Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
Rics
Rics
Rics:
Rics, sözlükte, pislik
demektir. Rics, ayrıca pis, çirkin ve murdar şeyler, azabı gerektiren iş, ceza,
haram, lânet ve küfür gibi anlamlara da gelmektedir. Rics, kalbi bir kir
tabakası gibi örten pisliklerin yanı sıra, kendisi bizzat kir ve pis olan
şeylere denilir.
Kur'ân-ı Kerim insanların
yaptıkları yanlış fiillere çeşitli isimler vermektedir. Bunlar ?ism, tuğyân,
zulm, zenb, hatâ, isyan' ve benzerleridir. Kişi bu yanlışları yapmaya devam
ettikçe kalbinde karartılar meydana gelir. Artık Kur'an nurunun giremez hale
geldiği kalp ?mühürlenmiş' bir kalptir. İşte böylesine bir kalbi örten günah
kirlerine ve paslarına da ?rics' denmektedir. İslâm, insanları ?câhiliyye'
anlayışının her türlü zulüm ve pisliklerinden temizleyip onları tertemiz
?mutahhar' kılmak istemektedir. Câhiliyye anlayışına uygun olan şirk, küfr,
günah, haram fiilleri yapma, içki, kumar, putlara tapma, isyan, tuğyan etme ve
benzeri bütün işler ?rics'tir. İslâm bu kirlerden insanları temizlemek için
gönderilen bir dindir.
Bu bağlamda Kur'an, câhiliyye
hayatının getirdiği ve ?rics' diye tanımladığı fiilleri yasaklamıştır: ?Ey
iman edenler! Alkollü içkiler (hamr), kumar, (tapınmak için) dikili taşlar ve
şans okları şeytanın işlerinden birer pislik (rics)tir. Bunlardan kaçının ki
kurtuluşa eresiniz.? (5/Mâide, 91)
?Rics' dört türlü olabilir:
1- Yaratılış yönünden,
2- Akıl yönünden,
3- Şeriat (din)
yönünden,
4- Bunların tümü
yönünden olabilir. Örneğin, ölü hayvan eti, doğasından pis olduğu gibi, akıl ve
din yönünden de pis sayılmıştır. İslâm, akıl ve din yönünden ?rics-pis' olan
içkiyi ve kumarı, müslümanlara kesinlikle yasaklamıştır (5/Mâide, 90-91). O,
bunları, mutahhar (temiz) olarak ve temiz işler, güzel ameller yapmak için
yaratılan insanın fıtratına uygun görmemektedir. Bütün bu çirkin ve murdar
işlerle onun temizliğine zarar geleceğini bildirmektedir. Kur'an, domuz etine
özellikle ?rics' (murdar) demektedir (6/En'âm, 145). Domuz eti ve şarap gibi
maddî şeyler ricstir. Bunun yanında bazı insanların işledikleri kötülükler de
tıpkı bunlar gibi mânevî pisliktirler. Müşrik ve kâfirler hem tâkip ettikleri
yolun yanlış olması, hem de işledikleri ameller sebebiyle bu murdarlık
derecesine düşerler.
İnsanların, Allah'ı bırakıp da
tanrı diye tapındıkları putlar, Kur'an diliyle ?rics' olduğu gibi (22/Hacc, 30),
bu putlara tapınan akılsız müşrikler de birer ?rics'tirler (9/Tevbe, 95).
Kur'an'ın âyetleri indikçe, bununla mü'minlerin imanları kat kat artar. Ancak
kalplerinde hastalık bulunanlar Kur'an'a şüphe ile baktıkları için, o âyetler
onların ?ricslerine rics katar, murdarlıklarını fazlalaştırır. Çünkü onlar
isyancı olarak zaten kalplerini rics ile örtmüşlerdir. Allah'ın âyetlerine karşı
inatçılık yaptıkça murdarlıkları artar (9/Tevbe, 124-125).
Kur'an ?rics' kelimesini birkaç
yerde sıkıntı veya azap anlamında kullanmaktadır: ?Allah kimi doğru
yoldan saptırmak isterse, onun göğsünü (o kimse) göğe çıkıyormuş gibi dar ve
tıkanık yapar. Allah, inanmayanların üzerine işte böyle rics (sıkıntı) verir.?
(6/En'âm, 125; 7/A'râf, 71). Allah (c.c.) o iğrenç murdarlığı bazen aklını
kullanmayan inkârcılara verir. Onlar, akıllı oldukları halde, var olan
akıllarını kullanmadıklarından (akletmediklerinden) iman etmezler, Allah'ın
âyetlerini yalanlamaya, kendi hevâlarına uymaya devam ederler. Onlar taşkınlık
yaptıkça, yeryüzünde fitne çıkardıkça, insanlara zulmettikçe Allah (c.c.) da
onlara rics/murdarlık veya azap göndermeye devam edecektir (10/Yûnus, 99-100).
Allah, öncelikli olarak Peygamberimizin ehl-i beytini (ev halkını)
?rics'ten/pislikten temizlemek istemektedir. Bu nedenle Peygamber'in ev halkı
her türlü maddî ve mânevî ricsten, pislik, murdarlık, sıkıntı ve azaptan uzaktır
(33/Ahzâb, 32-33).
Mü'minlere düşen Allah'ın rics/murdar
diye nitelediği yiyecek ve içeceklerden uzak kalmak, rics dediği şirk, küfr,
puta tapmak, kumar oynamak, içki içmek, fala bakmak gibi şeylerden korunmaktır.
Bunun yanında kalbi karartan her türlü günâhtan (rics'ten) kaçınmak ve güzel
ameller sonunda da Allah'ın isyancılara verdiği ?rics'ten kurtulmaktır.[1]
[1]
Hüseyin K. Ece, a.g.e. s. 539-540
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.