Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular
İnsanı Tuğyana Sevkeden Şeyler
İnsanı Tuğyana Sevkeden Şeyler
İnsanı Tuğyana
Sevkeden Şeyler
Tuğyan, insanın tabiatında vardır:
"İnsan gerçekten azar."
(Alak: 96/6)
Ayetin hemen devamında, insanın tuğyanının temel
sebebi gösterilir: İstiğnâ; yani insanın kendini kendine yeterli görmesi,
kendisini hiç kimseye muhtaç olmayan bir konumda zannetmesi ve okumaması,
vahiyden/ilimden uzak olması.[1]
İnsanı istiğnâya, dolayısıyla tuğyâna sürükleyen en büyük etken, ya
malının çokluğu veya nüfuzlu otoritesidir. Birincisi malın tuğyânıdır;
ikincisi ise otoritenin. Siyasî otoritenin tuğyânı tâğut kavramıyla ifade
edilir. Tuğyanın her iki türü de değişmez sünnetullah gereği, helâk edicidir.
Allah, insanların azıp sapmamaları için her şeyi
ölçü ile yaratmış, rızkı da belli bir ölçü ile insanlara vermiştir: "Eğer
Allah rızkı kullarının hepsine bol bol verseydi yeryüzünde azgınlık ederlerdi.
Ama O, (rızkı) dilediği ölçüde indirir." (Şûrâ: 42/27)
"İnsanın açık bir düşmanı olan şeytan"
(Yûsuf: 12/5)
"kötülüğü çok emreden nefis"
(Yûsuf: 12/53) insanı azgınlığa ve sapıklığa teşvik eder. Bunun için Kur'an,
nefis ve şeytana karşı insanı sık sık uyarır ve onların vesvese ve
saptırmalarına karşı uyanık bulunmayı emreder. Allah'ın bu uyarısı, insanlara
olan lütuf ve merhametinin bir eseridir. Allah insanı başıboş bırakmamıştır.[2]
Başıboş bıraksaydı, insanın aleyhine olurdu; ademoğlu azıp sapardı. Bununla
beraber, insanların çoğu bilgisizlikleri ve akılsızlıkları yüzünden iman
etmemişlerdir.
Tuğyan, insan egosunun, kendini ilahlaştırması,
her şeyin, herkesin üstünde görmesi halinde ortaya çıktığında doruk noktadır.
Kur'an'a göre, bu doruk noktanın tipik temsilcisi Firavun'dur.[3]
Firavun, bütün gücün kendi elinde olduğunu vehmediyor, insanları küçük görüyor,
onları öldürüyor ve en kötü işkenceye maruz bırakıyordu.[4]
Firavun mantığına göre bütün insanlar onun kulu kölesi; Mısır ve başta Nil olmak
üzere tüm nehirler onun mülkü idi:
"Firavun, milletine şöyle seslendi: Ey milletim!
Mısır hükümdarlığı ve memleketimde akan bu ırmaklar benim değil mi? Görmüyor
musunuz? (Zuhruf: 43/51)
Firavunlar medeniyeti bir tuğyan medeniyeti idi;
batışları bu yüzden olmuştur:
"Görmedin mi Rabbin ne yaptı? O sütunlar,
saraylar sahibi Firavunlara. Onlar ki, ülkeler boyunca tuğyan sergilediler
(azgınlık ettiler) ve oraları fesada boğdular. Sonunda Rabbin onların üzerine
azap kamçısı yağdırdı." (Fecr:
89/11-13)
Sünnetullah gereklerinden birini Kur'an
belirtir: Bütün uygarlık ve saltanatların çöküşü tuğyan (azgınlık) yüzündendir.
Bu, daha çok, maddî değerlere aldanarak azmaktır. Her çöküşün altında bu yatar.
Tuğyana sapanların cezaları, bir tabiat tuğyanı olan ateşle verilecektir.
Cehennem, tabiat kuvvetleri tuğyanının çok güçlü bir belirişidir.
Tuğyancı zalimlerin cezalandırılmasında en uygun
yol, cehennemle ceza yoludur.[5]
Cehennem, bir gözetleme yeridir, tuğyana sapmışlar için bir dönüş/varış yeridir.[6]
Böyle olduğu içindir ki, cehennem ehli, birbirlerini suçlarken sürekli: "seni
tuğyana ben itmedim" şeklinde konuşacaklar; "tuğyana sapmış bir topluluk
idiniz, haydi görün sonunuzu!" hitabını duyacaklardır.[7]
[1]
bkz. Alak: 96/7 ve 1-5.
[2]
Kıyâme(t): 75/36.
[3]
Bkz. Tâhâ: 20/24, 43; Nâziât: 79/17.
[4]
Bakara: 2/49; İbrahim: 14/6.
[5]
Bkz. Nâziât: 79/39.
[6]
Nebe': 78/21-22.
[7]
Kaaf: 50/27; Saffât: 37/23, 31; Sâd: 38/55-56.
Ahmet Kalkan,
Kur'an Kavram Tefsiri.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.