüğünde
?sahip, muktedir olma, güç yetirme? anlamı etrafında döndüğü görülüyor.
Kur'an'da en fazla şu kelime
kalıplarıyla kullanılıyor: Melâike: Allah'ın melekleri (68 kez), Mülk:
1- Tabiatın sahibi
(Mâlik) (3 defa),
2- Toplumun sahibi
(melik) (13 kez). Mülkün kaynağını açıklamak için ?lehû? (O'nundur, O'nun
içindir) âidiyet zamiri ile birlikte sıkça kullanılır. En çok kullanılan şekli
de budur (Lehu'l-mülk).
Mülkün O'na ait olduğu
açıklaması, niçin sıkça yapılmaktadır? Buna neden gerek duyulmaktadır? Çünkü
toplum içinde çıkıp ?bu toplumu biz yönetelim; şekil verelim, hamur gibi
yoğuralım, Allah buna karışmasın, gökte otursun!? diyerek şirkini ilân eden,
mülke sahip olma hırsıyla Allah'a isyan eden tâğutlaşmış insanlar vardır. Bunlar
haddi aşmakta ve mülk'ün sahibi olmak istemektedirler. Bunlar kendi hevâlarını
egemen kılarak, istedikleri biçimde toplumu hamur gibi yoğurmak istemektedirler.
Böylece toüplumun ?meliki?, kendileri olmuş olacak, insanlar onlara
ibâdet/kulluk edeceklerdir. İşte bu durum, Allah tarafından şiddetle
reddedilmektedir. Zaten bir şeytan kışkırtması olan bu iddiâ sahiplerini şirk
ile suçlamaktadır. ?Mülkte O'nun şeriki/ortağı olmadı, olamaz!? (17/İsrâ,
111) ifâdesi ile bu durum, açıkça ilân ediliyor.
Mekke'de müslümanlar Kureyş
kodamanlarının karşısına ?Lehu'l-mülk? şiarı/sloganı ile çıkmışlardır. Zaten bu
tâğutlar ?mülk?, ?ilâh?, ?ekber?, ?Rab? kelimelerine yabancı değillerdi.
Bunların yanlış amaçlar için kullanılmasını Allah kaldırınca, sadece O'na ait
olduğu söylenince beyinlerinden vurulmuşa döndüler. İslâm'ın, meydan okuyuşu
karşısında günbegün eriyip yok oldular. Çünkü bu şiarları/sloganları haykıran o
günün müslümanları, onları hayatın içine sokmuşlar, toplumun bütünlüğü içinde
onlara anlam ve ruh kazandırmışlardı. Bunun için etkili oluyordu yeni mesaj.
Aynı kelimeler, bugün de insanların en çok duyup işittiği kelimeler olmasına
rağmen şuursuzca söylendiğinden anlamsızlaşmış, hiçbir etkisi kalmamıştır. O
halde yapılması gereken ?din?i değil; ?anlayış?ı yenilemektir. ?Bilgi?de değil;
?yorum?da yenilik yapmaktır. Sonra bu yorumla çıkıp tüm bâtıllara meydan
okumaktır.
Bu konuyla ilgili olarak
Kur'an'da en çok şu kelimelerin kullanıldığını görüyoruz: ?Yemliku-yemlikûne?:
Güç yetirebilme (18 kez). ?Melik?: Kral, siyasal kudretin başı (13 kez).
?Meleket eymânihim (yemînike): Elleriyle (sağ eliyle) sahip olduğu, yani
kadın köleler, câriyeler (15 kez). Görüldüğü gibi, sahip olma olayı değişik
biçimlerde ele alınmıştır. Bunları da şöyle tasnif edebiliriz:
Yeryüzünün ve gökyüzünün sahibi
olmak.
Gecenin ve gündüzün sahibi
olmak.
Din gününün sahibi olmak.
Arz ve semâvâtın içindekilerin
sahibi olmak.
Hazinelere sahip olmak.
Köle kadınlara sahip olmak.
Siyasal iktidar, toplumsal
kudret sahibi olmak.
Zarar veya fayda vermeye güç
yetirememek (sahip olmamak).
Şefaate, rızık vermeye,
ölmemeye, dirilmeye güç yetirememek.
Bazı örneklerini aldığımız
sahip olma ile ilgili âyetlerde geçen tüm hususlar, ?lehu'l-mülk? sözüyle
Allah'a nisbet edilir. Şimdi, "mülk" kelimesinin kullanıldığı âyetlerden
bazılarına bakalım:
?Arzın ve semâvâtın mülkü
Allah'ındır. O'na döndürüleceksiniz.? (39/Zümer, 44)
?Arz ve semâvâtın mülkü
O'nundur. O, çocuk edinmemiştir.? (25/Furkan, 2)
?O'nun, mülkünde ortağı
yoktur. Ard ve semâvâtta olan her şey O'nu tesbih ediyor. Mülk O'nundur. Hamd
O'na aittir.? (64/Teğâbün, 1)
?İşte Rabbiniz Allah... Mülk
O'nundur. O'ndan başka ilâh yoktur. Öyleyken, nasıl oluyor da, (O'na kulluktan)
çevriliyorsunuz?? (39/Zümer, 6)
?Melik dedi: ?ben yedi inek
gördüm...? (12/Yûsuf, 43)
?Melik onu bana getirin'
dedi. Yusuf'a haberci (rasul) gelince Yusuf ona şöyle dedi: ?Efendine (rabbine)
dön. Kadınlar niçin ellerini kesmişlerdi?' bir sor. Doğrusu Rabbim (Rabbî)
onların hilesini bilir.? (12/Yusuf, 50)
?De ki: ?sığınırım
insanların Rabbine, melikine, ilâhına.? (114/Nâs, 1-3)
?Melikler (mülûk) bir şehre
girdiklerinde orayı ifsâd ederler.? (27/Neml, 34)
?Yüce olan gerçek Melik (Meliku'l
hakk) O'dur.? (20/Tâhâ, 114)
Yukarıdaki âyetlerde ?melik?,
?rab?, ?rasûl?, ?ilâh? kelimelerinin kullanılışına dikkat etmek gerekiyor. Yusuf
(a.s.) dönemindeki kral ?melik?, ?rab? şeklinde anılıyor. Müslüman olsun
olmasın, siyasal güç sahibi olan liderlere, krallara ?melik? diye hitap
ediliyor. En son âyete bakarsak, nihayet gerçek Melikin Allah olduğu ısrarla
vurgulandığını görürüz.
İşte
?Lehu'l-mülk? şiarı, bu ısrarlı vurguyu ifade ediyor. Bunun toplum planında
gerçekleşmesi ise müslümanların elinde olacak, toplumun mülkiyeti Allah'ın
kitabına dayandırılacaktır.[1]
[1]
İhsan Eliaçık, a.g.e. s. 36-39
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.