Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
Kur'an'da Tevhidle İlgili Önemli Vurgular
Kur
Kur'an'da Tevhidle İlgili Önemli Vurgular
Kur'ân-ı Kerim'de ?İlâh?
kelimesi, toplam 147 yerde geçer. ?Allah? lafzı ise, tam 2697 yerde kullanılır.
"Lâ ilâhe illâllah" şeklindeki tevhid kelimesi/cümlesi Kur'an'da iki yerde[1]
geçer. Aynı anlama gelen "Lâ ilâhe illâ Hû" şeklinde otuz yerde
tekrarlanmaktadır. Tevhidi anlatan diğer âyetleri de göz önünde
bulundurduğumuzda, Kur'an'ın Allah'ın tek bir ilâh olduğuna inanmaya ne kadar
önem verdiğini ve bütün Kur'ânî esasların tevhid inancı esasına dayandığını
görürüz.
Tevhid, yaratılıştan öncedir.
Cenâb-ı Allah yaratılış esnâsında (ruhlar âleminde) yegâne Rab olduğunu bütün
insanlığa onaylatmıştır:
?Hani Rabbin Âdemoğullarının
sırtlarından zürriyetlerini almış ve onları kendi nefislerine karşı şâhit
tutmuştu. ?Ben sizin Rabbiniz değil miyim?' (demişti de) ?Evet (Rabbimizsin)
şâhit olduk' demişlerdi. (Bu) Kıyâmet günü ?biz bundan habersizdir' dememeniz
içindir. Ya da bizden önce atalarımız şirk koşmuştu da biz ise onlardan sonra
gelen bir kuşağız. İşleri bâtıl olanların yaptıkları yüzünden bizleri helâm mı
edersin?' dememeniz için...? (A'râf: 7/173).
Âyette görüldüğü üzere Tevhid
fikrinin temelleri insanlığın yaratılışı esnâsında atılmıştır. Yüce Allah
biricik Rab olduğunu bütün insanlara tasdik ettirmiş ve Kıyâmet günü
yapılabilecek tüm itirazların geçersiz olduğunu daha ilk günden kendilerine
bildirmiştir.
Cenâb-ı Allah, kullarından
aldığı bu söz üzerine onları bilme, düşünme ve akletme yetenekleriyle donatmış
ve ayrıca onlara iyiyi, güzeli ve doğruyu gösteren peygamberler göndermiştir:
?Biz her ümmete; ?Allah'a
kulluk/ibâdet edin ve tâğutlardan sakının' diye tebliğat yapması için bir
peygamber gönderdik.? (Nahl: 16/36)
Görülüyor ki tevhid inancı,
akîdenin esasıdır. Şeriatın tümü onun için indirilmiş, bütün peygamberler, hep o
inanca çağırmışlardır. Bu temel akîdeye dayalı olan İslâm dininin ana hedefi,
insanları şirkten, tâğutlardan ve küfürden kurtararak Allah'ın birliğine
inandırmak, kalplerde bu rûhu yeşertmek, Allah'ın bir tekliği fikrini
yerleştirmektir.
?Lâ ilâhe illâllah? kelimesi,
İslâm dininin temel rüknü olduğuna göre Tevhid olmadan İslâm dininden de
bahsetmek mümkün olmaz. Bu yüzden İslâm'da şer'î ilimlerin temeli ve aslı kabul
edilen Tevhidin ilk olarak açıklanması, tebliğ edilmesi ve beyan olunması
gerekmektedir:
?Senden önce gönderdiğimiz
her peygambere; ?Benden başka ilâh yoktur, Bana kulluk edin' diye vahyetmişizdir.?
(Enbiyâ: 21/25)
Aslında Kur'ân-ı Kerim
Tevhidin, yani ?Lâ ilâhe illâllah?ın mânâsını açıklamak üzere gönderilmiştir. Bu
itibarla o en önemli vurgu olarak şirki ve benzerlerini kesin bir dille
reddediyor.
Tevhid akîdesinin, küçük bir
şüpheye yer bırakmadan, saf ve katıksız bir şekilde yerleşmediği bir kalpte
hakiki imandan bahsetmek mümkün değildir. Gerçek bir iman için de Allah'a
imandan önce tâğutları tanımamak, onları reddetmek gerekir:
?Kim tâğutu inkâr eder ve
Allah'a iman ederse, şüphesiz kopması mümkün olmayan sağlam bir kulpa yapışmış
olur. Allah işitendir, bilendir.? (Bakara: 2/256)
Elmalılı Hamdi Yazır, Hak Dini
Kur'an Dili adlı tefsirinde bu âyetle ilgili şunları söylemektedir: ?Muvahhid
mü'min olmak için, Allah'a imandan evvel küfre tevbe etmek şarttır ve bu
tevbenin şartı da tâğutları asla tanımamaya azmeylemektir. Bu sûretle ?Kim
tâğutu inkâr edip de Allah'a iman ederse' âyeti ?Lâ ilâhe illâllah' kelime-i
tevhidinin bir tefsiri demektir.?[2]
Kur'an'a göre Allah'a iman etmekle, tâğutu reddetmek aynı kapıya çıkar. Yani
tâğut reddedilmedikçe Allah'a iman tamamlanmış olmaz. Bu ikisi hiçbir zaman bir
arada bulunamaz. Allah'a inanmak ve iman etmek; aynı zamanda tâğuta tâbi olmamak
demektir.[3]
Mü'min olmanın, Allah'ı kabul
etmenin anlamı, Tevhid akîdesinin net olarak, saf, arı ve duru olarak insan
kalbine yerleşmesi ve buna bağlı olarak insan hayatında, yani pratikte tezâhür
etmesidir. Buna Allah'ın insan hayatına hükmetmesi de diyebiliriz. İnsanın
Allah'tan gayrı bütün sahte ilâhları reddetmesi, sadece Allah'ın kopmak bilmeyen
sağlam kulpuna yapışarak, diğer bütün iplerin kesilmesi... İşte Tevhidin rûhu
budur.
Tevhid, mü'minin hayat
metodudur. Diğer İslâmî bütün rükünler bu genel prensibe bağlıdır. Bu itibarla
Tevhid kavramı, yani ?Lâ ilâhe illâllah? prensibi İslâm'da bütün anlayış ve
yaşayış biçimlerinin kaynağını teşkil eder. Diğer bütün rükünler, prensipler ve
fikirler bu yüce kavramın etrafında örülür. İnsan, Tevhid akîdesi konusunda net
bir düşünceyi kazanıp bir karara varmadıkça, bu konuda sâbit bir görüşe
ulaşmadıkça, diğer İslâmî hiçbir konuda sağlıklı bir sonuca ulaşamaz. Her zaman
olduğu gibi, teknolojinin, materyalist ve kapitalist felsefelerin, beşerî
ideolojilerin göz boyadığı ve kafa bulandırdığı günümüzde, bizi bu kargaşa ve
zillet bataklığından kurtaracak yegâne prensip Tevhid akîdesidir. Tıpkı İslâm'ın
ilk dönemlerinde olduğu gibi...
O halde bize düşen, Tevhid
akîdesini aslından öğrenmek ve yeniden ona dönmektir. Ancak bu şekilde
câhiliyyenin bataklığından kurtulabilir ve yeniden dünya toplumları arasındaki
izzetimizi kazanabiliriz. Kur'an Allah Teâlâ'nın varlığını isbat etmeyi değil;
O'nun sıfatlarını konu edinmiştir. Bu âyetlerde özellikle Tevhid, yani Allah'ın
bir tekliği üzerinde durularak Allah'ın şerîki ve benzeri olmadığı ifâde
edilmiştir. Kur'an'a göre Tevhidin asıl mânâsı; Allah'ın birliğine, dengi ve
ortağı olmadığına insanların iman etmesidir.
[1]
Sâffât: 37/35; Muhammed: 47/19.
[2]
Elmalılı, Hak Dini Kur'an Dili, Eser Y. 2/871.
[3]
Mevdûdi, İslâm'da Hükümet, s. 245
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.