Kavramlar Ansiklopedisi | Kategoriler | Konular

Vesâyet

Vesâyet

Vesâyet


Vasiyet, birisine ölümünden sonra
yerine getirilmek üzere verilen tasarruf hakkı, eksik ehliyetli kişi adına
tasarruf hakkı demektir. Çoğulu "vesâyâ"dır. Tekili "visâyet" olarak kullanılır.
Küçük çocuğun işlerini tasarruf edip çeviren kimseye "vasî" denir. Çoğulu "evsıyâ"dır.
Vasî üç çeşittir. İslâm devlet başkanının vasîsi, hâkimin belirleyeceği vasî
veya kişinin serbestçe belirleyeceği vasî.

1-
İslâm devlet başkanının vasîsi: İslâm devlet başkanı, ehil birisini kendinden
sonra başkan olmak üzere aday gösterebilir. Nitekim Hz. Ebû Bekir (6.13/634)
kendisinden sonrası için Hz. Ömer'i (ö. 23/643) aday göstermiş, Ömer (r.a) de
devlet başkanı seçim işini "şûrâ"ya bırakmıştır. Bu uygulama sahabe topluluğunun
önünde gerçekleşmiş ve karşı çıkan olmamıştır (eş-Şîrâzî, el-Mühezzeb, Mısır,
t.y., I, 449).

2-
Hâkimin belirleyeceği vasî: Bu, eksik ehliyetli kişinin işlerini yürütmede
hâkimin kendisine yardımcı olduğu vasî olup, hakim tarafından tayin edilir.

3-
Kişilerin seçeceği vasî: Bir kimsenin sağlığında iken, ailesinden eksik
ehliyetlilerin işlerini ölümünden sonra yönetmek üzere başka birisini tayin
etmesidir. Vesâyet, küçük yaşta yetim ve öksüz kalan veya işlerini idare
edemeyecek şekilde akıl hastalığına veya bunamaya maruz kalan kimselere Allah
rızası için yardımcı olmak üzere konulan koruyucu bir yönetimdir.

Allah Teâlâ şöyle buyurur:

"Sana yetimlerin durumunu
sorarlar. De ki: Onların işlerini düzeltmek, kendileri için daha hayırlıdır.
Eğer onları aranıza alırsanız onlar sizin din kardeşinizdir. Allah bozguncuyu,
islah edenden ayırdetmesini bilir. Eğer Allah dileseydi sizi zor durumda
bırakırdı. Şüphesiz Allah her şeye gâlib, tam hüküm ve hikmet sahibidir."
(2/Bakara, 220)